Obiekty sacrum w założeniach rezydencjonalnych Łęczyńskiego przełomu Wieprza

• Autorzy: Dudkiewicz M. , Dąbski M. , Durlak W.

Warianty tytułu

EN

Sacral buildings in residential complexes of Wieprz river gorge in Łęczna county

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy podjęto próbę charakterystyki zjawiska, jakim jest obecność niewielkich obiektów sacrum na terenie dawnych rezydencji ziemiańskich w powiecie łęczyńskim położonym w centrum województwa lubelskiego. Istotny jest nie tylko mistyczny, ale również historyczny aspekt ich występowania. Kaplice i kościoły były manifestacją religijności ziemian. Na terenie czterech zabytkowych założeń dworskich powiatu łęczyńskiego: w Zawieprzycach, Łańcuchowie, Jaszczowie i Łysołajach, znajdują się: kościół, dwie kaplice, dwie kolumny toskańskie i trzy przydrożne kapliczki. Przedstawione w pracy obiekty kultu religijnego pochodzą z różnych okresów historycznych i pozostają w różnym stanie zachowania.

EN

This paper attempts characteristics of the phenomenon of the presence of small : sacrum objects in the former residence of landowners in the district Łęczna in the center of Lublin province. It is important not only mystical, but also the historical aspect of their occurrence. Chapels and churches were the manifestation of religiosity landowners. In four historic post manor complex in the county Łęczna - in Zawieprzyce, Łańcuchów, Jaszczów and Łysołaje - there are: the church, two chapels, two Tuscan columns and three roadside shrines. The work places of worship come from different historical periods and are in various states of preservation.

Słowa kluczowe

PL

sacrum; krajobraz; powiat łęczyński; dwór; kapliczki przydrożne; kaplice; kolumny

EN

sacrum; landscape; district Łęczna; mansions; roadside shrines; chapels; columns

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 32
• Strony: 57--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., ryc., fot.

Twórcy

autor

Dudkiewicz M.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Lublin, Polska

autor

Dąbski M.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Lublin, Polska

autor

Durlak W.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Lublin, Polska

Bibliografia

• Borcz Z., 2003: Architektura wsi. Wyd. Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław.
• Brykowski R., 1966: Zespół zamkowo–pałacowy w Zawieprzycach. Dokumentacja wstępna. Archiwum WKZ Lublin, sygn. 2342.
• Brykowski R., Smulikowska E. (red.), 1976: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Dawny Powiat lubartowski. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa tom VIII z. 11.
• Cała A., 2007: Krajobraz z sacrum w tle – kapliczki przydrożne, jako element krajobrazu wsi opolskich. Teka Kom. Arch. Urb. i Stud. Krajobr. O. Lub. PAN, vol. 3, 24-34.
• Dąbrowska-Budziło K., 2011: Genius loci jako potencjalne źródło inspiracji dla kształtowania krajobrazu. Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 15, 227-235.
• Fortuna-Antoszkiewicz B., Kimic K., 2007: Miejsce kapliczek przydrożnych krzyży w krajobrazie terenów wiejskich Mazowsza. Teka Kom. Arch. Urb. i Stud. Krajobr. O. Lub. PAN, vol. 3: 35-47.
• Gauda A., 1987: Ludowe krzyże żelazne na Lubelszczyźnie, Studia i Materiały Lubelskie, t. 12, Lublin 109.
• Gloger Z., 1902: Encyklopedia staropolska ilustrowana, Tom III. Warszawa.
• Hernik J., Ostrowski M, Nowak P., 2013: Kapliczki i przydrożne krzyże elementem krajobrazu kulturowego. Studium przypadku gminy Miechów. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego nr 21:115-126.
• Holly G. Krzyże i kapliczki przydrożne na pograniczu polsko-słowacko-ukraińskim. Roczniki Bieszczadzkie 20, 2012: 309-345.
• Holly G., 2014: Przekształcenia krajobrazu sakralnego na pograniczu polsko-słowacko-ukraińskim (XIX-XXI w.) Monografie bieszczadzkie Tom XV, Tarnowskie Góry, 90.
• Jackowski A., Sołjan I., Bilska-Wodecka E., 1999: Religie świata, szlaki pielgrzymkowe. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. XV, Poznań.
• Kopaliński W., 1999: Słownik symboli, wyd. V. Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Kłoczowski J. A., 1973: Doświadczenie religijne. Znak 25, 1221-1233.
• Kseniak M., 1976: Katalog parków województwa lubelskiego: park w Łańcuchowie gm. Milejów. Archiwum WKZ Lublin, sygn. 1721.
• Kseniak M., 1981: Parki i ogrody dworskie w województwie lubelskim. Tom I. Wyd. PTTK Zarząd Wojewódzki, Lublin.
• Ławicka A., 2000: Krzyże drewniane z insygniami Męki Pańskiej na Lubelszczyźnie, Twórczość Ludowa 4: 7-10.
• Łysiak W., 1986: Łańcuchów – studium historyczno-urbanistyczne. Archiwum WKZ Lublin, sygn. 2231.
• Petera-Górak J., 2002: Kapliczki i krzyże przydrożne. Dziedzictwo kulturowe Lubelszczyzny. Kultura ludowa, pod red. A. Gaudy, Lublin 21.
• Powiłańska-Mazur D., 2000: Ludowa rzeźba drewniana z kapliczek przydrożnych w regionie lubelskim. Wierzbicka B. (red.), Święci przydrożni patroni przyuliczni, Materiały sesji naukowej 20-21 maja 1999, Warszawa, 1.
• Rejestr zabytków województwa lubelskiego z dn. 31.12.2010 r.
• Śliwińska M. 2015. Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie http://teatrnn.pl/leksykon/ node/4551/ziemia%C5%84stwo_na_lubelszczy%C5%BAnie [dostęp 12.05.16]
• Tymochowicz M., 2013: Patroni kapliczek przydrożnych z obszaru Lubelszczyzny. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 21: 141-150.
• Woś K., 2000: Historia Gminy Milejów. Zeszyty Milejowskie 4: 9-14.
• Zawadka J., 2007: Przydrożne krzyże i kapliczki jako atrakcje turystyczne Lubelszczyzny. Produkty marketingowe w rozwoju lokalnym i regionalnym (red.): M. Adamowicz. Wydaw. SGGW, Warszawa: 267-278.
• Zwolakiewicz H., 1928: Figury przydrożne w okolicach Łęcznej. Ziemia nr 21, XIII, 337.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).