Geochemiczne rozpoznanie zjawisk hydrotermalnej mineralizacji skał rejonu Pienińskiego Pasa Skałkowego

• Autorzy: Pawlikowski M. , Wardas M. , Kosuth M.

Warianty tytułu

EN

Geochemical determination of hydrothermal mineralization of Pieniny Klippen Belt rocks

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wykonano prace terenowe oraz badania mineralogiczno-petrograficzne i chemiczne żyłek występujących w skałach z otoczenia Pienińskiego Pasa Skałkowego, po stronie polskiej i słowackiej. Miały one na celu rozpoznanie obecnych w nich objawów procesów wtórnej mineralizacji skał a zwłaszcza ich składu chemicznego, w tym szczególnie pierwiastków śladowych w powszechnych w tym rejonie żyłkach tnących różne rodzaje skał. Podjęto próbę wstępnego rozpoznania ewentualnych aureoli geochemicznych, zarówno w otoczeniu pienińskich andezytów, jak i Pienińskiego Pasa Skałkowego. Praca jest efektem współpracy naukowej Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH (Polska) z Uniwersytetem Technicznym w Koszycach (Słowacja).

EN

Field study as well as, mineralogical-petrological and chemical investigations of veins, occurring in rocks surrounding the Pieniny Clipping Belt, on both Poland and Slovakia sides, have been performed. Their aim was to recognize the symptoms of the secondary mineralization of the rocks, as well as their chemical composition, particularly, the presence of trace elements. The attempt of initial recognition of the possible geochemical aureoles in surroundings of both Pieniny andesites and Pieniny Clipping Belt has been undertaken. According to the chemical analyses of the vein mineral constituents, separated from the rocks, the increased concentrations of metals, particularly Pb, have been found. The determined concentrations of Pb were six times higher than observed in the rocks of andesite type, or even ten times as high as those in sandstones. Within Pieniny region some geochemical associations of elements like Fe, Cu, Pb, Zn have been found, especially, in rocks hydrothermally altered.

Słowa kluczowe

PL

Pieniński Pas Skałkowy; badania mineralogiczne; geochemia

EN

Pieniny Klippen Belt; mineralogical investigations; geochemistry

• Wydawca: nakł. Maciej Pawlikowski
• Czasopismo: Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 13
• Strony: [28--39]
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys.

Twórcy

autor

Pawlikowski M.

• Katedra Mineralogii, Petrografii i Geochemii, Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Polska

autor

Wardas M.

• Katedra Mineralogii, Petrografii i Geochemii, Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Polska

autor

Kosuth M.

• Wydział Górnictwa, Ekologii i Geotechnologii, Techniczny Uniwersytet Koszyce, ul Letna 9/A, 042 00 Kosice, Słowacja

Bibliografia

• [1] BANAŚ J., NIEĆ M., SALOMON W. 1993 - Bismuth tellurides from the Jarmuta hill (Pieniny Mst.). Mineralogia Polonica vol.24, no. 1-2, 33-39
• [2] BIRKENMAJER K., 1958 - Nowe dane o geologii skał magmowych okolic Szczawnicy. Prace Muz. Ziemi nr 1: 89-99
• [3] BIRKENMAJER K., 1962 - Forma geologiczna andezytów Wżaru. Acta Geol. Pol. 12 (2) : 201-209
• [4] BIRKENMAJER K., 1965 - Zarys budowy geologicznej Pienińskiego Pasa Skałkowego. Rocz. Pol. Tow. Geol. no 35 (3) : 327-356
• [5] BIRKENMAJER K., 1979 - Przewodnik geologiczny po Pienińskim Pasie Skałkowym. Wyd. Geol. Warszawa: 236.
• [6] BIRKENMAJER K., 1986 - Stages of structural evolution if the Pieniny Klippen Belt, Carpathians. Studia. Geol. Pol. 88: 7-27
• [7] BIRKENMAJER K.& PECSKAY Z. 2000 - K-Ar dating of the Miocene andesite intrusions, Pieniny Mst, West Carpathian, Poland: a supplement. Studia Geol. Pol., v.117: 7-23.
• [8] BROWNE P.R.L., 1978 - Hydrothermal alternation in active geothermal fields. Ann.Rev. Earth Planet Sci. No 6: 229-250.
• [9] BROWNE P.R.L., 1993 - Application of mineralogical methods to assess to thermal stabilities of geothermal reservoirs. Proc. 18th workshop on geothermal reservoir engineering. Sandford Univ. California :. 615-646.
• [10] CHOWANIEC J., 1989 - Hydrogeologiczne warunki zasilania i przepływu wód podziemnych w otworach trzeciorzędowych Podhala między Zakopanem a Białym Dunajcem. Praca dr. CAG. PIG. Warszawa: 161
• [11] CHOWANIEC J., KĘPIŃSKA B., MAZUREK J., PAWLIKOWSKI M., POPRAWA D., 1999 - Badania mineralogiczno-petrograficzne skał zbiornikowych wód termalnych otworu Bukowina Tatrzańska PIG/PNiG-1. Przegl. Geol., 12: 1096-1100
• [12] FENDEK M., FRANKO J., 2000 - Geothermal energy country update of the Slovak Republic. Proc. of the world Geothermal Congress, Japan: 615-646.
• [13] FENDEK M., REMSIK A., KEAL M., 1995 - Geothermal energy of Slovakia. Slovak Geol. Mag.: 3/95., 59-64
• [14] GOLONKA J., GAHAGAN L., KROBICKI M., MARKO F., OSZCZYPKO A., ŚLĄCZKA A., 2006 - Platet tectonic evolution and palaeogeography of the Circum-Carpathian region. In: Golonka J., Picha F., (Eds.) The Carpathians and their foreland: Geology and hydrocarbon resources. Amer. Assoc. Patrol. Geol. Mamoir 84: 11-87.
• [15] GOLONKA J., KROBICKI M., 2007 - The Dunajec River rafting – one of the most interesting geoturistic excursions in the future trans border Pieniny Geopark. Geoturystyka, 3: 29-43.
• [16] JUREWICZ E., 2005 - Geodynamic evolution of the Tatra Mts. and the Pieniny Clippen Belt. (Western Carpathians): problems and coments. Acta Geol. Pol. Nr 3: 293-327.
• [17] KĘPIŃSKA B., PAWLIKOWSKI M., NAGIEL J., 2000 - Tufy biotytowe w eocenie otworu Biały Dunajec PAN-1 na Podhalu. Przegl. Geol. 1. Warszawa: 159-161
• [18] KĘPIŃSKA B., 2001 - Warunki hydrotermalne i termiczne podhalańskiego systemu geotermalnego w rejonie otworu Biały Dunajec PAN-1 Studia, rozprawy i monografie. Inst. Gosp. Sur. Miner. i Energią PAN Kraków, 93: 141
• [19] KĘPIŃSKA B., ŁOWCZOWSKA A., 2002 - Wody geotermalne w lecznictwie, rekreacji i turystyce. Studia, rozprawy i monografie. Inst. Gosp. Sur. Miner. i Energią PAN Kraków, 113: 78
• [20] KRISTMANNSDOTTIR H., TOMASSON J., 1978 - Zeolite zones in geothermal areas in Iceland; (w: Natura Zeolitem Occurence ; Properties,. Use. Pergamon Press. Oxford.: 615-646.
• [21] KSIĄŻEK E., PARACHONIAK W., PAWLIKOWSKI M., WIEWIÓRKA J., 1980 - Badania amfiboli z andezytowego tufitu wielickiego i andezytów pienińskich. Prace Miner. nr 66: 29-38.
• [22] MAŁKOWSKI S., 1948 - Metamorfizm kontaktowy i żyła kruszcowa w Jarmucie pod Szczawnicą. Spraw. Tow. Nauk. Warszawa Wydz. XI, T II: 6 81-700
• [23] MAŁKOWSKI S., 1958 - Przejawy wulkanizmu w dziejach geologicznych okolic Pienin. Prace. Muz. Ziemi 1: 11-50
• [24] MAŁKOWSKI ST. 1923 - O stosunku żył andezytowych do budowy geologicznej okolic Pienin. Spraw. PIG t. II Warszawa: 159-161
• [25] PARACHONIAK W., PAWLIKOWSKI M., 1980 - Hornblenda z tufitu andezytowego z Wieliczki. Spraw. z Pos. Kom. Nauk. PAN. Oddz. Kraków T.XXI/2: 127-128.
• [26] PAWLIKOWSKI M., WIEWIÓRKA J., 1979 Wieliczka, Kopalnia soli. Przewodnik Jubileusz. Zjazdu PTMin.: 8-12
• [27] PAWLIKOWSKI M., KĘPIŃSKA B., HEFLIK W., NATKANIEC-NOWAK L., DUMAŃSKA- SŁOWIK M., KOSUTH M., SIKORSKA M., ( w druku) - Badania mineralogiczno-petrograficzne produktów oddziaływań hydrotermalnych i diagenetycznych w skałach osłony Neogeńskich wulkanitów Pienińskiego Pasa Skałkowego (PPS). Rocznik PTG, v. 79, str. 177-185
• [28] PAWLIKOWSKI M., MAZUREK J., 2000 - System poboru próbek i analizy chemizmu wody w instalacji geotermalnej Bańska-Biały Dunajec na Podhalu. Technika Poszuk. Geol. Geosynoptyka i Geotermia, z. 2: 11-19.
• [29] POMIANOWSKI P., 1988 - Anomalie termiczne nad strefą kontaktu pienińskiego pasa skałkowego z fliszem podhalańskim. Przegl. Geol. 2: 127-128
• [30] SOKOŁOWSKI J., (red.) 1995 - Prowincje i baseny geotermalne Polski. Wyd. Roma-Pol. Kraków: 121
• [31] SZELIGA W. & MICHALIK M. 2001 - Zmiany kontaktowe i hydrotermalne w obrzeżeniu intruzji andezytowej Jarmuty w Małych Pieninach. Przegląd Geologiczny vol.49, 4: 350
• [32] WOJCIECHOWSKI J. 1950 - Złoto rodzime i minerały towarzyszące w żyle kruszcowej pod Szczawnicą. V. 1, 2: 143-148