An examination of the glaciomarginal fan of the Odranian glaciation at the Mokrzeszów site, Sudetic Foreland, SW Poland

• Autorzy: Krzyszkowski Dariusz , Wachecka-Kotkowska Lucyna , Skurzyński Jacek

Identyfikatory

DOI

10.7494/geol.2022.48.3.287

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article presents the results of research from the Mokrzeszów site in the Sudetic Foreland. Lithopetrographic and sedimentological analyses of sediments from the Middle Polish Glaciations (Early Saalian, Odranian, MIS6) in this area indicate the overrepresentation (90–95%) of large Scandinavian erratics. The deposits, representing a repetitive sequence of Gp-Gms-Sp-Sh/Sr(Dmm) lithofacies, accumulated during at least two episodes of glacial outburst floods and six sedimentary cycles. High-energy flows are estimated for the Gms and Gp facies at about 5 m∙s−1 and low-energy flows indicate 0.8 m∙s−1 for the Sp/Sh/Sr facies, to the lack of flow (Fm). The sedimentary sequences confirm the existence of a fan, which may have originated as a subaqueous steep coarse-grained fan in glacial-flow-lake-outburst floods that formed between the ice sheet front and the morphotectonic edge of the Sudetic Marginal Fault line and within the Roztoka-Mokrzeszów Graben, or as an aerial, piedmont fan on the Sudetic Marginal Fault edge. The sediments show discontinuous deformations – gently sloping faults and fractures from glacioisostatic stresses. The fault activity is probably related to the reactivation of the faults due to ice loading during or after the older Saalian glaciation.

Słowa kluczowe

EN

neotectonics; glacigenic sediments; glacier meltwater flood; subaqueous steep coarse-grained fan; Saalian; Sudetic Marginal Fault (SMF)

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geology, Geophysics and Environment
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 48, no. 3
• Strony: 287--318
• Opis fizyczny: Bibliogr. 141 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Krzyszkowski Dariusz

• University of Wrocław, Institute of Geography and Regional Development, Wrocław, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-4451-2051

autor

Wachecka-Kotkowska Lucyna

• University of Lodz, Faculty of Geographical Sciences, Department of Geology and Geomorphology, Łódź, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-5440-6300+

autor

Skurzyński Jacek

• University of Wrocław, Institute of Geography and Regional Development, Wrocław, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-0965-7653

Bibliografia

• Aber J.S. & Ber A., 2007. Glaciotectonism. Developments in Quaternary Sciences, 6, Elsevier, Amsterdam.
• Allen J.R.L., 1984. Sedimentary Structures: Their Character and Physical Basis. Elsevier, Amsterdam.
• Ashley G.M., Southard, J.B. & Boothroyd J.C., 1982. Deposition of climbing-ripple beds: flume simulation. Sedimentology, 29(1), 67–79. https://doi.org/10.1111/j.1365-3091.1982.tb01709.x.
• Badura J., Zuchiewicz W., Górecki A., Sroka W. & Przybylski B., 2003a. Morfometria sudeckiego uskoku brzeżnego między Złotym Stokiem a Dobromierzem [Morphometric characteristics of the Sudetic Marginal Fault between Złoty Stok and Dobromierz, SW Poland]. Przegląd Geologiczny, 51(12), 1048–1057.
• Badura J., Zuchiewicz W., Górecki A., Sroka W., Przybylski B. & Żyszkowska M., 2003b. Morphotectonic properties of the Sudetic Marginal Fault, SW Poland. Acta Montana. Serie A: Geodynamics, 24, 21–49.
• Badura J., Przybylski B., Fabisz J. & Zuchiewicz W., 2005. Przebieg polskiego segmentu sudeckiego uskoku brzeżnego: kontrowersje i fakty. [in:] Zuchiewicz W., Przybylski B. & Badura J. (red.), Aktywne uskoki Europy Środkowej: Srebrna Góra, 26–28 IX 2005: streszczenia referatów i komunikatów: przewodnik konferencji terenowej, Wrocław, 43–57.
• Badura J., Zuchiewicz, W., Štěpančíková P., Przybylski B., Kontny B. & Cacoń S., 2007. The Sudetic Marginal Fault: a young morphophotectonic feature at the NE margin of the Bohemian Massif, Central Europe. Acta Geodynamica et Geomaterialia, 4(4), 7–29.
• Brandes C. & Le Heron D.P., 2010. The glaciotectonic deformation of Quaternary sediments by fault-propagation folding. Proceedings of the Geologists’ Association, 121(3), 270–280. https://doi.org/10.1016/j.pgeola.2010.03.001.
• Brandes C. & Tanner D.C., 2012. Three-dimensional geometry and fabric of shear deformation-bands in unconsolidated Pleistocene sediments. Tectonophysics, 518–521, 84–92. https://doi.org/10.1016/j.tecto.2011.11.012.
• Brandes C., Polom U. & Winsemann J., 2011. Reactivation of basement faults: interplay of ice-sheet advance, glacial lake formation and sediment loading. Basin Research, 23(1), 53–64. https://doi.org/10.1111/j.1365-2117.2010.00468.x.
• Brandes C., Igel J., Loewer M., Tanner D.C., Lang J., Müller K. & Winsemann J., 2018. Visualisation and analysis of shear-deformation bands in unconsolidated Pleistocene sand using ground-penetrating radar: implications for paleoseismological studies. Sedimentary Geology, 367, 135–145. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2018.02.005.
• Brandes C., Tanner D.C., Fossen H., Halisch M. & Müller K., 2022a. Disaggregation bands as an indicator for slow creep activity on blind faults. Communications Earth & Environment, 3, 99. https://doi.org/10.1038/s43247-022-00423-8.
• Brandes C., Polom U., Winsemann J. & Sandersen Peter B.E., 2022b. The near-surface structure in the area of the Børglum fault, SorgenfreiTornquist Zone, northern Denmark: Implications for fault kinematics, timing of fault activity and fault control on tunnel valley formation. Quaternary Science Reviews, 289, 107619. https://doi.org/10.1016/j.quascirev.2022.107619.
• Carrivick J.L., Russell A.J. & Tweed F.S., 2004. Geomorphological evidence for jökulhlaups from Kverkfjöll volcano, Iceland. Geomorphology, 63(1–2), 81–102. https://doi. org/10.1016/j.geomorph.2004.03.006.
• Cheel R.J., 1990. Horizontal lamination and the sequence of bed phases and stratification under upper-flow-regime conditions. Sedimentology, 37(3), 517–529. https://doi.org/10.1111/j.1365-3091.1990.tb00151.x.
• Ciężkowski W. & Koszela J., 1988. Tremblements de terre locaux dans les Sudètes, SW Pologne, et certaines de leurs conséquences. [in:] Marinos G.P. & Koukis G.C. (eds.), The Engineering Geology of Ancient Works, Monuments and Historical Sites: Preservation and protection: Proceedings of an international symposium organized by the Greek National Group of IAEG, Athens, 19–23 September 1988. Vol. 3: Earthquakes, vibrations and other hazards in relation to the study and the protection of monuments and historical sites, A.A.Balkema, Rotterdam, 1285–1289.
• Ciuk E. & Piwocki M., 1979. Trzeciorzęd w rejonie Ząbkowic Śląskich. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 320, 27–56.
• Clark P.U., Alley R.B. & Pollard D., 1999. Northern hemisphere ice-sheet influences on global climate change. Science, 286(5442), 1104–1111. https://doi.org/10.1126/science.286.5442.1104.
• Costa J.E., 1983. Paleohydraulic reconstruction of flashflood peaks from boulder deposits in the Colorado Front Range. Geological Society of America Bulletin, 94(8), 986–1004. https://doi.org/10.1130/0016-7606(1983)94<986:PROFPF>2.0.CO;2.
• Costa J.E., 1984. Physical Geomorphology of Debris Flow. [in:] Costa J.E. & Fleisher P.J. (eds.), Developments and Applications of Geomorphology, Springer, Berlin, Heidelberg, 268–317. https://doi.org/10.1007/978-3-642-69759-3_9.
• Cramer R., Finckh L. & Zimmerman E., 1924. Erläuterungen zur Geologische Karte von Preussen und benachbarten Bundesstaten. Blatt Schweidnitz. Preussische Geologische Landesanstalt, Berlin.
• Cymerman Z., 1998. Uskok śródsudecki a regionalne strefy ścinań podatnych w Sudetach. Przegląd Geologiczny, 46(7), 609–616.
• Czerwonka J.A. & Krzyszkowski D., 1992. Pleistocene stratigraphy of the central part of Silesian Lowland, Southwestern Poland. Bulletin of the Polish Academy of Sciences Earth Sciences, 40(3), 203–233.
• Czubla P., 2013. Analiza frakcji >20 mm w glinie ze żwirowni w Mokrzeszowie. [in:] XX Konferencja Stratygrafia plejstocenu Polski: Plejstocen przedpola Sudetów środkowych, Lasocin, 2–6.09.2013 r., Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 171–174.
• Czubla P., 2015. Eratyki fennoskandzkie w osadach glacjalnych Polski i ich znaczenie badawcze. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Danišík M., Štěpančíková P., Noreen J. & Evans N.J., 2012. Constraining long-term denudation and faulting history in intraplate regions by multisystem thermochronology: An example of the Sudetic Marginal Fault (Bohemian Massif, central Europe). Tectonics, 31(2), TC2003. https://doi.org/10.1029/2011TC003012.
• Dumanowski B., 1961. Krawędź Sudetów na odcinku Gór Sowich. Zeszyty Naukowe – Uniwersytet Wrocławski im. Bolesława Bieruta. Seria B, Nauki Przyrodnicze, 7, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Wrocław.
• Dyjor S., 1975. Młodotrzeciorzędowe ruchy tektoniczne w Sudetach i na bloku przedsudeckim. [in:] Liszkowski J. & Stochlak J. (red.), Współczesne i neotektoniczne ruchy skorupy ziemskiej w Polsce. T.1, Materiały I-go Krajowego Sympozjum, Warszawa, listopad 1975, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 121–132.
• Dyjor S., 1983. Problemy wieku dolnej granicy i faz ruchów neotektonicznych w południowo-zachodniej Polsce. [in:] Współczesne i neotektoniczne ruchy skorupy ziemskiej w Polsce. T. 4, Materiały pokonferencyjne III Krajowego Sympozjum, Wrocław, wrzesień 1981, Ossolineum, Wrocław, 25–41.
• Dyjor S., 1986. Evolution of sedimentation and palaeogeography of near-frontier areas of the Silesian part of the Paratethys and of the Tertiary Polish-German basin. Zeszyty Naukowe Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica. Geologia, 12, 7–23.
• Dyjor S. & Kuszell T., 1977. Neogeńska i czwartorzędowa ewolucja rowu tektonicznego Roztoki-Mokrzeszowa [Development of the Roztoka-Mokrzeszów Graben in the Neogene and Quaternary]. Geologia Sudetica, 12(2), 113–132.
• Dyjor S., Dendewicz A., Grodzicki A. & Sadowska A., 1978. Neogeńska i staroplejstoceńska sedymentacja w obrębie stref zapadliskowych rowów Paczkowa i Kędzierzyna [The Neogene and old-Pleistocene sedimentation in the. Paczków and Kędzierzyn graben zones, Southern Poland]. Geologia Sudetica, 13(1), 31–65.
• Dyjor S., Gonciarz A., Grodzicki A., Kościówko H., Sadowska A. & Szynkiewicz A., 1995. Formacja trzeciorzędowa i związane z nią surowce mineralne zachodniej części bloku przedsudeckiego. [in:] Geologia i ochrona środowiska bloku przedsudeckiego: Przewodnik LXVI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Wrocław, 127–153.
• Eissmann L., 2002. Quaternary geology of eastern Germany (Saxony, Saxon–Anhalt, South Brandenburg, Thüringia), type area of the Elsterian and Saalian Stages in Europe. Quaternary Science Reviews, 21(11), 1275–1346. https://doi.org/10.1016/S0277-3791(01)00075-0.
• Eyles N. & Clague J.J., 1987. Landsliding caused by Pleistocene glacial lake ponding: an Example from central British Columbia. Canadian Geotechnical Journal, 24(4), 656–663. https://doi.org/10.1139/t87-080.
• Eyles N. & Miall A.D., 1984. Glacial facies. [in:] Walker R.G. (ed.), Facies Models, Geological Association of Canada, Geoscience Canada Reprint Series, 1, Geological Association of Canada, St. John’s, NL, 15–38.
• Fernández J. & Guerra-Merchán A., 1996. A coarsening-upward megasequence generated by a Gilbert-type fan-delta in a tectonically controlled context (Upper Miocene, Guadix-Baza Basin, Betic Cordillera, southern Spain). Sedimentary Geology, 105(3–4), 191–202. https://doi.org/10.1016/0037-0738(95)00137-9.
• Folk R.L. & Ward W.C., 1957. Brazos River bar: a study of significane of grain size parameters. Journal of Sedimentary Petrology, 27(1), 3–26. https://doi.org/10.1306/74D70646-2B21-11D7-8648000102C1865D.
• Frydrych M. & Rdzany Z., 2018. Sedimentary record of a late Saalian jökulhlaup: Case study in Siedlątków outcrop, Central Poland. Sedimentary Geology, 374, 85–97. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2018.07.007.
• Frydrych M. & Rdzany Z., 2022. Glacial outburst flood in the marginal zone of the Wartanian Glacial example from Adamów, central Poland. Quaternary International, 617, 21–39. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2021.08.014.
• Górska-Zabielska M., 2008. Fennoskandzkie obszary alimentacyjne osadów akumulacji glacjalnej i glacjofluwialnej lobu Odry. Geografia – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 78, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
• Górska-Zabielska M. & Wachecka-Kotkowska L., 2014. Petrographical analysis of Warthian fluvioglacial gravels as a tool to trace the source area – a case study from central Poland. Geologos, 20(3), 183–199.
• Górska-Zabielska M. & Wachecka-Kotkowska L., 2015. Petrografia żwirów i eratyki przewodnie w osadach wodnolodowcowych jako przesłanki wnioskowania na temat źródeł i kierunków transportu materiału w obszarze między Piotrkowem Trybunalskim, Radomskiem a Przedborzem [Gravel petrography and erratics of the glaciofluvial sediments as base of characteristics of the source and transport direction in the Piotrków Trybunalski, Radomsko and Przedbórz area]. Acta Geographica Lodziensia, 103, 57–78.
• Górska‐Zabielska M., Smolska E. & Wachecka‐Kotkowska L., 2021. Transport Direction and Scandinavian Source Regions of the Saalian Glacial and Glaciofluvial Deposits in Case Study Łubienica‐Superunki (Central Poland). Minerals, 11(7), 762. https://doi.org/10.3390/min11070762.
• Gruszka B., 2001. Climatic versus tectonic factors in the formation of the glaciolacustrine succession (Bełchatów outcrop, central Poland). Global and Planetary Change, 28, 53–71. https://doi.org/10.1016/S0921-8181(00)00064-3.
• Gruszka B., 2007. The Pleistocene glaciolacustrine sediments in the Bełchatów mine (central Poland): Endogenic and exogenic controls. Sedimentary Geology, 193, 147–166. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2006.01.008.
• Gruszka B. & Zieliński T., 2021. Lacustrine deltas and subaqueous fans: almost the same, but different – a review. Geologos, 27(1), 43–35. https://doi.org/10.2478/logos-2021-0004.
• Grocholski A., 1977. Uskok sudecki brzeżny a zagadnienie wulkanotektoniki trzeciorzędowej. Acta Universitatis Wratislaviensis, 378, Prace Geologiczno-Mineralogiczne, 6, 89–105.
• Guterch B. & Lewandowska-Marciniak H., 2002. Seismicity and seismic hazard in Poland. Folia Quaternaria, 73, 85–99.
• Hanáček M., Nývlt D., Skácelová Z., Nehyba S., Procházková B. & Engel Z., 2018. Sedimentary evidence for an icesheet dammed lake in a mountain valley of the Easter Sudetes, Czechia. Acta Geologica Polonica, 68(1), 107–134.
• Hornung J.J., Asprion U. & Winsemann J., 2007. Jet-efflux deposits of a subaqueous ice-contact fan, glacial Lake Rinteln, northwestern Germany. Sedimentary Geology, 193, 167–192. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2005.11.024.
• Jahn A., 1981. Uwagi o ruchu lądolodu plejstoceńskiego na Dolnym Śląsku. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 321, 117–130.
• Jaroszewski W., 1994. Glacitektonika. [in:] Dadlez R. & Jaroszewski W. (red.), Tektonika, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 395–441.
• Kowalska A., Krzyszkowski D. & Salamon T., 2005. Mechanizmy depozycji osadów i dynamika środowiska proglacjalnego zbiornika jeziornego z Mokrzeszowa. [in:] Kowalska A. (red.), Specyfika plejstoceńskiej sedymentacji gór i przedgórza: Terenowe Warsztaty Sedymentologiczne, Sudety 2005: przewodnik do wycieczek terenowych, 112–129.
• Krbetschek M.R., Degering D. & Alexowsky W., 2008. Infrarot- Radiofluoreszenz-Alter (IR-RF) untersaalezeitlicher Sedimente Mittel- und Ostdeutschlands [Infrared radiofluorescence ages (IR-RF) of Lower Saalian sediments from Central and Eastern Germany]. Zeitschrift der Deutschen Gesellschaft für Geowissenschaften, 159(1), 133–140. https://doi.org/10.1127/1860-1804/2008/0159-0133.
• Krzyszkowski D., 1992. Zaburzenia osadów plejstoceńskich na bezpośrednim przedpolu krawędzi Sudetów (rów Roztoki-Mokrzeszowa). [in:] Krzyszkowski D., Migoń P. & Sroka W. (red.), Neotektoniczne aspekty rozwoju geomorfologicznego dolin rzecznych i stożków aluwialnych w strefie sudeckiego uskoku brzeżnego: Przewodnik konferencji terenowej, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 27–34.
• Krzyszkowski D., 1993a. Proglacjalna sedymentacja na delcie typu Gilberta w Mokrzeszowie koło Świdnicy. [in:] Mastalerz K. (red.), Baseny sedymentacyjne: procesy, osady, architektura: 2 Krajowe Spotkanie Sedymentologów, Wrocław – Sudety, 4–7 września 1993: przewodnik – wycieczki, referaty, postery, Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 36–48.
• Krzyszkowski D., 1993b. Pleistocene glaciolacustrine sedimentation in a tectonically active zone, Kleszczów Graben, Central Poland. Sedimentology, 40(4), 623–44. https://doi.org/10.1111/j.1365-3091.1993.tb01353.x.
• Krzyszkowski D., 1996. Glaciotectonic deformation during the Elsterian ice-sheet advance at the northeastern margin of the Sudetic Foreland, SW Poland. Boreas, 25(4), 209–226. https://doi.org/10.1111/j.1502-3885.1996.tb00638.x.
• Krzyszkowski D., 1998. Late Quaternary evolution of the Czyżynka river valley, Wałbrzych Upland, Middle Sudetes Mts, southwestern Poland. Geologia Sudetica, 31(2), 259–288.
• Krzyszkowski D., 2002. Sedimentary successions in ice-marginal fans of the Late Saalian glaciation, southwestern Poland, Sedimentary Geology, 149, 93–109. https://doi.org/10.1016/S0037-0738(01)00246-9.
• Krzyszkowski D., 2013a. Osady delty glacilimnicznej na przedpolu Sudetów i ich deformacje w strefie młodego rowu tektonicznego: stanowisko 5 – Mokrzeszów. [in:] Plejstocen przedpola Sudetów Środkowych: XX konferencja Stratygrafia plejstocenu Polski, Lasocin, 2–6.09.2013 r., Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 161–170.
• Krzyszkowski D., 2013b. Stratygrafia plejstocenu w południowo-zachodniej Polsce. [in:] Plejstocen przedpola Sudetów Środkowych: XX konferencja Stratygrafia plejstocenu Polski, Lasocin, 2–6.09.2013 r., Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 16–26.
• Krzyszkowski D. & Biernat J., 1998. Terraces of the Bystrzyca River valley, Middle Sudetes, and their deformation along the Sudetic Marginal Fault. Geologica Sudetica, 31(2), 241–258.
• Krzyszkowski D. & Bowman D., 1997. Neotectonic deformation of Pleistocene deposits along the Sudetic Marginal Fault, Southwestern Poland. Earth Surface Processes and Landforms, 22(6), 545–562. https://doi.org/10.1002/(SICI)1096-9837(199706)22:6<545::AID-ESP712>3.0.CO;2-2.
• Krzyszkowski D. & Łabno A., 2002. Late Saalian (Wartanian) glacial palaeogeography and formation of end moraines at the northern slopes of Silesian Rampart, Southwestern Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 72(1), 67–87.
• Krzyszkowski D. & Migoń P., 1992. Wprowadzenie: Sudecki uskok brzeżny w plejstocenie – nowe dane i interpretacja. [in:] Krzyszkowski D., Migoń P. & Sroka W. (red.), Neotektoniczne aspekty rozwoju geomorfologicznego dolin rzecznych i stożków aluwialnych w strefie sudeckiego uskoku brzeżnego: Przewodnik konferencji terenowej, 15–17 październik 1992, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 1–8.
• Krzyszkowski D. & Olejnik W., 1998. The Quaternary evolution of landscape and neotectonics of the Sowie Mts range, Sudeten, Southwestern Poland. Geologia Sudetica, 31(2), 221–239.
• Krzyszkowski D. & Pijet E., 1993. Morphological effects of the Pleistocene fault activity in the Sowie Mts., southwestern Poland. Zeitschrift für Geomorphologie N.F., Supplementband, 94, 243–259.
• Krzyszkowski D. & Przybylski B., 2013., Plejstoceńskie serie rzeczne na przedpolu Sudetów Środkowych: stanowisko 6 – Nowy Jaworów. [in:] Plejstocen przedpola Sudetów Środkowych: XX konferencja Stratygrafia plejstocenu Polski, Lasocin, 2–6.09.2013 r., Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 175–182.
• Krzyszkowski D. & Stachura R., 1998a. Neotectonically controlled fluvial features, Wałbrzych Upland, Middle Sudeten Mts, southwestern Poland. Geomorphology, 22(1), 73–91. https://doi.org/10.1016/S0169-555X(97)00040-8.
• Krzyszkowski D. & Stachura R., 1998b. Late Quaternary valley formation and neotectonic evolution of the Wałbrzych Upland, Middle Sudeten Mts., southwestern Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 68(1), 23–60.
• Krzyszkowski D., Migoń P. & Sroka W., 1995. Neotectonic Quaternary history of the Sudetic marginal fault, SW Poland. Folia Quaternaria, 66, 73–98.
• Krzyszkowski D., Przybylski B. & Badura J., 2000. The role of neotectonics and glaciation on terrace formation along the Nysa Kłodzka River in the Sudeten Mountains (southwestern Poland). Geomorphology, 33(3–4), 149–166. https://doi.org/10.1016/S0169-555X(99)00123-3.
• Krzyszkowski D., Wachecka-Kotkowska L., Malkiewicz M., Jary Z., Tomaszewska K., Niska M., Myśkow E. et al., 2019a. The rare Holsteinian (Mazovian) interglacial limnic deposits in the Książnica outcrop at Krzczonów (near Świdnica), Sudetic Foreland. Quaternary International, 501(A), 59–89. https://doi.org/10.1016/j.quaint. 2017.09.046.
• Krzyszkowski D., Krzywicka A., Wachecka-Kotkowska L. & Sroka W., 2019b. The Middle Pleistocene glaciolacustrine environment of an ice-dammed mountain valley, Sudeten Mountains, Poland. Boreas, 48(4), 966–987. https://doi.org/10.1111/bor.12396.
• Krzyszkowski D., Wachecka-Kotkowska L. & Krawczyk M., 2020. Evolution of the Bystrzyca River valley during the Middle Pleistocene Interglacial (Sudetic Foreland, south-western Poland). Open Geosciences, 12(1), 1679–1703. https://doi.org/10.1515/geo-2020-0181.
• Kupetz M., 2001. Glacialtectonic. Naturwissenschaftliche Rundschau, 54, 457–464.
• Lang J. & Winsemann J., 2013. Lateral and vertical relationships of bedforms deposited by aggrading supercritical flows: from cyclic steps to humpback dunes. Sedimentary Geology, 296, 36–54. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2013.08.005.
• Lang J., Sievers J., Loewer M., Igel J. & Winsemann J., 2017. 3D architecture of cyclic-step and antidune deposits in glacigenic subaqueous fan and fan-delta settings: Intergrating outcrop and ground-penetrating radar data. Sedimentary Geology, 362, 83–100. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2017.10.011.
• Lang J., Lauer T. & Winsemann J., 2018. New age constraints for the Saalian glaciation in northern central Europe: implications for the extent of ice sheets and related proglacial lake systems. Quaternary Science Reviews, 180, 240–259. https://doi.org/10.1016/j.quascirev.2017.11.029.
• Lang J., Le Heron D., van den Berg J. & Winsemann J., 2021. Bedforms and sedimentary structures related to supercritical flows in glacigenic settings. Sedimentology, 68, 1539–1579. https://doi.org/10.1111/sed.12776.
• Longhitano S.G., 2008. Sedimentary facies and sequence stratigraphy of coarse-grained Gilbert-type deltas within the Pliocene thrust-top Potenza Basin (Southern Apennines, Italy). Sedimentary Geology, 210(3–4), 87–110. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2008.07.004.
• Łoziński W., 1909. Glacyalne zjawiska u brzegu północnego dyluwium wzdłuż Karpat i Sudetów. Akademia Umiejętności, Kraków.
• Majzels J., 1997. Jökulhlaup deposits in proglacial areas. Quaternary Science Reviews, 16(7), 793–819. https://doi.org/10.1016/S0277-3791(97)00023-1.
• Marks L., 1995. Correlation of the Middle Pleistocene ice-dam lacustrine sediments in the Lower Vistula and the Lower Elbe regions. Acta Geologica Polonica, 45, 143–152.
• Marks L., 2005. Pleistocene glacial limits in the territory of Poland. Przegląd Geologiczny, 53(10/2), 988–993.
• Marks L., 2011. Quaternary glaciations in Poland. [in:] Ehlers J., Gibbard P.L. & Hughes P.D. (eds.), Quaternary Glaciations – Extent and Chronology: A Closer Look, Developments in Quaternary Sciences, 15, Elsevier, Amsterdam, 299‒303. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-53447-7.00023-4.
• Marks L., Karabanov A., Nitychoruk J., Bahdasarau M., Krzywicki T., Majecka A., Pochocka-Swarc K. et al., 2018. Revised limit of the Saalian ice sheet in central Europe. Quaternary International, 478, 59–74. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2016.07.043.
• Marren P.M., 2002. Fluvial-lacustrine interaction on Skeiðarársandur, Iceland: implications for sandur evolution. edimentary Geology, 149, 43–58. https://doi.org/10.1016/S0037-0738(01)00243-3.
• Marren P.M., Russell A.J. & Rushmer E.L., 2009. Sedimentology of a sandur formed by multiple jökulhlaups, Kverkfjöll, Iceland. Sedimentary Geology, 213(3–4), 77–88. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2008.11.006.
• Marrett R. & Allmendiger R.W., 1992. Amount of extension on “small” faults: An example from the Viking graben. Geology, 20(1), 47–50. https://doi.org/10.1130/0091-7613(1992)020<0047:AOEOSF>2.3.CO;2.
• Mazur S., Aleksandrowski P. & Szczepański J., 2010. Zarys budowy i ewolucji tektonicznej waryscyjskiej struktury Sudetów [Outline structure and tectonic evolution of the Variscan Sudetes]. Przegląd Geologiczny, 58(2), 133–145.
• Miall A.D., 1977. A Review of the braided-river depositional environment. Earth Science Reviews, 13(1), 1–62. https://doi.org/10.1016/0012-8252(77)90055-1.
• Miall A.D., 1978. Lithofacies types and vertical profile models in braided river deposits: a summary. [in:] Miall A.D. (ed.), Fluvial Sedimentology, Canadian Society of Petroleum Geologists Memoir, 5, CSPG, Calgary, 597–604.
• Miall A.D., 1983. Basin Analysis of Fluvial Sediments. [in:] Collinson J.D. & Lewin J. (eds.), Modern and Ancient Fluvial Systems, Special Publications of the International Association of Sedimentologists, 6, Blackwell Scientific Publications, Oxford, 277–286. https://doi.org/10.1002/9781444303773.ch22.
• Müller K., Polom U., Winsemann J., Steffen H., Tsukamoto S., Günther T., Igel J. et al., 2020. Structural style and neotectonic activity along the Harz Boundary Fault, northern Germany: a multimethod approach integrating geophysics, outcrop data and numerical simulations. International Journal Earth Science, 109, 1811–1835. https://doi.org/10.1007/s00531-020-01874-0.
• Nehyba S., Hanáček M., Engel Z. & Stachoň Z., 2017. Rise and fall of a small ice-dammed lake – Role of deglaciation processes and morphology. Geomorphology, 295, 662–679. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2017.08.019.
• Nemec W. & Steel R.J., 1984. Alluvial and Coastal Conglomerates: Their Significant Features and Some Comments on Gravelly Mass-Flow Deposits. [in:] Koster E.H. & Steel R.J. (eds.), Sedimentology of Gravels and Conglomerates, Canadian Society of Petroleum Geologists Memoir, 10, CSPG, Calgary, 1–31.
• Niedzielski T. & Migoń P., 2005. A modified stochastic approach to detect differences between sedimentary histories: Case study from the Roztoka-Mokrzeszów Graben (SW Poland). Sedimentary Geology, 179(3–4), 305–320. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2005.06.006.
• Novakova L., 2015. Tectonic Phase Separation Applied to the Sudetic Marginal Fault Zone (NE part of the Czech Republic). Journal of Mountain Science, 12(2), 251–267. https://doi.org/10.1007/s11629-014-3297-5.
• Oberc J. & Dyjor S., 1969. Uskok sudecki brzeżny [Marginal Sudetic Fault]. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 236, 41–142.
• Pagaczewski J., 1972. Cataloque of Earthquakes in Poland in 1000–1970 years [Katalog trzęsień ziemi w Polsce z lat 1000–1970]. Materiały i Prace – Polska Akademia Nauk. Instytut Geofizyki, 51, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Panin A.V., Astakhov V.I., Lotsari E., Komatsu G., Lang J. & Winsemann J., 2020. Middle and Late Quaternary glacial lake-outburst floods, drainage diversions and reorganization of fluvial systems in northwestern Eurasia. Earth-Science Reviews, 201, 103069. https://doi.org/10.1016/j.earscirev.2019.103069.
• Pisarska-Jamroży M. & Weckwerth P., 2013. Soft-sediment deformation structures in a Pleistocen glaciolacustrine delta and their implications for the recognition of subenvironments in delta deposits. Sedimentology, 60(3), 637–665. https://doi.org/10.1111/j.1365 3091.2012.01354.x.
• Pisarska-Jamroży M., Machowiak K. & Krzyszkowski D., 2010. Sedimentation style of Pleistocene kame terrace from the Western Sudety Mountains, S Poland. Geologos, 16(2), 101–110. https://doi.org/10.2478/v10118-009-0008-8.
• Procházková D., Brouček I., Guterch B. & Lewandowska- Marciniak H., 1978. Map and list of the maximum observed macroseismic intensities in Czechoslovakia and Poland. Publication of the Institute of Geophysics, Polish Academy of Science, B-3(122), 1–75.
• Przybylski B. & Badura J., 2013. Rozwój rowu Roztoki-Mokrzeszowa w paleogenie i neogenie. [in:] Plejstocen przedpola Sudetów Środkowych: XX konferencja Stratygrafia plejstocenu Polski, Lasocin, 2–6.09.2013 r., Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 144–148.
• Radzevičius S., Raczyński P., Plutak K. & Kojelė A., 2010. Findings Report: Graptolites from Silurian erratic boulders in Mokrzeszów guarry (Lower Silesia, Poland). Archiv für Geschiebekunde, 6(1), 51–60.
• Rdzany Z., 2009. Rekonstrukcja przebiegu zlodowacenia Warty w regionie łódzkim. Rozprawy Habilitacyjne Uniwersytetu Łódzkiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Rdzany Z. & Frydrych M., 2018. Record of glacial outburst floods in marginal zones and forelands of Scandinavian glaciations in Poland. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica, 17, 33–40. https://doi.org/10.18778/1427-9711.17.04.
• Roemer F., 1857. Notiz über ein Vorkommen von silurischem Quarzfels mit Paradoxides in der Sandgrubu von Nieder- Kunzendorf unweit Freiburg in Schlesien. Zeitschrift der Deutschen geologischen Gesellschaft, 9, 511–512.
• Różycka M. & Migoń P., 2017. Tectonic geomorphology of the Sudetes (Central Europe) – a review and re-appraisal. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 87(4), 275–300. https://doi.org/10.14241/asgp.2017.016.
• Russell A.J. & Marren P.M., 1998. A Younger Dryas (Loch Lomond Stadial) jökulhlaup deposit, Fort Augustus, Scotland. Boreas, 27(4), 231–242. https://doi.org/10.1111/j.1502-3885.1998.tb01418.x.
• Russell A.J. & Marren P.M., 1999. Proglacial fluvial sedimentary sequences in Greenlandand Iceland: a case study from active proglacial environments subject to jökulhlaups. [in:] Jones A.P., Tucker M.E. & Hart J.K. (eds.), The Description and Analysis of Quaternary Stratigraphic Field Sections, Technical Guide, 7, Quaternary Research Association, London, 171–208.
• Russell A.J., Knight P.G. & van Dijk T.A.G.P., 2001. Glacier surging as a control on the development of proglacial fluvial landforms and deposits, Skeiðarársandur, Iceland. Global and Planetary Change, 28, 163–174. https://doi.org/10.1016/S0921-8181(00)00071-0.
• Russell A.J., Tweed F., Roberts M., Harris T., Gudmundsson M., Knudsen O. & Marren P., 2010. An unusual jökulhlaup resulting from subglacial volcanism, Sólheimajökull, Iceland. Quaternary Science Reviews, 29(11–12), 1363–1381. https://doi.org/10.1016/j.quascirev.2010.02.023.
• Rust B.R., 1972. Structure and Process in a Braided River. Sedimentology, 18(3–4), 221–245. https://doi.org/10.1111/j.1365-3091.1972.tb00013.x.
• Rust B.R., 1978. Depositional Models for Braided Alluvium. [in:] Miall A.D. (ed.), Fluvial Sedimentology, Canadian Society of Petroleum Geologists Memoir, 5, CSPG, Calgary, 605–625.
• Salamon T., 2009. Subglacjalne pochodzenie przełomowych dolin zachodniej części progu środkowotriasowego i ciągu pagórów okolic Gogolina. Przegląd Geologiczny, 57, 243–251.
• Salamon T., Krzyszkowski D. & Kowalska A., 2013. Development of Pleistocene glaciomarginal lake in the foreland of the Sudetes (SW Poland). Geomorphology, 190, 1–15. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2013.01.025.
• Smith N.D., 1985. Proglacial fluvial environment. [in:] Ashley G.M., Shaw J. & Smith N.D. (eds.), Glacial Sedimentary Environments, SEPM Short Course, 16, Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, 85–13.
• Szczepankiewicz S., 1952. Rola utworów plejstoceńskich w rzeźbie Równiny Świdnickiej. Czasopismo Geograficzne, 21/22, 441–445.
• Schwarzbach M., 1942. Das Diluvium Schlesiens. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, 86, 189–246.
• Stemberk J., Jr., Coubal M., Stemberk J. & Štěpančíková P., 2019. Stress analysis of fault slips data recorded within Dědičná štola Gallery in the Rychlebské hory Mts., NE part of the Bohemian massif. Acta Geodynamica et Geomaterialia, 16(3), 315–330.
• Štěpančíková P., Stemberk J., Vilímek V. & Košťák B., 2008. Neotectonic development of drainage networks in the East Sudeten Mountains and monitoring of recent fault displacements (Czech Republic). Geomorphology, 102(1), 68–80. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2007.06.016.
• Štěpančíková P., Hók J., Nývlt D., Dohnal J., Sýkorová I. & Stemberk J., 2010. Active tectonics research using trenching technique on the south-eastern section of the Sudetic Marginal Fault (NE Bohemian Massif, central Europe). Tectonophysics, 485, 269–282.
• Štěpančíková P., Rockwell T.K., Stemberk J., Rhodes E.J., Hartvich F., Luttrell K., Myers M. et al., 2022. Acceleration of Late Pleistocene activity of a Central European fault driven by ice loading. Earth and Planetary Science Letters, 591, 117596. https://doi.org/10.1016/j.epsl.2022.117596.
• Urbański K., 2005. Deformacje glacitektoniczne i ich wpływ na rozwój paleogeografii środkowozachodniej Polski (rejon Zielonej Góry). Glaciotectonic deformations in central-western Poland (Zielona Góra region) and their influence on evolution of palaeogeography. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 417, 169–208.
• Urbański K., 2009. Deformacje glacitektoniczne na przedpolu Sudetów w obrębie blokowych jednostek tektonicznych rejonu Wądroża Wielkiego [Glaciotectonic deformations in the Sudetic foreland within tectonic block structures of the Wądroże Wielkie area]. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 194, 63–74.
• Weckwerth P., 2018. Fluvial responses to the Weichselian ice sheet advances and retreats: implications for understanding river paleohydrology and pattern changes in Central Poland. International Journal of Earth Science, 107, 1407–1429. https://doi.org/10.1007/s00531-017-1545-y.
• Weckwerth P., Wysota W., Piotrowski J.A., Adamczyk A., Krawiec A. & Dąbrowski M., 2019. Late Weichselian glacier outburst floods in North-Eastern Poland: Landform evidence and palaeohydraulic significance. Earth-Science Reviews, 194, 216–233. https://doi.org/10.1016/j.earscirev.2019.05.006.
• Winsemann J., Asprion U. & Meyer T., 2004. Sequence analysis of early Saalian glacial lake deposits (NW Germany): evidence of local ice margin retreat and associated calving processes. Sedimentary Geology, 165, 223–251. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2003.11.010.
• Winsemann J., Asprion U. & Meyer T., 2007a. Lake-level control on ice-margin subaqueous fans, glacial Lake Rinteln, NW Germany. [in:] Hambrey M.J., Christoffersen P., Glasser N.F. & Hubbard B. (eds.), Glacial Sedimentary Processes and Products, International Association of Sedimentologists – Special Publication, 39, Blackwell Publishing, Oxford, 121–148.
• Winsemann J., Asprion U., Meyer T. & Schramm C., 2007b. Facies characteristics of Middle Pleistocene (Saalian) ice-margin subaqueous fan and delta deposits, glacial Lake Leine, NW Germany. Sedimentary Geology, 193, 105–129. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2005.11.027.
• Winsemann J., Hornung J.J., Meinsen J., Asprion U., Polom U., Brandes C., Busmann M. & Weber C., 2009. Anatomy of a subaqueous ice-contact fan and delta complex, Middle Pleistocene, north-west Germany. Sedimentology, 56(4), 1041–1076. https://doi.org/10.1111/j.1365-3091.2008.01018.x.
• Winsemann J., Alho P., Laamanen L., Goseberg N., Lang J. & Klosterman J., 2016. Flow dynamics, sedimentation and erosion of glacial lake outburst floods along the Middle Pleistocene Scandinavian ice sheet (northern Central Europe). Boreas, 45(2), 260–283. https://doi.org/10.1111/bor.12146.
• Winsemann J., Lang J., Polom U., Loewer M., Igel J., Pollock L. & Brandes C., 2018. Ice-marginal forced regressive ice-marginal deltas in glacial lake basins: geomorphology, facies variability and large-scale depositional architecture. Boreas, 47(4), 973–1002. https://doi.org/10.1111/bor.12317.
• Winsemann J. & Lang J., 2020. Flooding Northern Germany: Impacts and Magnitudes of Middle Pleistocene Glacial-Lake-Outburst Floods. [in:] Herget J. & Fontana A. (eds.), Palaeohydrology: Traces, Tracks and Trails of Extreme Events, Geography of the Physical Environment, Springer Cham, 29–47. https://doi.org/10.1007/978-3-030-23315-0_2.
• Zeuner F., 1928. Diluvialstratigraphie und Diluvialtektonik im Gebiet der Glatzer Neisse. Universitätsverlag von Robert Noske, Borna-Leipzig.
• Żelaźniewicz A., 1987. Tektoniczna i metamorficzna ewolucja Gór Sowich [Tectonic and metamorphic evolution of the Sowie Mountains]. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 57(3–4), 203–348.