Zastosowanie makrofitów w ocenie i klasyfikacji stanu ekologicznego wyżynnych rzek i potoków południowej Polski, zgodnej z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej

• Autorzy: Bielak S. R. , Borek K. , Pijar K. , Staszkiewicz K.

Warianty tytułu

Application of macrophytes in assessment and classification of ecological state of upland rivers and streams in south Poland, in accordance with requirements of the Water Framework Directive

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W niniejszym artykule podjęto próbę powiązania przydatności roślin wodnych – jako biowskaźników poziomu zeutrofizowania wód płynących – z obserwacjami dotyczącymi wpływu zmian w hydromorfologii cieków na różnorodność gatunkową występujących w nich makrofitów. Badania przeprowadzono na czterech wyżynnych rzekach i potokach południowej Polski. Wyniki badań wskazują, że nieznaczne przekształcenia antropogeniczne w korytach rzecznych powodują wzrost różnorodności gatunkowej makrofitów w stosunku do warunków naturalnych, natomiast zaawansowane modyfikacje wywołują degradację ekologiczną cieków. Wyniki oceny wskazują też na potrzebę rozwoju Makrofitowej Metody Oceny Rzek w kierunku identyfikacji bezpośrednich powiązań pomiędzy wartością Makrofitowego Indeksu Rzecznego a stanem fizyczno-chemicznym wód powierzchniowych.

EN

In this paper an effort has been taken to bind usefulness of water plants – as bioindicators of running waters eutrophication – with observations concerning influence of modifications in hydromorphology of watercourses on species diversity of macrophytes occurring in them. Research was conducted in four upland rivers and streams located in south Poland. Research results indicate that slight anthropogenic modifications in river channels cause increase of macrophyte species diversity in relation to natural conditions, but advanced modifications cause ecological degradation of watercourses below the level of initial stage. Results of assessment also indicate that there is a need of developing the Macrophyte Method of River Assessment in direction of immediate connections between the value of Macrophyte River Index and physicochemical state of surface waters.

Słowa kluczowe

PL

stan ekologiczny; makrofity; jakość wód powierzchniowych; ramowa dyrektywa wodna; ciek wyżynny

EN

ecological state; macrophytes; surface water quality; Water Framework Directive; upland watercourse

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Środowisko
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 2-Ś
• Strony: 17--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., tab., rys., wz., wykr.

Twórcy

autor

Bielak S. R.

• Instytut Inżynierii i Gospodarki Wodnej, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska

autor

Borek K.

• Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska

autor

Pijar K.

• Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska

autor

Staszkiewicz K.

• Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Bielak S.R., Zróżnicowanie stanu hydromorfologicznego cieków górskich w kontekście ich położenia w obszarach chronionej przyrody oraz na terenach zurbanizowanych, na przykładzie zlewni Skawicy, [w:] Ławniczak A. (red.), Ekosystemy wodne na obszarach chronionych, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Tucholski Park Krajobrazowy, Tuchola-Poznań 2012.
• [2] Bielak S.R., Baran K., Kulig N., Ścieńska E., Zastosowanie metody River Habitat Survey w ocenie i klasyfikacji stanu hydromorfologicznego rzek i potoków południowej Polski, zgodnej z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej, Czasopismo Techniczne, z. 2-Ś, Kraków 2012.
• [3] Borek K., Ocena stopnia degradacji rzeki Nidy Makrofitową Metodą Oceny Rzek, praca dyplomowa (materiały niepublikowane), Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej, Kraków 2012.
• [4] Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich L 327/1 z 22.12.2000, 275-346.
• [5] Jusik S., Szoszkiewicz K., Różnorodność biologiczna roślin wodnych w warunkachzróżnicowanych przekształceń morfologicznych rzek nizinnych Polski Zachodniej, Nauka Przyroda Technologie, t. 3, z. 3, Poznań 2009.
• [6] Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Warszawa.
• [7] Pietruczuk K., Szoszkiewicz K., Ocena stanu ekologicznego rzek i jezior w Wielkopolsce na podstawie makrofitów zgodnie z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej, Nauka Przyroda Technologie, t. 3, z. 3, Poznań 2009.
• [8] Pijar K., Ocena stanu ekologicznego potoku Ostra Makrofitową Metodą Oceny Rzek, praca dyplomowa (materiały niepublikowane), Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej, Kraków 2012.
• [9] Raven P., Holmes N., Dawson H., Ławniczak A., Bulánková E., Topercer J., Lewin I., River Habitat and Macrophyte Surveys in the High Tatra Mountains of Slovakia and Poland, Environment Agency Report, Bristol, Great Britain 2011.
• [10] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych, Dz. U. Nr 257, poz. 1545.
• [11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych, Dz. U. Nr 258, poz. 1549.
• [12] Staszkiewicz K., Biologiczna ocena jakości rzeki San Makrofitową Metodą Oceny Rzek, praca dyplomowa (materiały niepublikowane), Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej, Kraków 2012.
• [13] Szoszkiewicz K., Jusik S., Ławniczak A.E., Zgoła T., Macrophyte development in unimpacted lowland rivers in Poland, Hydrobiologia 656, 2010, 117-131.
• [14] Szoszkiewicz K., Jusik S., Zgoła T., Klucz do oznaczania makrofitów dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2010.
• [15] Szoszkiewicz K., Zbierska J., Jusik S., Zgoła T., Makrofitowa Metoda Oceny Rzek. Podręcznik metodyczny do oceny klasyfikacji stanu ekologicznego wód płynących w oparciu o rośliny wodne, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań 2010.