Kształtowanie się chemicznych właściwości gleby brunatnej pod wpływem symulowanego kwaśnego opadu w doświadczeniu lizymetrycznym

• Autorzy: Kaczmarska Kornelia , Gąsior Jan , Alvarez Bernadeta , Nowak Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.15584/pjsd.2020.24.2.1

Warianty tytułu

EN

Formation of chemical properties of brown soil under the influence of simulated acid rainfall in a lysimeter experiment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ekosystemach naturalnych odczyn glebowy jest stabilny i powiązany z warunkami siedliskowymi. W glebach uprawnych użytkowanych rolniczo istnieje ciągła potrzeba korekty odczynu do poziomu odpowiadającego wymaganiom roślin. W badaniach lizymetrycznych określono tempo zakwaszania i jego zasięg w profilu gleby brunatnej użytkowanej rolniczo pod wpływem symulowanego kwaśnego opadu. Oszacowano, że zakwaszenie gleby symulowanym kwaśnym opadem równoważne sumie zasad wymiennych poziomu Ap gleby brunatnej, zwiększa w przesączach lizymetrycznych stężenie magnezu 15 krotnie i wapnia 9 krotnie, w porównaniu do przemywania wodą. Wprowadzane kationy wodorowe eliminują z kompleksu sorpcyjnego gleby kationy zasadowe, a wraz ze wzrostem stężenia zwiększają zasięg wymywania w profilu gleby. W górnej części profilu pojawia się glin wymienny. Stopień wysycenia zasadami kompleksu sorpcyjnego gleby brunatnej pod wpływem zakwaszenia równoważnego sumie zasad wymiennych poziomu Ap, w stropowej części profilu obniża się do zera, natomiast w części spągowej wykazuje nikłą reakcję. Pod wpływem zwiększającego się zakwaszenia dynamika w profilu przyswajalnych form magnezu jest niejednoznaczna, zwiększa się zasobność w przyswajalny fosfor w poziomach Ap i B, natomiast zasobność przyswajalnego potasu nie ulega większym zmianom.

EN

In natural ecosystems, the soil reaction is stable and related to the habitat conditions. In arable soils used for agricultural purposes, there is a constant need to correct the reaction to the level corresponding to the requirements of plants. In lysimeter studies, the rate of acidification and its extent were determined in the profile of agricultural brown soil under the influence of simulated acid rainfall. It was estimated that acidification of the simulated acid rainfall, equivalent to the sum of exchange bases of the brown soil Ap level, increased the concentration of magnesium 15-fold and calcium 9-fold in lysimeter filtrates compared to washing with water. The introduced hydrogen cations eliminate alkaline cations from the soil sorption complex, and with increasing concentration they increase the leaching range in the soil profile, exchangeable aluminum appears in the upper part of the profile. The degree of saturation of the brown soil sorption complex under the influence of acidification equivalent to the sum of exchangeable bases of the Ap level decreases to zero in the top part of the profile, while in the bottom part shows a slight reaction. Under the influence of increasing acidity, the dynamics in the profile of available magnesium forms is ambiguous, the available phosphorus content increases in the A and B levels, while the available potassium content does not change significantly.

Słowa kluczowe

PL

profil glebowy; skład przesączy; przyswajalne formy magnezu; przyswajalne formy fosforu; przyswajalne formy potasu

EN

soil profile; filtrate composition; available forms of magnesium; available forms of phosphorus; available forms of potassium

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej w Rzeszowie, Oddział Południowo-Wschodni ; Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Oddział w Rzeszowie
• Czasopismo: Polish Journal for Sustainable Development
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 24, cz. 2
• Strony: 9--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kaczmarska Kornelia

• Uniwersytet Rzeszowski, KNP, Zakład Gleboznawstwa, Chemii środowiska i Hydrologii

autor

Gąsior Jan

• Uniwersytet Rzeszowski, KNP, Zakład Gleboznawstwa, Chemii środowiska i Hydrologii

autor

Alvarez Bernadeta

• Uniwersytet Rzeszowski, KNP, Zakład Gleboznawstwa, Chemii środowiska i Hydrologii

autor

Nowak Małgorzata

• Uniwersytet Rzeszowski, KNP, Zakład Gleboznawstwa, Chemii środowiska i Hydrologii

Bibliografia

• 1. Dechnik I., Gliński J., Kaczor A., Kern H. 1990. Rozpoznanie wpływu kwaśnych deszczy na glebę i roślinę. Probl. Agrofiz. 60. 1-66.
• 2. Filipek T. 1998. Dynamika antropogenicznych przyczyn oraz skutków zakwaszenia gleb w Polsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 456. 7-12.
• 3. Gąsior J., Gorzelany J. 2011. Impact of acid rain on the translocation of selected elements in degraded chernozem derived from loess. Polish J. of Soil Science. 44 (2). 143-160.
• 4. Gąsior J., Puchalski Cz. 2011. Reaction of degraded chernozem to acidification. Polish Journal of Environmental Studies. 20 (3). 655-660.
• 5. Gąsior J., Kaniuczak J., Hajduk E., Właśniewski S., Nazarkiewicz M., Bilek M. 2013. Metody badań fizycznych właściwości gleby. Acta Carpathica. 6. 54.
• 6. Gomółka B., Gomółka E. 1996. Ćwiczenia laboratoryjne z chemii wody. Wyd. Politechniki Wrocław. 170.
• 7. Kaczor A., Kozłowska J. 1998. Bezpośrednie i następcze oddziaływanie kwaśnego deszczu na zawartość wapnia i magnezu w glebie oraz w kupkówce pospolitej. Zesz. Probl. Post. Nauk. Rol. 456. 369-373.
• 8. Kaczor A., Kozłowska J. 2000. Wpływ kwaśnych opadów na agroekosystemy. Folia Univ. Agric. Stetin. 81. 55-58.
• 9. Mikhailova E.A., Post C.J. 2006. Effects of land use on soil inorganic carbon stocks in the Russian Chernozem. Journal of Environ. Qual. 35. 384-1388.
• 10. Murawska B., Spychaj-Fabisiak E. 1997. Badania modelowe nad wymywaniem potasu z gleb. Zesz. Nauk. ATR Bydgoszcz. 208 Ochr. Środ. 1. 117-126.
• 11. Ngatunga E.L., Cools N., Dondeyne S., Deckers J.A., Merckx R. 2001. Buffering capacity of cashew soils in south eastern Tanzania. Soil use and management. 17 (3). 155-163.
• 12. Systematyka gleb Polski. 2019. Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Komisja Genezy Klasyfikacji i Kartografii Gleb. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. Wrocław -Warszawa. 250.
• 13. Walna B., Drzymała S., Siepak J. 2000. The impact of acid rain on potassium and sodium status in typical soils of the Wielkopolski National Park (Poland). Water, Air and Soil Pollution. 121. 31-41.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).