Emisja metali ciężkich do powietrza z autobusów miejskich w Krakowie w latach 2010–2025

• Autorzy: Bździuch P. , Bogacki M.

Warianty tytułu

EN

Emission of heavy metals into the air from urban buses in Krakow in 2010-2025

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Transport samochodowy jest źródłem emisji metali ciężkich do powietrza, powodując wzrost stężeń tych zanieczyszczeń w powietrzu oraz zanieczyszczanie gleb wzdłuż szlaków komunikacyjnych. Metale ciężkie emitowane są zarówno z procesu spalania paliw w silnikach samochodowych, jak również z procesu ścierania opon i hamulców. W artykule przedstawiono wyniki badań nad zmianami wielkości emisji: ołowiu (Pb), kadmu (Cd), miedzi (Cu), chromu (Cr), niklu (Ni), selenu (Se) oraz cynku (Zn) z floty autobusów miejskich i aglomeracyjnych w Krakowie w latach 2010–2015 wraz z prognozą na lata 2017, 2020 i 2025. Obliczenia emisji dla lat 2010–2015 wykonano z uwzględnieniem rzeczywistych danych ruchowych floty autobusów miejskich dwóch operatorów, jakimi są Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne SA w Krakowie oraz firma Mobilis group Sp. z o.o. Obliczenia prognostyczne dla lat 2017–2025 uwzględniają plany operatorów w zakresie działań modernizacyjnych floty. Wyniki obliczeń ładunków rocznych emitowanych metali ciężkich przedstawiono w formie map, obrazujących rozkład emisji na obszarze gmin aglomeracji krakowskiej, jak również wzdłuż szlaków komunikacyjnych, po których poruszają się autobusy analizowanej floty.

EN

Road transport is a source of heavy metals emissions into the air resulting with an increase concentrations of these pollutants in the air and soil pollution along road routes. Heavy metals are emitted both from the process of fuel combustion in car engines, as well as the tire and brake abrasion. This article shows the results of research on changing value of emission of: lead (Pb), cadmium (Cd), copper (Cu), chromium (Cr), nickel (Ni), selenium (Se) and zinc (Zn), from urban buses which operated in the Krakow metropolitan area in 2010–2015, and the forecast for 2017, 2020 and 2025. Emissions’ calculations for 2010–2015 have been made based on the actual operational data of Krakow buses, provided by two carriers: Municipal Transport Company (Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A.) in Krakow and Mobilis sp. z o. o. Prognostic calculations (2017–2025) took into account the plans of carriers including fleet modernization activities. The results of annual values calculations of emitted heavy metals are demonstrated in the maps presenting the spatial distribution of annual emissions levels on the area of municipalities of the Krakow agglomeration, as well as along road routes where the buses of analyzed fleet were operating.

Słowa kluczowe

PL

komunikacja miejska; metale ciężkie; zanieczyszczenie powietrza; inwentaryzacja emisji

EN

urban public transport; heavy metals; air pollution; emission inventory

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
• Czasopismo: Transport Miejski i Regionalny
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 1
• Strony: 18--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Bździuch P.

• AGH Akademia Górniczo- -Hutnicza im. Stanisława Staszica, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Katedra Kształtowania i Ochrony Środowiska, 30-059 Kraków, al. Mickiewicza 30

autor

Bogacki M.

• AGH Akademia Górniczo- -Hutnicza im. Stanisława Staszica, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Katedra Kształtowania i Ochrony Środowiska, 30-059 Kraków, al. Mickiewicza 30

Bibliografia

• 1. Badyda A.J., Zagrożenia środowiskowe ze strony transportu, Wydawnictwo Nauka, 2010, vol. 4, Dostęp: http://www.pan.poznan.pl/nauki/N_410_15_Badyda.pdf
• 2. Plak A., Bartmiński P., Dębicki R., Wpływ transportu publicznego na zawartość wybranych metali ciężkich w glebach sąsiadujących z ulicami Lublina, w: Proceedings of ECOpole, 2010.
• 3. Ociepa-Kubicka A., Ociepa E., Toksyczne oddziaływanie metali cięzkich na rośliny, zwierzęta i ludzi, „Inżynieria i Ochrona Środowiska”, 2012, vol. 15.
• 4. Kwapuliński J., Bebek M., Mitko K., Fischer A., Wiechuła D., Analiza oddziaływania stacji paliw na stopień zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi, „Problemy Ekologii”, 2007, vol. 11.
• 5. Muschack W., Pollution of Street Run-Off by Traffic and Local Conditions, „Science of Total Environment”, 1990, vol. 93.
• 6. Dmochowski D., Dmochowska A., Ocena zagrożeń związanych z emisją metali ciężkich z tras komunikacyjnych w aspekcie bezpieczeństwa ekologicznego na terenach o wysokim stopniu zurbanizowania, „Zeszyty Naukowe SGSP”, 2011, vol. 41.
• 7. Achadu O.J., Goler E.E., Ayejuyo O.O., Olaoye O.O., Ochimana O.I., Assessment of heavy metals (Pb, Cd, Zn and Cu) concentrations in soils along a major highway in Wukari, North-Eastern Nigeria, „Journal of Biodiversity Environmental Sciences”, 2015, vol. 6.
• 8. Kummer U., Pacyna J., Pacyna E., Friedrich R., Assessment of heavy metal releases from the use phase of road transport in Europe, „Atmospheric Environment”, 2009, vol. 43. Dostęp: http://dx.doi.org/10.1016/j.atmosenv.2008.10.007
• 9. Denier van der Gon H., Appelman W., Lead emissions from road transport in Europe: A revision of current estimates using various estimation methodologies, „Science of Total Environmental”, 2009, vol. 407. Dostęp: http://dx.doi.org/10.1016/j.scitotenv.2009.06.027
• 10. Winther M., Slentø E., Heavy Metal Emissions for Danish Road Transport, National Environmental Research Institute, Aarhus University, 2010. Dostęp: http://www.dmu.dk/Pub/FR780.pdf.
• 11. Walendzik M., Łepkowski M., Nowacki G., Wpływ transportu drogowego na środowisko naturalne człowieka i zagrożenia występujące w transporcie drogowym rzeczy, „Bezpieczeństwo i Ekologia”, 2016, vol. 6.
• 12. Karpiesiuk Ł., Lisiewska K., Automotive Industry – Yearbook 2016, Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego, 2016. Dostęp: www.pzpm.org.pl
• 13. Portal Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie. Dostęp: http://zikit.krakow.pl/
• 14. Bździuch P., Zemełka A., Kozieł K., Żołyniak J., Bączek E., Rososińska B., Oleniacz R., Bogacki M., Przykład wykorzystania próbników pasywnych do oceny przestrzennego zróżnicowania stężeń zanieczyszczeń w powietrzu miejskim, w: V Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna – INFRAEKO 2016 Nowoczesne Miasta, Infrastruktura i Środowisko, 2016.
• 15. Bogacki M., Oleniacz R., Szulecka A., Ocena ekspozycji budynku wielorodzinnego na wpływ emisji benzenu ze stacji paliw oraz transportu drogowego w okresie letnim, Ochrona Powietrza Atmosferycznego. Wybrane zagadnienia, 2015.
• 16. Bździuch P., Bogacki M., Autobusowy transport publiczny w Krakowie na tle najlepszych światowych systemów komunikacji miejskiej oraz ocena wpływu jego modernizacji na wielkość emisji zanieczyszczeń, „Transport Miejski i Regionalny”, 2017, nr 4.
• 17. Bździuch P., Bogacki M., Evaluating the influence of modernization of the urban bus fleet in Krakow in the years 2010–2015 on the amount of pollutants emitted into the air, „Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych”, 2017, vol. 28 (2).
• 18. EMISIA mission for envionment, Dostęp: http://emisia.com/products/copert
• 19. Gkatzofilias D., Kouridis Ch., Mellios G., Ntziachristos L., Samaras Z., COPERT 4 Computer programme to calculate emission from road transport, 2012.
• 20. Ntziachristos L., Samaras Z., Kouridis C., Samaras C., Hassel D., Mellios G., EMEP/EEA emission inventory guidebook 2013, Update July 2014, CORINAIR, 2013. Dostęp: http://www.eea.europa.eu/publications/emep-eea-guidebook-2013/
• 21. Orlen Laboratorium. Dostęp: http://www.orlenlaboratorium.pl/PL/
• 22. Rozporządzenie ministra gospodarki w dnia 9 października 2015 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych, Dziennik Ustaw, poz. 1680, Warszawa 2015.
• 23. Piontek M., Fedyczak Z., Łuszczyńska K., Lechów H., Toksyczność miedzi, cynku oraz kadmu, rtęci i ołowiu dla człowieka, kręgowców i organizmów wodnych, „Inżynieria Środowiska”, 2014, vol. 155 (35).
• 24. Czeczot H., Majewska M., Kadm – zagrożenie i skutki zdrowotne, „Toksykologia”, 2010, vol. 66(4). Dostęp: http://ptfarm.pl/pub/File/Farmacja Polska/2010/04–2010/02 Kadm.pdf
• 25. Trojanowska M., Inhalacyjne narażenie środowiskowe mieszkańców miast Polski na metale ciężkie kadm i nikiel oraz arsen, 2012, vol. 15(2).
• 26. Czora M., Gambuś F., Automobile exhaust catalysts and their impact on the environment, „Mechanics. Technical Transactions”, 2012, vol. 26 (26).
• 27. Dmochowski D., Prędecka A., Mazurek M., Pawlak A., Ocena zagrożeń związanych z emisją metali ciężkich w aspekcie bezpieczeństwa ekologicznego na przykładzie ogródków działkowych w aglomeracji miejskiej, „Polski Przegląd Medycyny i Psychologii Lotniczej”, 2011, vol. 17 (3).

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).