Kryteria waloryzacji geośrodowiskowej obszarów perspektywicznych występowania kopalin

• Autorzy: Sikorska-Maykowska M. , Walentek I. , Andrzejewska-Kubrak K.

Identyfikatory

DOI

10.1515/gospo-2017-0012

Warianty tytułu

EN

Criteria for geo-environmental evaluation of prospective areas of mineral deposit occurrence

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy tej przedstawiono problematykę waloryzacji geośrodowiskowej obszarów perspektywicznych występowania kopalin w Polsce. Zagadnienia te rozpatrywane są w głównej mierze na podstawie danych z bazy Mapy Geośrodowiskowej Polski w skali 1:50 000 (MGśP II). O ile dla udokumentowanych złóż stosowana jest od lat klasyfikacja pod kątem uwarunkowań środowiskowych, o tyle w odniesieniu do obszarów perspektywicznych wystąpień kopalin taka ocena nie jest prowadzona. Biorąc pod uwagę nie tylko ochronę środowiska przyrodniczego, ale także ochronę zasobów kopalin w Polsce, konieczna jest weryfikacja podejścia do obszarów perspektywicznych w kontekście ich roli w procesach planowania przestrzennego. Obszary perspektywiczne posiadają, w zależności od rodzaju kopaliny, zasięgu przeprowadzonego rozpoznania surowcowego, budowy geologicznej, bardzo zróżnicowane powierzchnie, od kilku do tysięcy hektarów. Sprawia to, że podejście do ocen środowiskowych na ich terenie musi różnić się od ocen stosowanych dla udokumentowanych już złóż kopalin. W artykule przedstawiono ilościową charakterystykę obszarów perspektywicznych kopalin dla obszaru całej Polski prezentowanych na MGśP II. Zaproponowano kryteria oceny konfliktowości obszarów perspektywicznych kopalin, różnicując je przede wszystkim w zależności od rodzaju kopaliny, sposobu eksploatacji, powierzchni obszaru i formy jego użytkowania oraz możliwości przyszłej rekultywacji.

EN

In this work, we present the problem of geo-environmental assessment of prospective areas of mineral deposits occurrence in Poland. The issue is discussed mainly based on data from the database of Geo-environmental map of Poland, scale 1:50 000 (MGśP II). While for proven deposits a classification based on environmental conditions has been used for many years, for prospective areas of mineral occurrence such an assessment is not conducted. Taking into consideration not only protection of the natural environment, but also protection of mineral resources in Poland, it is necessary to review the approach to areas with prospective mineral resources from the point of view of their role in land use planning. Such prospective areas have – depending on the type of mineral in question, how large an area has been prospected, its geological structure – highly diverse surface area, from just a few to thousands of hectares. This means the approach to environmental assessments of prospective areas of mineral occurrence must be different from that for already proven locations of mineral resources. The article presents quantitative characteristics of prospective areas of mineral occurrence presented on the aforementioned MGśP II map for Poland. We propose herein criteria for environmental evaluation of such prospective areas, differentiating them mainly depending on the type of mineral, manner of exploitation, surface area and land use legal forms, as well as possibility of future reclamation.

Słowa kluczowe

PL

zasoby kopalin; zasoby perspektywiczne; ochrona złóż; ochrona środowiska

EN

mineral resources; prospective resources; deposit protection; environmental protection

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 33, z. 2
• Strony: 81--95
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Sikorska-Maykowska M.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Walentek I.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Andrzejewska-Kubrak K.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• [1] Instrukcja 2005 – Instrukcja opracowania Mapy Geośrodowiskowej Polski w skali 1:50 000. Warszawa: PIG, 2005. s. 117.
• [2] Jureczka i in. 2009 – Jureczka, J ., Krieger, W. i Wilk, S. 2009. Zasoby perspektywiczne węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym [W:] XIX Konferencja z cyklu „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi”, 4–6.11.2009, Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
• [3] Kasiński, J.R. 2011a. Węgiel brunatny [W:] S. Wołkowicz, T. Smakowski, S. Speczik red.: Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski według stanu na 31 XII 2009: kopaliny energetyczne. Warszawa: PIG-PIB, s. 46–50.
• [4] Kasiński, J.R. 2011b. Raport merytoryczny z przeprowadzonych badań i prac technicznych za okres 2010.07.01–2012.10.31 (załącznik do sprawozdania końcowego). Część tematu badawczego nr 1.5.2 pt. „Identyfikacja warunków złożowych węgla brunatnego przy uwzględnieniu klasycznych kryteriów bilansowości oraz określenie bazy zasobowej w ramach wybranych złóż [W:] J . Klich red. Opracowanie technologii zgazowania węgla dla wysokoefektywnej produkcji paliw i energii elektrycznej. Zadanie 3. Opracowanie technologii zgazowania węgla dla wysokoefektywnej produkcji paliw i energii elektrycznej. Arch. AGH. Kraków.
• [5] Kasiński in. 2006 – Kasiński, J.R., Mazurek, S. i Piwocki, M. 2006. Waloryzacja i ranking złóż węgla brunatnego w Polsce. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego t. 187, s. 1–79.
• [6] Kostka, E.A. 2014. Ochrona złóż kopalin w planach zagospodarowania przestrzennego w świetle prawa geologicznego i górniczego – uwagi de lege lata i de lege ferenda [W:] Górnictwo Odkrywkowe R . 25, nr 2–3, s. 2–3, s. 25–31.
• [7] Kozioł, W. i Machniak, Ł . 2013. Uwarunkowania środowiskowe wykorzystania niezagospodarowanych złóż surowców mineralnych oraz zasobów perspektywicznych w województwie małopolskim i podkarpackim. Górnictwo Odkrywkowe R. 54, nr 5–6, s. 114–120.
• [8] Kozłowski, S. 1989b. Rola geologii w Narodowym Programie Ochrony Środowiska. Przegląd Geologiczny nr 7–8, s. 389–392.
• [9] Kozłowski, S. 1989a. Ochrona złóż kopalin użytecznych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 5, z. 1, s. 129–171.
• [10] Mikulski i in. 2015 – Mikulski, S.Z., Oszczepalski, S., Czapowski, G., Sadłowska, K., Gąsiewicz, A., Maćkowiak, M., Strzelska-Smakowska, B., Sztromwasser, E., Koźma, K., Sikorska-Maykowska, M., Paulo, A., Chmielewski, A., Radwanek-Bąk, B., Giełżecka-Mądry, D., Mądry, S., Michniewicz, M., Bukowski, K., Kuć, P., Bliźniuk, A., Kostrz-Sikora, P. i Piotrowska, M. 2015. Mapy obszarów perspektywicznych wystąpień rud metali i surowców chemicznych w Polsce w skali 1:200 000 wraz z ich oceną surowcową i ograniczeniami środowiskowymi i zagospodarowania przestrzennego. NAG PIG-PIB [1714/2015].
• [11] Nieć, M. i Radwanek-Bąk, B. 2014. Ochrona i racjonalne wykorzystanie złóż kopalin. IGSMiE PAN , PIG-PIB, KZGSM PAN. Kraków. s. 178.
• [12] Nieć red. 1999 – Nieć, M. red. 1999. Zasady dokumentowania złóż kopalin stałych. Ministerstwo Środowiska DG i KZK , Warszawa, s. 52.
• [13] Radwanek-Bąk, B. 2012. Złoża kopalin jako element przestrzeni. Surowce i maszyny budowlane nr 5, s. 12–14.
• [14] Radwanek-Bąk, B. i Koźma, J . 2012. Przestrzenna ocena perspektyw surowcowych obszaru krakowskiego (północno-zachodnia część województwa małopolskiego). Górnictwo Odkrywkowe R. 52, nr 6, s. 26–37.
• [15] Sikorska-Maykowska i in. 2015 – Sikorska-Maykowska, M., Kostrz-Sikora, P., Bliźniuk, A . i Piotrowska, M. 2015. Ograniczenia środowiskowe obszarów perspektywicznych wystąpień rud metali i surowców chemicznych w Polsce. Przegląd Geologiczny t. 63, nr 9, s. 589–597.
• [16] Uberman, R . 2011. Waloryzacja złóż węgla brunatnego dla prawnej ich ochrony. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 14, z. 2, s. 415–424.
• [17] Ustawa 2004. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2004 r., Nr 92 poz. 880, z późn. zm.).
• [18] Ustawa 2001. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 r., Nr 62 poz. 627, z późn. zm.).
• [19] Ustawa 2005. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 651 z późn. zm.).
• [20] Wołkowicz i in. 2011 – Wołkowicz, S., Smakowski, T. i Speczik, S. red. 2011. Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009 r. Warszawa: PIG-PIB, s. 261.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).