On the existential security in view of the contemporary philosophical conceptions on transience

• Autorzy: Adamkiewicz Marek , Warchał Arnold

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/132153

Warianty tytułu

PL

Wokół bezpieczeństwa egzystencjalnego, czyli współczesne poglądy filozoficzne na przemijanie

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This is the final - fourth article of the series of texts focusing on problems of human transience. Hence, it is the culmination of focus on tribulations considered to be the rudimentary (as basic and commencing) aspects of our sense of security. And is considered to be an essential (fundamental) manifestation of the destruction of human existence. Death - transience of life, as a physical parameter and evolutionary mechanism is defined by the very laws of nature, which does not change and remains an inexhaustible source of human anxiety, and reflective understanding leading to consciousness of very immediate dimension of our mortality. Transience is a sign of ephemerality of existence and, therefore, it makes us realize the irrationality of human existence scattering in the shadow of death and dying. Consequently, the considerations contained in the article relate to the security as projection of being in manifestation of reflective thinking about worldliness, which does not relieve us of a dread of temporariness, when focused on short-lived and temporary life. From this point of view, the authors’ direct attention to philosophical statements and views, that belong to the existential rhetoric. For that reason, among the fascinating authors of the philosophy of life there are thinkers who are interested in the thanatological discourse. In the text authors are presenting the views of contemporary thinkers, with reference to the positions of Friedrich Nietzsche, Erasmus Majewski, Wilhelm Dilthey, Miguel de Unamuno, Nikolai Berdyaev, Lev Shestov, Carl Gustav Jung, Pierre Teilhard de Chardin, Karl Jaspers, Gabriel Marcel, Martin Heidegger, Albert Camus, Paul Ricoeur, Emmanuel Levinas, Vladimir Jankelevitch, Henryk Elezenberg, Józef Tischner, Jan Szczepański, Józef Bańka, Zygmunt Bauman and others - those who disseminate on the issues of the securitization, in its existential stratum.

PL

Artykuł jest zwieńczeniem serii czterech tekstów, które poświęcone zostały przemijaniu traktowanemu jako rudyment (podstawa i początek) utraty poczucia bezpieczeństwa traktowanego jako istotny (fundamentalny) przejaw destrukcji człowieczej egzystencji. Przemijanie jako parametr fizyczny i mechanizm ewolucyjny określone jest przez same prawa natury, co nie zmienia tego, że pozostaje niewyczerpanym źródłem ludzkiej trwogi, uzmysławiając zupełnie doraźny wymiar naszej doczesności. Przemijanie znamionuje nietrwałość egzystencji i w związku z tym uświadamia niedorzeczność ludzkiego bytu rozpościerającego się w cieniu śmierci i umierania. Dlatego też rozważania zawarte w artykule dotyczą projekcji bezpieczeństwa będącego przejawem refleksyjnego myślenia o doczesności, która nie uwalnia nas od trwogi tymczasowości, krótkotrwałości i doraźności życia. Z tego punktu widzenia w materiale przytacza się filozoficzne wypowiedzi i poglądy należące do retoryki egzystencjalnej i dlatego pośród frapujących autorów reprezentantów filozofii życia znaleźli się myśliciele niestroniący od wątków tanatologicznych. Dlatego tez w tekście sięgnięto po stanowiska Fryderyka Nietzschego, Erazma Majewskiego, Wilhelma Diltheya, Miguela de Unamuny, Mikołaja Bierdiajewa, Lwa Szestowa, Carla Gustawa Junga, Pierre’a Teilharda de Chardina, Karla Jaspersa, Gabriela Marcela, Martina Heideggera, Alberta Camusa, Paula Ricoeura, Emmanuela Levinasa, Vladimira Jankelevitcha, Henryka Elezenberga, Józefa Tischnera, Jana Szczepańskiego, Józefa Bańki, Zygmunta Baumana i innych, które nawiązują do problematyki sekuritalnej w jej warstwie egzystencjalnej.

Słowa kluczowe

EN

death; existentialism; philosophy of security; transience; security

PL

bezpieczeństwo; egzystencjalizm; filozofia bezpieczeństwa; przemijanie

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2019
• Tom: R. 9, Nr 15
• Strony: 105--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 58 poz.

Twórcy

autor

Adamkiewicz Marek

• Wojskowa Akademia Techniczna

autor

Warchał Arnold

• Wojskowa Akademia Techniczna

Bibliografia

• [1] Adamkiewicz M., Warchał A., Essence of insecurity or civilizational portrayal of transience, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego” 2016, Nr 10.
• [2] Aries A., Śmierć odwrócona, [in:] Antropologia śmierci. Myśl francuska, select. & trans. by S. Cichowicz and J.M. Godzimirski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• [3] Bańka J., Być i myśleć, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1982.
• [4] Bańka J., Ja teraz. U źródeł filozofii człowieka współczesnego, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1983.
• [5] Bauman Z., Śmierć i nieśmiertelność. O wielości strategii życia, transl. by N. Leśniewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• [6] Bergson H., Pamięć i życie, transl. by A. Szczepańska, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1988.
• [7] Bierdiajew M., Głoszę wolność, transl. by H. Paprocki, Aletheia, Warszawa 1999.
• [8] Bortkiewicz P., Tanatologia. Zarys problematyki moralnej, Uniwersytet im. A. Mickiewicza. Studia i Materiały, Poznań 2000.
• [9] Camus A., Mit Syzyfa i inne eseje, transl. by J. Guze, Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 1999.
• [10] Chabanis Ch., Śmierć, kres czy początek?, transl. by A.D. Tuszyńska, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987.
• [11] Dilthey W., O istocie filozofii i inne pisma, transl. by E. Paczkowska-Łagowska, PWN, Warszawa 1987.
• [12] Elzenberg H., Ahimsa i pacyfizm. Rzecz o gandyzmie, [in:] Pisma etyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
• [13] Elzenberg H., Brutus, czyli przekleństwo cnoty, [in:] Pisma etyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
• [14] Elzenberg H., Cele etyczne, [in:] Pisma etyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
• [15] Elzenberg H., Dobro, [in:] Pisma etyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
• [16] Elzenberg H., Etyka wyrzeczenia. Czym jest i jak bywa uzasadniana, [in:] Pisma etyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
• [17] Elzenberg H., Kłopot z istnieniem, wyd. II, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1994.
• [18] Elzenberg H., Miłość, [in:] Pisma etyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
• [19] Elzenberg H., Personalia stoickie i „ascetyczno-moralizatorskie”, [in:] Pisma etyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
• [20] Elzenberg H., Prawo do kierowania się interesem w polityce, [in:] Pisma etyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
• [21] Frankl V.E., Homo patiens, transl. by R. Czarnecki and Z.J. Jaroszewski, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1998.
• [22] Gadacz T. SP, O życiu i śmierci, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.
• [23] Gadacz T. SP, Wypisy z ksiąg filozoficznych. O życiu. O śmierci, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.
• [24] Górski E., Hiszpańska refleksja egzystencjalna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa 1979.
• [25] Guardini R., Bóg daleki. Bóg bliski, transl. by J. Koźbiał, W Drodze, Poznań 1991.
• [26] Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć, transl. by K. Michalski, Czytelnik, Warszawa 1977.
• [27] Heidegger M., Bycie i czas, transl. by B. Baran, PWN, Warszawa 1994.
• [28] Heidegger M., Ku rzeczy myślenia, transl. by K. Michalski, J. Mizera, C. Wodziński, Aletheia, Warszawa 1999.
• [29] Hempoliński M., Filozofia współczesna. Wprowadzenie do zagadnień i kierunków, PWN, Warszawa 1989.
• [30] Jankelevitch V., Tajemnica śmierci i zjawisko śmierci, [in:] Antropologia śmierci. Myśl francuska, selekt. & transl. by S. Cichowicz and J.M. Godzimirski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• [31] Jaspers K., Kleine Schule des philosophischen Denkens, Heller, München 1965.
• [32] Jaspers K., Sytuacje graniczne, transl. by M. Skwieciński, [in:] R. Rudziński, Jaspers, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.
• [33] Jung C.G., Rebis, czyli kamień filozofów, transl. by J. Prokopiuk, PWN, Warszawa 1989.
• [34] Kołakowski A., Koncepcja cywilizacji Erazma Majewskiego, „Kultura i Społeczeństwo” 1985, Nr 4.
• [35] Levinas E., Filozof wobec śmierci, [in:] Ch. Chabanis, Śmierć, kres czy początek?, transl. by A.D. Tuszyńska, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987.
• [36] Marcel G., Być i mieć, przekł. P. Lubicz, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1986.
• [37] Marcel G., Homo viator, transl. by P. Lubicz, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1984.
• [38] Miczka T., Postmodernistyczny obraz śmierci w kinie współczesnym i nowych mediach, [in:] Problemy współczesnej tanatologii, editet by J. Kolbuszewski, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe „Sudety”, Wrocław 1997.
• [39] Miś A., Filozofia współczesna. Główne nurty, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• [40] Morin E., Antropologia śmierci, [w:] Antropologia śmierci. Myśl francuska, select. & transl. by S. Cichowicz & J.M. Godzimirski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• [41] Opara S., Nurty filozofii współczesnej, Iskry, Warszawa 1994.
• [42] Paczkowska-Łagowska E., Wstęp, [in:] W. Dilthey, O istocie filozofii i inne pisma, transl. by E. Paczkowska-Łagowska, PWN, Warszawa 1987.
• [43] Palacz R., Klasycy filozofii, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1987.
• [44] Rahner K., Śmierć jako spełnienie, „Znak” 1991, Nr 429.
• [45] Ricoeur P., Podług nadziei, transl. by S. Cichowicz, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1991.
• [46] Scheler M., Cierpienie, śmierć, dalsze życie, transl. by A. Węgrzecki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
• [47] Szczepański J., Sprawy ludzkie, wyd. II, Czytelnik, Warszawa 1980.
• [48] Szestow L., Apoteoza nierzeczywistości, transl. by N. Karsov & N. Szechter, Kontra, Londyn 1983.
• [49] Teilhard de Chardin P., O szczęściu, cierpieniu, miłości, transl. by M. Sukiennicka i M. Tazbir, Wydawnictwo Pax, Warszawa 1981.
• [50] Thomas L.-V., Doświadczenie śmierci: jego granice i rzeczywistość, [in:] Antropologia śmierci. Myśl francuska, select. & transl. by S. Cichowicz i J.M. Godzimirski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• [51] Tischner J., Świat ludzkiej nadziei, wyd. II, Wydawnictwo Znak, Kraków 1992.
• [52] Unamuno M., Diario intimo, [in:] idem, Obras completas, t. 8, Madryt 1970.
• [53] Unamuno M., O poczuciu tragiczności życia wśród ludzi i wśród narodów, transl. by H. Woźniakowski, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław 1984.
• [54] Vuillemin J., Śmierć w oczach zwierzęcia, [in:] Antropologia śmierci. Myśl francuska, select. & transl. by S. Cichowicz i J.M. Godzimirski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• [55] Wodzicki C., Heidegger i problem zła, PIW, Warszawa 1994.
• [56] Young J., Heidegger, filozofia, nazizm, transl. by H. Szłapka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Wrocław 2000.
• [57] Zieleniewski J., E. Majewski: Nauka o cywilizacji, „Kwartalnik Filozoficzny” 1924, Nr 2, Z. 4.
• [58] Ziemiński I., Zagadnienie śmierci w filozofii analitycznej, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1999.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).