Problematyka wyznaczania obszarów metropolitalnych w Polsce

• Autorzy: Puc Martyna , Pazder Dominika

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2023.15.9

Warianty tytułu

EN

Problems of designating metropolitan areas in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obszary metropolitalne zajmują coraz ważniejsze miejsce w strategicznych dokumentach krajowych. Delimitacja obszarów metropolitalnych, czyli określenie ich zasięgu terytorialnego i tym samym liczby mieszkańców, jest jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii na temat metropolii. W Polsce nie ma jednej oficjalnie przyjętej koncepcji wyznaczania obszaru metropolitalnego. Obszar metropolitalny to nie tylko samo centrum metropolii – czyli jej wysoko zurbanizowane miasta i dzielnice, ale cały obszar funkcjonalny, będący układem wzajemnie zależnych działań z zakresu produkcji, wymiany, konsumpcji i administracji. W artykule przedstawiono wybrane klasyfikacje obszarów metropolitalnych Polski oraz scharakteryzowano 12 wybranych obszarów na podstawie miast zrzeszonych w Unii Metropolii Polskich.

EN

Metropolitan areas occupy an increasingly important place in national strategic documents. The delimitation of metropolitan areas, i.e. determining their territorial range and thus the number of inhabitants, is one of the most controversial issues regarding the metropolis. In Poland, there is no single officially accepted concept of defining a metropolitan area. The metropolitan area is not only the very center of the metropolis – i.e. its highly urbanized cities and districts, but the entire functional area, which is a system of interdependent activities in the field of production, exchange, consumption and administration. The article presents selected classifications of metropolitan areas in Poland and characterizes 12 selected areas based on cities associated in the Union of Polish Metropolises.

Słowa kluczowe

PL

metropolia; obszar metropolitalny; funkcje metropolitalne; ustawa metropolitalna; Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia

EN

metropolis; metropolitan area; metropolitan functions; metropolitan act; Metropolis GZM

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2023
• Tom: Z. 15
• Strony: 161--180
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Puc Martyna

• Słuchacz studiów podyplomowych „Planowanie przestrzenne – skala miasta i regionu” prowadzonych na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej w latach 2022-2023

autor

Pazder Dominika

• Politechnika Poznańska, Wydział Architektury, Instytut Architektury i Planowania Przestrzenneg

• https://orcid.org/0000-0002-0071-3540

Bibliografia

• 1. Budner W.W., 2008, Procesy metropolizacji i rozwoju metropolii w Polsce, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań.
• 2. Czapiewska G., 2019, Potencjał rozwojowy i funkcjonalny Obszaru Metropolitalnego Gdańsk–Gdynia–Sopot, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, Akademia Pomorska w Słupsku, Słupsk.
• 3. Jałowiecki B., 2000, Społeczna przestrzeń metropolii, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• 4. Jałowiecki B., 2010, Społeczne wytwarzanie przestrzeni, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• 5. Kmieciak R., Antkowiak P., 2017, Kształtowanie się podstaw prawnych związków metropolitalnych w Polsce, Wyd. Naukowe WNPiD UAM, Poznań.
• 6. Komornicki T., Lipińska K., Siłka P., Zaucha J., 2015, Metody współpracy na obszarze metropolitalnym w kontekście Strategii Obszaru Metropolitalnego Gdańsk–Gdynia–Sopot do roku 2030. Podręcznik opracowany w ramach realizacji projektu „INTIS. Integracja i Synergia. Strategia Rozwoju Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego na lata 2014-2030”, finansowanego w ramach Regionalnego Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014, Warszawa–Gdańsk.
• 7. Markowski T., Marszał T., 2006, Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe, KPZK PAN, Warszawa.
• 8. Słobodzian B., 2011, Gmina – miasto na prawach powiatu – metropolia – w poszukiwaniu efektywnego modelu ustroju miast w Polsce, w: Wieloaspektowość samorządności gminnej w Polsce, red. B. Nawrot, J. Pokładecki, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań.
• 9. Smętkowski M., Jałowiecki B., Gorzelak G., 2008, Obszary metropolitalne w Polsce: Problemy rozwojowe i delimitacja, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG, Warszawa.
• 10. Sobestjańska A., Sopińska A. (red.), 2023, Metropolie w liczbach, „Biuletyn Statystyczny Centrum Analiz i Badań Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza”, nr 1.
• 11. Szmytkie R., 2013, W kwestii metropolii i obszarów metropolitalnych, „Przegląd Administracji Publicznej”.
• 12. Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim. (Dz.U. 2017 poz. 730, z późn.zm.).
• 13. Zuzańska-Żyśko E., 2016, Procesy metropolizacji. Teoria i Praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 14. Żubera P. (red.), 2012. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• 15. Białostocki Obszar Funkcjonalny, https://bof.org.pl/pl/ (dostęp: 30.05.2023).
• 16. Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/jednostki-terytorialne/unijne-typologie-terytorialne-tercet/typologia-obszarow-metropolitalnych (dostęp: 25.05.2023).
• 17. Łódzki Obszar Metropolitalny, https://www.lom.lodz.pl/ (dostęp: 30.05.2023).
• 18. Metropolia Bydgoszcz, https://www.metropoliabydgoszcz.pl/ (dostęp: 30.05.2023).
• 19. Metropolia Krakowska, https://metropoliakrakowska.pl/ (dostęp: 30.05.2023).
• 20. Metropolia Poznań, https://www.konsultacje.metropoliapoznan.pl/ (dostęp: 30.05.2023).
• 21. Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot, https://www.metropoliagdansk.pl/ (dostęp: 30.05.2023).
• 22. Rzeszowski Obszar Funkcjonalny, https://rof.org.pl/ (dostęp: 30.05.2023).
• 23. Stowarzyszenie Lubelski Obszar Metropolitalny, https://slom.pl/ (dostęp: 30.05.2023).
• 24. Stowarzyszenie Metropolia Warszawa, https://sm.waw.pl/ (dostęp: 30.05.2023).
• 25. Szczeciński Obszar Metropolitalny, http://som.szczecin.pl/ (dostęp: 30.05.2023).
• 26. Unia Metropolii Polskich, https://metropolie.pl/ (dostęp: 25.05.2023).
• 27. Wrocław Pl, https://www.wroclaw.pl/wroclaw-przyszlosci/wrom"https://www.wroclaw.pl/wroclaw-przyszlosci/wrom(dostęp: 30.05.2023).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).