Assessment of the residential space of a pre-industrial city. The example of Wrocław/Breslau in the 16th and 18th centuries

• Autorzy: Legut-Pintal Maria , Grosel Mikołaj

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc240109

Warianty tytułu

PL

Ocena przestrzeni mieszkalnej miasta przedindustrialnego. Przykład Wrocławia w XVI i XVIII wieku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Social inequalities in cities had their spatial dimension already in pre-industrial times. The quality of living space in a historic city was influenced by various factors, such as distance from the city centre, proximity to infrastructure, access to water, trade routes, markets, as well as unfavourable or oppressive neighbourhoods. The value of the properties depended on their function, the structural condition of the buildings, the size of the structures and the plots. In this paper, we proposed a method to evaluate and valorise the residential space of a pre-industrial city based on an assessment of its use value. We carried out an exemplary analysis on the example of Wrocław, a medium-sized city in Central Europe. We used historical, archaeological, iconographic data and geospatial analyses developed in a geographic information system environment. We carried out the evaluation within individual factors for a city divided into building blocks for two periods – around 1550 and around 1750. By comparing the results for these two periods, we attempted to trace the changes that occurred as a result of the city’s development and historical events. The overall picture allowed us to create a characterisation of residential space across the city. We verified the method by comparing the results obtained with data from tax records. The result obtained is consistent with knowledge of the spatial distribution of wealth in the city, indicating that the model can be applied to the analysis of other cities where tax records have not been preserved.

PL

Nierówności społeczne w miastach miały swój przestrzenny wymiar już w czasach przedindustrialnych. Na jakość przestrzeni mieszkalnej w mieście historycznym wpływały różne czynniki, takie jak odległość od centrum miasta, bliskość infrastruktury, dostęp do wody, szlaków handlowych, targowisk, a także niekorzystne lub uciążliwe sąsiedztwo. Wartość nieruchomości zależała od ich funkcji, stanu konstrukcyjnego budynków, wielkości budowli i działek. W artykule zaproponowaliśmy metodę oceny i waloryzacji przestrzeni mieszkalnej miasta przedindustrialnego opartą na ocenie jej wartości użytkowej. Przeprowadziliśmy analizę na przykładzie Wrocławia, średniej wielkości miasta w Europie Środkowej. Wykorzystaliśmy dane historyczne, archeologiczne, ikonograficzne i analizy geoprzestrzenne opracowane w środowisku systemu informacji geograficznej. Ocenę w ramach poszczególnych czynników przeprowadziliśmy dla podziału na kwartały dla dwóch okresów – około 1550 roku i około 1750 roku. Porównując wyniki dla tych dwóch okresów, podjęliśmy próbę prześledzenia zmian, jakie zaszły w wyniku rozwoju miasta i wydarzeń historycznych. Ogólny obraz pozwolił nam stworzyć charakterystykę przestrzeni mieszkalnej w całym mieście. Metodę zweryfikowaliśmy, porównując otrzymane wyniki z danymi z ewidencji podatkowych. Uzyskany wynik jest zgodny z wiedzą dotyczącą przestrzennego rozkładu bogactwa w mieście, co wskazuje, że model może być zastosowany do analizy innych miast, w których nie zachowała się dokumentacja podatkowa.

Słowa kluczowe

EN

scoring method; geographic information system; housing space

PL

metoda bonitacji punktowej; system informacji geograficznej; przestrzeń mieszkalna

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2024
• Tom: Nr 1 (77)
• Strony: 73--81
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., il.

Twórcy

autor

Legut-Pintal Maria

• Faculty of Historical and Pedagogical Sciences, University of Wrocław, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-6406-1038

autor

Grosel Mikołaj

• Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-0832-876X

Bibliografia

• [1] Bailey G., Time perspectives, palimpsests and the archaeology of time, “Journal of Anthropological Archaeology” 2007, 26, 198–223, https://doi.org/10.1016/j.jaa.2006.08.002.
• [2] Ortman S.G., Lobo J., Smith M. E., Cities: Complexity, theory and history, “PLoS ONE” 2020, 15/12, e0243621, https://doi.org/10.1371/journal.pone.0243621.
• [3] Kohler T.A., Smith M.E. (eds.), Ten Thousand Years of Inequality: The Archaeology of Wealth Differences, University of Arizona Press, Tucson 2018.
• [4] Smith N., The New Urban Frontier. Gentrification and the Revanchist City, Routledge, London–New York 1996.
• [5] Thomasson J., A Feudal Way to Gentrify? The Modern Concept of Gentrification Versus Changes in the Social Topography of a Medieval and Early Modern Town, “Current Swedish Archaeology” 2004, 12/ 1, 187–210.
• [6] Hammel-Kiesow R., Hereditas, area und domus: Bodenrecht, Grundstücksgefüge und Sozialstruktur in Lübeck vom 12. bis zum 16. Jahrhundert, “Jahrbuch für Hausforschung” 1984/1986, 35, 175–177.
• [7] Korduba P., Patrycjuszowski dom gdański w czasach nowożytnych, Neriton, Warszawa 2005.
• [8] Chorowska M., Konczewski P., Lasota C., Piekalski J., Parcela Rynek 6 – ul. Kiełbaśnicza 5 we Wrocławiu. Rozwój zabudowy i infrastruktury elitarnej działki mieszczańskiej w XIII–IV wiek, “Śląskie Sprawozdania Archeologiczne” 2012, 54, 49–77.
• [9] Kwaśniewski A., Prächtiges haus – festes haus: Notes on the “urban” and “country“ architectural modus of the house of Wrocław patricians in the Early Modern Period, “Architectus” 2022, 1(69),15–26, https://doi.org/10.37190/arc220102.
• [10] Buśko C., Stan badań archeologiczno-architektonicznych nad średniowieczną kamienicą mieszczańską w Polsce, “Archaeologia Historica Polona” 2000, 10, 83–110.
• [11] Piekalski J., Wczesne domy mieszczan w Europie Środkowej. Geneza – funkcja – forma. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2004.
• [12] Mruczek R., Średniowieczne miasto lokacyjne na Śląsku. Kamienice, wieże mieszkalne i konstrukcje ulic, [in:] E. Łużyniecka (ed.), Dziedzictwo architektoniczne. W kręgu świata przyrodniczego i budowli miejskich, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2019.
• [13] Piekalski J., Prague, Wroclaw and Krakow: Public and Private Space at the Time of the Medieval Transition, “Wratislavia Antiqua” 2014, 19.
• [14] Cieślak I. (ed.), Współczesna waloryzacja przestrzeni zurbanizowanej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2012.
• [15] Galiński M., Siwek G., Szuwarski J., Metoda bonitacji punktowej jako narzędzie waloryzacji zjawisk przestrzennych, “Geomatyka i Inżynieria” 2013, 2, 5–20.
• [16] Chau K.W., Chin T. LA Critical Review of Literature on the Hedonic Price Model, “International Journal for Housing Science and Its Applications” 2003, 27/2, 145–165.
• [17] Robertson H. M., Taylor W. L., Adam Smith’s Approach to the Theory of Value, “The Economic Journal” 1957, 67(266), 181–198, https://doi.org/10.2307/2227781.
• [18] Goliński M., Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia (przestrzeń – podatnicy – rzemiosło), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1997.
• [19] Dolynska M., Some principles of interdisciplinary investigation for recreating the historical topography of urban spaces, “Studia Geohistorica” 2018, 6, 169–184, https://doi.org/10.12775/SG.2018.12.
• [20] Smith M. E., The archaeological study of neighborhoods and districts in ancient cities, “Journal of Anthropological Archaeology” 2010, 29, 137–154, https://doi.org/10.1016/j.jaa.2010.01.001.
• [21] Atlas Wrocławia. Atlas Historyczny Miast Polskich, t. 4: Śląsk, nr 1, M. Młynarska-Kaletynowa, R. Eysymontt (eds.), Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Wrocław 2017.
• [22] Orzechowski K., Właściciele budynków we Wrocławiu w latach 1671 i 1726. Rejestry indykcji podatku szacunkowego we Wrocławiu z lat 1628–1671–1726, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 1993.
• [23] Eysymontt R., The Representation of Selected Silesian Cities in the 15th–17th Centuries, “Zapiski Historyczne” 2018, 4, 49–75, http://dx.doi.org/10.15762/ZH.2018.54.
• [24] Stein R., Das Breslauer Bürgerhaus, Breslau 1931.
• [25] Kwaśniewski A., Dom mieszczański we Wrocławiu w okresie renesansu, [in:] Architektura Wrocławia, Vol. 1: Dom, Instytut Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej, Werk, Wrocław 1995, 105–137.
• [26] Brzezowski W., Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2005.
• [27] Konczewski P., Działki mieszczańskie w południowo-wschodniej części średniowiecznego i wczesnonowożytnego Wrocławia, “Wratislavia Antiqua” 2007, Vol. 9.
• [28] Krzywka M., Parcelacja i zagospodarowanie bloku zabudowy pomiędzy ulicami Kiełbaśniczą, Ruską, Rzeźniczą i św. Mikołaja a zagadnienie I lokacji Wrocławia. Działka, zabudowa, mieszkańcy. Phd thesis, Politechnika Wrocławska, Wrocław 2012.
• [29] Hillier A., Invitation to Mapping: How GIS Can Facilitate New Discoveries in Urban and Planning History, “Journal of Planning History” 2010, 9.2, 122–134, https://doi.org/10.1177/1538513210366964.