Test AGH – nr 1 : metoda precyzyjna sprawdzenia i rektyfikacji pionu optycznego

• Autorzy: Szczutko Tadeusz

Identyfikatory

DOI

10.15199/50.2021.4.1

Warianty tytułu

EN

AGH University of Science and Technology test – no. 1 : precise method of checking and rectifying the optical plummet

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł rozpoczyna cykl „Test AGH”, w którym będą zamieszczane testy laboratoryjne i polowe sprzętu pomiarowego: pionowników, łat, dalmierzy oraz innego sprzętu pomiarowego. Część testów będzie przydatna większości wykonawców prac geodezyjnych, niektóre będą miały charakter bardziej specjalistyczny i będą przeznaczone dla geodetów wykonujących pomiary precyzyjne. Wiedza fachowa geodety składa się z kilku części: - wykształcenia zawodowego uzyskanego w trakcie nauki technikum lub studiów geodezyjnych na wyższej uczelni, - doświadczenia zawodowego własnego i przyswojonego od innych wykonawców, - wiedzy przyswajanej w trakcie wykonywania zawodu z publikacji inżynierskich, naukowych i szkoleń specjalistycznych. W kolejnych artykułach na podstawie wymienionych powyżej doświadczeń opisywane będą procedury pomiarowe i testowe, które zdaniem autora mogą być użyteczne w praktyce geodezyjnej. Artykuł niniejszy dotyczy sprawdzenia i rektyfikacji urządzeń do centrowania instrumentu na statywie nad punktem pomiarowym. Rzecz dotyczy typowych pomiarów geodezyjnych. Poniżej zostaną opisane dwie metody sprawdzenia i rektyfikacji pionu optycznego: metoda przybliżona i metoda precyzyjna. Metody te mogą mieć zastosowanie zarówno w laboratorium, jak i w terenie. Opisana poniżej metoda precyzyjna może być zrealizowana bez dodatkowego kosztownego oprzyrządowania. Opisany sposób może być wykorzystany przez wykonawców pomiarów geodezyjnych, zwłaszcza precyzyjnych, a także w pracowniach serwisowych sprzętu geodezyjnego. Dokładność centrowania z wykorzystaniem pionu optycznego w warunkach laboratoryjnych wynosi ±0,5-0,8 mm [1]. W warunkach terenowych dokładność ta wynosi ±1-1,2 mm [2]. Opisany sposób rektyfikacji pozwoli na zachowanie tej dokładności w terenie.

EN

The article begins the „AGH Test” series, which will include laboratory and field tests of measuring equipment: plummets, staffs, rangefinders and other measuring equipment. Some of the tests will be useful to the majority of surveying contractors, some will be more specialized and will be intended for surveyors who perform precise measurements. The expertise of a surveyor consists of several parts: - education obtained after graduating from a technical school or surveying studies at a university, - own professional experience and experience acquired from other contractors, - knowledge acquired in the course of practicing the profession from engineering and scientific publications and specialist training. In the following articles, based on the above-mentioned experiences, measurement and test procedures will be described, which, according to the author, may be useful in geodetic practice. This article deals with checking and adjusting the instrument centering devices on a tripod over the mark. The subject concerns typical geodetic measurements. Two methods of checking and adjusting the optical plummet will be described below: the approximate method and the precise method. These methods can be used both in the laboratory and in the field. The precise method described below can be realized without additional expensive instrumentation. The described method can be used by the contractors of geodetic measurements, especially precise ones, as well as in service workshops of geodetic equipment. The centering accuracy with the use of the optical plummet in laboratory conditions is ±0.5-0.8 mm [1]. In field conditions, this accuracy is ±1-1.2 mm [2]. The described method of rectification will allow to maintain this accuracy in the field.

Słowa kluczowe

PL

słup pomiarowy; pion optyczny; sprawdzenie; rektyfikacja; spodarka z wbudowanym pionem optycznym; pionownik samodzielny

EN

measuring pole; optical plummet; checking; rectification; tribrach with a built-in optical plummet; standalone plummet

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Geodezyjny
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 93, nr 4
• Strony: 11--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys., tab., zdj.

Twórcy

autor

Szczutko Tadeusz

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Geodezyjne Laboratorium Metrologiczne, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• [1] Szymoński J. 1982. Instrumentoznawstwo geodezyjne, cz. 1. Warszawa: PPWK.
• [2] Laboratorium Geodezji – Geodezja i Kartografia (koszalin.pl) – dostęp 18.02.2021.
• [3] Strona internetowa: https://www.globalsecurity.org /military/library/policy/army/fm/3-34-331/ch5.htm – dostęp 26.02.2021.
• [4] Topcon Instrukcja obsługi Onboard Station Seria OS, OS-101, OS-102, OS-103.
• [5] Ćmielewski K., Kuchmister J., Gołuch P., Patrzałek Z., Kowalski K. 2011. „Laser Plummet Testing With the Use of the Optoelectronic Elements”. Reports on Geodesy. Rocznik 2011, Tom z. 1/90: 93-100.
• [6] Sposób wyznaczania elementów ekscentru osi głównej instrumentu kątomierczego względem punktu pomiarowego i układ instrumentu kątomierczego do wyznaczania elementów ekscentru osi głównej instrumentu kątomierczego względem punktu pomiarowego. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; wynalazca: Wojciech GRUSZCZYŃSKI, Tadeusz SZCZUTKO. Polska. Opis patentowy; PL 222058 B1; Udziel. 2015-08-05; Opubl. 2016-06-30. Zgłosz. nr P.402133 z dn. 2012-12-19.
• [7] Gruszczyński W. 2015. „Method for precise determination of eccentric instrument set-ups”. Survey Review Volume 47/2015 - Issue 342, Pages 185-194.
• [8] Polska Norma PN-ISO 17123-7. 2007. Optyka i instrumenty optyczne. Terenowe procedury testowania instrumentów geodezyjnych i pomiarowych. Część 7: Pionowniki optyczne (Optics and optical instruments. Terrain procedures for testing geodetic instruments and measurement devices. Part 7: Optical plummets). Warszawa: PKN.
• [9] Pawłowski W. 2014. Uwarunkowania prawne i techniczne procedur geodezyjnych w budownictwie. Monografie Politechniki Łódzkiej 2014.
• [10] Berlin L. 1966. „The Adjustment of the Optical Plummet of the Wild T2”. Survey Review Volume 18. October.