Wpływ zagrożeń naturalnych na bezpieczeństwo środków strzałowych w podziemnych kopalniach węgla kamiennego

• Autorzy: Sołtysiak Tomasz , Pytlik Mateusz , Maj Adam

Warianty tytułu

EN

The impact of natural hazards on coal mine blasting explosives

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono podstawowe dane dotyczące zużycia środków strzałowych w zakładach górniczych w ostatniej dekadzie, ze szczególnym uwzględnieniem kopalń węgla kamiennego. Omówiono metodykę badań materiałów wybuchowych w związku z możliwością ich wykorzystania w miejscach, gdzie może wystąpić pył węglowy czy metan. Zaprezentowano wyniki badań dla grupy materiałów wybuchowych metanowych specjalnych.

EN

The article discusses the recent use of explosives in mining, with a particular focus on hard coal mines. Polish coal mines have been experiencing a decline in mining for a long time, which also translates into the usage of explosive. In 2014 hard coal mining operations used 1.64»106 kg of explosives with 2.54 million detonators and 0.47»106 m of detonating cord, while in 2023 usage was respectively: 0.82*106 kg of explosives, 1.17 million detonators and 0.35 »106 m of detonating cord. Despite the decline in mining, underground mines are facing increasing risks - mostly natural - one reason for which is the descent to greater mining depth. In 2023 there were excavated 134 longwalls, 83% of seams were in methane hazard, including 50% in seams classified as IV category of methane hazard. The selection of materials, equipment or explosives rests with mine management, while research on their safety, including safety in conditions of risk of explosive atmospheres, is handled by the relevant scientific centers. The various testing methods in force in the European Union countries, including Poland, are based on the actual determination of the safety of explosives by testing them in an explosive atmosphere in experimental gallery of dimensions similar to the excavations. Explosives are tested in different types of mortars, imitating the different ways in which detonation products are ejected from blast holes. This paper presents research methods for testing the safety of explosives carried out by the Central Mining Institute - National Research Institute. Experimental studies have confirmed the safety of the permitted explosive type emulsion under conditions of danger of coal dust and/or methane explosion.

Słowa kluczowe

PL

materiały wybuchowe; badania środków strzałowych; sztolnia doświadczalna; pył węglowy; metan

EN

explosives; tests of blasting agents; testing gallery; coal dust; methane

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 9
• Strony: 9--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz.

Twórcy

autor

Sołtysiak Tomasz

• JSW S.A. KWK „Pniówek" w Pawłowicach

autor

Pytlik Mateusz

• Główny Instytut Górnictwa - Państwowy Instytut Badawczy, Katowice

autor

Maj Adam

• Wyższy Urząd Górniczy, Katowice

Bibliografia

• 1. Brown G.I.: Historia materiałów wybuchowych. Od czarnego prochu do bomby termojądrowej. Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 2001.
• 2. Cybulski W.: Górnicze środki strzałowe. Wyd. Śląsk, Katowice 1971.
• 3. https://nitroerg.pl/wp-content/uploads/2018/12/EMULINIT-PM_karta_20170627.pdf (dostęp: 5.06.2024 r.).
• 4. Kaczmarczyk I., Paruzel K., Żurek L.: Katastrofa w kopalni „Królowa Luiza" w Zabrzu na podstawie raportu zamieszczonego na łamach „Zeitschrift für das Berg-, Hütten- und Salinen-Wesen im Preussischen Staate", [w:] Zagożdżon P.P., Madziarza M. (red.): Dzieje górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury, 4. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2012, s. 177-191.
• 5. Kocowski T., Małecki W., Wojtulek P.M.: Prawo geologiczne i górnicze. Wyd. C.H. BECK, Warszawa 2020.
• 6. Lutyński A.: Zagrożenia pyłem i ich zwalczanie w zakładach przeróbki mechanicznej kopalń węgla kamiennego. Inżynieria Mineralna 2021,1.1, s. 13-18.
• 7. Nowak K., Żmudzińska-Żurek B., Rutkowski K. i in.: Rozwój chemii w XIX wieku. Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków 2023.
• 8. Ocena stanu bezpieczeństwa pracy, ratownictwa górniczego oraz bezpieczeństwa powszechnego w związku z działalnością górniczo-geologiczną w 2023 r. (porównanie od r. 2019). Wyd. Wyższy Urząd Górniczy, Katowice 2023.
• 9. PN-C-86015:1992: Materiały wybuchowe. Badanie bezpieczeństwa wobec metanu.
• 10. PN-C-86018:1992: Materiały wybuchowe. Badanie bezpieczeństwa wobec pyłu węglowego.
• 11. Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 9 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w ruchu zakładu górniczego (Dz.U. z 2017 r„ poz. 321).
• 12. Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1118, z późn. zm.).
• 13. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych (Dz.U. z 2021 r., poz. 1617).
• 14. Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz.U. z 2022 r., poz. 2378).
• 15. Vademecum. Departament Górnictwa WUG, Katowice 2023 (niepublik.).