Składowanie i wpływ na środowisko składowiska odpadów komunalnych Barycz w aspekcie zmian uwarunkowań prawnych w zakresie gospodarki odpadami

• Autorzy: Klojzy-Karczmarczyk B. , Makoudi S. , Mazurek J. , Staszczak J.

Warianty tytułu

EN

The storage and the impact for environment of Barycz municipal landfill in terms of changes in the waste management law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Historia budowy, eksploatacji oraz rekultywacji składowiska odpadów komunalnych w Baryczy wpisuje się czasowo we wszystkie ustawy o odpadach wprowadzone w Polsce, od ustawy z 1997 roku aż do ustawy z 2012 roku. Do składowania odpadów komunalnych dla miasta Krakowa i regionu wykorzystano tereny pozostałe po zakończeniu otworowej eksploatacji złoża soli kamiennej. Składowanie odpadów odbywa się tu etapowo w naturalnych i częściowo wywołanych poeksploatacyjnym osiadaniem terenu obniżeniach, ciągnących się przeważnie wzdłuż koryta cieku Malinówka. Do dzisiaj powstały trzy etapy składowiska, różniące się morfologicznie oraz technologicznie. Obecnie dwa pierwsze etapy są już w sensie technicznym całkowicie zrekultywowane. Trudno jednak jednoznacznie ocenić, jakie jest oddziaływanie tych etapów na środowisko gruntowo-wodne. Po zakończeniu prac budowlanych i oddaniu do eksploatacji III etapu składowiska oraz zakończeniu rekultywacji etapów poprzednich, obserwuje się począwszy od 2005 roku, obniżenie mineralizacji i powolną stabilizację większości parametrów wody z grupy charakterystycznych wskaźników zanieczyszczeń wód powierzchniowych. Po 2012 roku ilość odpadów niesegregowanych, trafiających na składowisko zaczęła stopniowo maleć, ale nie spowodowało to istotnych zmian w wielkości zanieczyszczenia wód powierzchniowych. Składowisko w Baryczy pełni rolę instalacji regionalnej gospodarki odpadami. Na podstawie obecnych zapisów prawnych, w artykule podjęto ponadto próbę oszacowania masy odpadów, które mogą być obecnie, hipotetycznie kierowane do składowania w III etapie składowiska. Prognozy sporządzono dla założonej wielkości wytwarzania odpadów tylko przez mieszkańców miasta Krakowa. Potencjalną szybkość zapełniania składowiska w Baryczy odpadami szacowano, w celach porównawczych, dla kilku scenariuszy składowania z uwzględnieniem selektywnego zbierania, przetwarzania w instalacji MBP (mechaniczno-biologicznego przetwarzania) oraz zakazu składowania frakcji mogących być wykorzystanych w celach energetycznych. Prognozowana miąższość składowanych odpadów według założonych scenariuszy składowania waha się w granicach od 3,8 m/rok w przypadku składowania całego strumienia wytworzonych odpadów do 0,3 m/rok w przypadku kierowania do składowania jedynie pozostałości po mechaniczno-biologicznym przetwarzaniu odpadów komunalnych zbieranych w sposób zmieszany.

EN

The history of the construction, operation and reclamation of the municipal waste landfill in Barycz coincides with all the Waste Management Acts introduced in Poland, starting from the first Act of 1997, until the Act of 2012. An area of a previous borehole exploitation of rock salt was used as a site for the disposal of municipal waste for the city of Krakow and the region. The land-filling of waste takes place here in phases in natural depressions partly caused by post-mining land subsidence, and extending along the Malinówka watercourse. To date, three phases of the landfill which differ morphologically and technologically have been set up. Currently, the first two phases have already been fully reclaimed in a technical sense. However, it is difficult to clearly assess the impact of these phases on the soil and water environment. After the completion of construction works and putting the third phase of the landfill into operation and the completion of the reclaim treatments of previous phases, decreasing mineralisation and the slow stabilisation of most water parameters from the group of surface water pollution specific indicators have been observed since 2005. After 2012, the amount of unsorted waste reaching the landfill started to decline gradually, but this has not resulted in significant changes in the volume of the surface water pollution. The Barycz landfill acts as a regional waste management installation. Based on the current law, the work attempts to estimate the volume of waste which may reach supposedly the third phase of the landfill at the present time. The forecasts have been made for the assumed volume of waste generated only by the inhabitants of the city of Krakow. To compare, the potential duration for filling up the Barycz municipal waste landfill has been estimated in several scenarios of land-filling taking selective waste collection, processing in an installation MBT (mechanical-biological treatment) and a ban on land-filling fractions which may be used for energy generation purposes. The forecast thickness of waste according to the assumed scenarios ranges from 3.8 m/year in the case of land-filling the entire produced waste stream to 0.3 m/year only if the mechanical-biological processing remains of mixed municipal waste reach the landfill.

Słowa kluczowe

PL

odpady komunalne; składowisko Barycz; miasto Kraków; ciek Malinówka; prognoza składowania; czas zapełniania

EN

municipal waste; Barycz landfill; Krakow city; Malinówka watercourse; forecast disposal; fill-up time

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 92
• Strony: 195--209
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Klojzy-Karczmarczyk B.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Makoudi S.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Mazurek J.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Staszczak J.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• [1] Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi w gminie miejskiej Kraków w 2014 roku. [Online] Dostępne w: http://www.bip.krakow.pl [Dostęp: 10.02.2016].
• [2] Brudnik i in. 2006 – Brudnik, K., Klojzy-Karczmarczyk, B. i Mazurek, J. 2006 – Środowisko gruntowo-wodne rejonie składowiska odpadów komunalnych na obszarze historycznej eksploatacji złoża soli kamiennej „Barycz”. Wyd. IGSMiE PAN, Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 22, z. spec. 3, s. 31–42.
• [3] Czajka, K. i Kaleta, R. 2001 – Wybrane zagadnienia monitoringu środowiska Obszaru Górniczego „Barycz” i składowiska odpadów komunalnych Barycz w Krakowie. Materiały sympozjum nt. „Zagrożeń naturalnych w górnictwie”. 29 maja–1 czerwiec 2001, Wieliczka.
• [4] d’Obyrn i in. 2014 – d’Obyrn, K., Klojzy-Karczmarczyk, B. i Mazurek, J. 2014. An analysis of the impact of a liquidated salt mine and an municipal landfill on the quality of the Malinówka stream water in the former Barycz mining area. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management vol. 22, issue 4, s. 113–132.
• [5] Informacje demograficzne GUS, stan na 31.12.2015. [Online] Dostępne w: http://www.stat.gov.pl [Dostęp: 10.02.2016].
• [6] Klojzy-Karczmarczyk i in. 2015 – Klojzy-Karczmarczyk, B., Makoudi, S. i Staszczak, S. 2015. Szacowanie masy odpadów kierowanych do przetwarzania w części biologicznej instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania (MBP), Rocznik Ochrony Środowiska (Annual Set The Environment Protection) t. 17, s. 1162–1177.
• [7] Klojzy-Karczmarczyk i in. 2012 – Klojzy-Karczmarczyk, B., d’Obyrn K. i Mazurek, J. 2012 – Analysis of Long-Term Changes in Water Chemistry of the Malinówka Stream in the Region of Potential Municipal Landfill Impact on Barycz Salt Deposit Post-Mining Sites. Polish Journal of Environmental Studies, Wyd. HARD Publishing Company, Olsztyn, Poland, Vol. 21, No. 5A, s. 180–185.
• [8] Klojzy-Karczmarczyk, B. i Staszczak, J. 2013. Ograniczenie składowania w wyniku segregacji i selektywnego wybierania frakcji suchej odpadów komunalnych. Zeszyty Naukowe IGSMiE PAN Nr 84, s. 75–87.
• [9] Kultys, H. i Flak, K. 2004. Doświadczenia wynikające z eksploatacji składowiska Barycz w Krakowie, materiały Polsko-niemieckiego seminarium pt. „Nowoczesna gospodarka odpadami komunalnymi” IETU Katowice, 23–24 marzec 2004 r . [Online] Dostępne w: http://www.ietu.katowice.pl [Dostęp: 10.02.2016].
• [10] Materiały SOCOTEC – Analiza wartości opałowej odpadów komunalnych. Studium Wykonalności dla Projektu: System zagospodarowania odpadów komunalnych w Olsztynie. Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów, Warszawa, sierpień 2008 r. Socotec Polska Sp. z o.o.
• [11] Monitoring środowiska gruntowo-wodnego w rejonie III etapu składowiska Barycz w Krakowie, lata 2000–2015. IGSMiE PAN Kraków (praca niepublikowana, Archiwum Kopalni Soli Wieliczka).
• [12] Nowakowska, M. 2010. Wpływ wód powierzchniowych na zanieczyszczenie wód podziemnych w rejonie nieczynnego składowiska odpadów komunalnych w Sierakowie. Materiały z XIII konferencji „ODRA 2010”, Kudowa-Zdrój 23–26 maja 2010 r. s. 87–99.
• [13] Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Krakowa – plan na lata 2008–2011 oraz perspektywa na lata 2012–2015 (dokument archiwalny). [Online] Dostępne w: http://www.bip.krakow.pl [Dostęp: 10.02.2016].
• [14] Projekt miejscowego Planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Barycz” w Krakowie, prognoza oddziaływania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko. [Online] Dostępne w: www. bip.krakow.pl [Dostęp: 10.02.2016].
• [15] Rosik-Dulewska, C. i Karwaczyńska, U. 2010. Wpływ lokalnych punktowych źródeł zanieczyszczeń na stan i jakość wód podziemnych. Prace i Studia Geograficzne, t. 44, Opole, s. 217–232.
• [16] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach (Dz.U. z 2015 r. poz. 1277).
• [17] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz.U. z 2012 r. poz. 645).
• [18] Szpadt, R. 2008. Wytyczne dotyczące wymagań dla procesów kompostowania, fermentacji i mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów (według stanu prawnego na dzień 15 grudnia 2008 r.), Ministerstwo Środowiska, 2008. [Online] Dostępne w: http://www.mos.gov.pl [Dostęp: 10.02.2016].
• [19] Uchwała Nr XXV/397/12 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 2 lipca 2012 r. w sprawie Planu Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego. [Online] Dostępne w: http://www.malopolska.pl [Dostęp: 10.02.2016].
• [20] Uchwała Nr XXV/398/12 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 2 lipca 2012 r. w sprawie wykonania Planu Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego. [Online] Dostępne w: http://www.malopolska.pl, http://www.mpo.krakow.pl [Dostęp: 10.02.2016].
• [21] Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2011 r. Nr 152, poz. 897).
• [22] Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 1996 r. Nr 132, poz. 622, ze zmianami).
• [23] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2013 r. poz. 21, ze zmianami).
• [24] Ustawa z dnia 27 czerwca 1997r. o odpadach (Dz.U. z 1997r. Nr 96, poz. 592, ze zmianami).
• [25] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628, ze zmianami).
• [26] Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz.U. z 1980 r. Nr 3, poz. 6, ze zmianami).
• [27] Wardas i in. 2005 – Wardas, M., Budek, L., Kijas, A. i Rembalska, R. 2005. Wpływ powodzi z 1997 roku na rozprzestrzenienie metali ciężkich w środowisku wód potoku Malinówka, w rejonie wysypiska odpadów komunalnych w Baryczy koło Krakowa. Inżynieria Środowiska t. 10, z. 1.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.