Ochrona zabytków na podłożu papierowym przed mikroorganizmami i owadami

• Autorzy: Karbowska-Berent J.

Identyfikatory

DOI

10.15199/54.2016.6.2

Warianty tytułu

EN

Protection of paper-based cultural heritage against microorganisms and insects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ochrona zabytków na podłożu papierowym przed biodeterioracją polega przede wszystkim na zapewnieniu prawidłowych warunków ich przechowywania, a w szczególności odpowiedniego mikroklimatu (RH 35-50%, 14-18°C, częstotliwość wentylacji: 0,2 wymiany na godzinę, częstotliwość cyrkulacji powietrza: 2 wymiany na godzinę) oraz porządku i czystości w magazynach. Konieczna jest troska o stan techniczny budynku i eliminacja źródeł jego zawilgocenia. Odkurzanie zbiorów powinno odbywać się co 5 lat przy użyciu odkurzaczy z filtrami HEPA. Stężenia aerozoli grzybowych w magazynach książek lub archiwaliów nie powinny przekraczać 200 jtk/m3. W artykule podane są metody oceny aktywności mikroorganizmów i żerowisk owadów oraz aktualnie polecane sposoby walki z nimi, takie jak stosowanie atmosfer ubogich w tlen, pułapki monitorujące, liofilizacja i in.

EN

The protection of paper-based cultural heritage against biodeterioration consists mainly in providing proper conditions of preservation, especially appropriate microclimate (RH 35-50%, 14-18°C, ventilation rate: 0,2 air change per hour, air circulation rate: 2 changes per hour) as well as order and cleanliness in repositories. The attention should be given to the technical state of the building and to elimination of the sources of its humidification. The cleaning of the collections should be held every 5 years using vacuum cleaners with HEPA filters. The concentration of fungal aerosols in the repositories preserving books and archives should not exceed 200 cfu/m3. The article presents methods of estimation of the microorganisms’ and insects’ activity as well as currently recommended procedures of fighting against them, such as anoxia, insect monitoring traps, freeze-drying and others.

Słowa kluczowe

PL

papier; zabytki; grzyby strzępkowe; owady

EN

paper; cultural heritage; filamentous fungi; insects

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Papierniczy
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 72, nr 6
• Strony: 385--390
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz.

Twórcy

autor

Karbowska-Berent J.

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa, Zakład Konserwacji Papieru i Skóry, ul. Sienkiewicza 30/32, 87-100 Toruń

Bibliografia

• 1. Bacilkova Bronislava. 2006. “Study on the Effect of Butanol Vapours and Other Alcohols on Fungi”. Restaurator 27 (3): 186–199.
• 2. Berzolla A., M.C. Reguzzi, E. Chiappini. 2011. Controlled atmospheres against insect pests in museums: a review and some considerations. Journal of Entomological and Acarological Research Ser. II 43 (2): 197-204.
• 3. Brokerhof Agnes, Bert van Zanen, Arnold den Teuling, „Fluffy Stuff. Integrated Control of Mould in Archives”. Netherlands Institute for Cultural Heritage (ICN), Amsterdam, 2007.
• 4. Brokerhof Agnes, Bert van Zanen, Ko van de Watering, Henk Porck, „Buggy Biz. Integrated Pest Management in Collections“. Netherlands Institute for Cultural Heritage (ICN), Amsterdam, 2007.
• 5. Canhoto Olinda, Flavia Pinzari, Corrido Fanelli, Naresh Magan. 2004. „Application of electronic nose technology for the detection of fungal contamination in library paper.” International Biodeterioration and Biodegradation 54 (4): 303-309.
• 6. de Feber Marga, John Havermanns, Eric Cornelissen. 1998. “The Positive Effects of Air Purification in the Dutch State Archives, part 1: Experimental Set up and Air Quality”. Restaurator 19 (4): 212-221.
• 7. Flieder Francoise, Christine Capderou. Sauvegarde des collections du Patrimoine. La lutte contre les deteriorations biologiques. CNRS Editions, Paris, 1999.
• 8. Florian Mary-Lou E. Fungal facts. Solving fungal problems in heritage collections. Archetype Publications Ltd., London, 2002.
• 9. Gorny Rafał L. „Aerozole biologiczne – rola normatywow w ochronie środowiska i zdrowia”. V Konferencja Naukowa „Rozkład i korozja mikrobiologiczna materiałow technicznych”, Łodź, 2009, 91-102.
• 10. Gorny Rafał L., Aleksander S. Harkawy, Anna Ławniczek-Wałczyk, Joanna Karbowska-Berent, Agnieszka Wlazło, Anna Niesler, Małgorzata Gołofit-Szymczak, Marcin Cyprowski. 2016. “Exposure to cultural and total microbiota in cultural heritage conservation laboratories.”International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health 29 (2):255-275.
• 11. Harkawy Aleksander, Rafał L. Gorny, Leonard Ogierman, Agnieszka Wlazło, Anna Ławniczek-Wałczyk, Anna Niesler. 2011. “Bioaerosol assessment in naturally ventilated historical library building with restricted personnel access”. Annals of Agricultural and Environmental Medicine 18 (2): 323-329.
• 12. Karbowska-Berent Joanna. „Dezynfekcja chemiczna zabytkow na podłożu papierowym – skuteczność i zagrożenia”. Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2014.
• 13. Karbowska-Berent Joanna, Ethanol as a disinfectant for the conservation of historic paper items, XVI International Biodeterioration and Biodegradation Symposium, Łódź, 2014, 65.
• 14. Karbowska-Berent Joanna. 2015. “Zabytki na podłożu papierowym jako środowisko życia mikroorganizmów”. Przegląd Papierniczy 71 (12):679-683.
• 15. Karbowska-Berent Joanna. 2016. “Zabytki na podłożu papierowym jako środowisko życia owadów”. Przegląd Papierniczy 72 (2):126-130.
• 16. Karbowska-Berent Joanna, Rafał Gorny, Alicja B. Strzelczyk, Agnieszka Wlazło. 2011. „Microbial quality in selected Polish libraries and archives”. Building and Environment 46 (10): 1872–1879.
• 17. Karbowska-Berent Joanna, Iwona Kotala. 2006. „Bioluminescencja – szybka metoda wykrywania żywych drobnoustrojow na powierzchniach zabytkow – wyniki wstępnych badań”, Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki 17, 66-70.
• 18. Laguardia L., E. Vassallo, F. Cappitelli, E. Mesto, A. Cremona, C. Sorlini, G. Bonizzoni. 2005. “Investigation of the effects of plasma treatments on biodeteriorated ancient paper.” Applied Surface Science 252: 1159-1166.
• 19. MIBAC, 2001, Atto d’indirizzo sui criteri tecnico-scientifici e sugli standard di funzionamento e sviluppo dei musei, D.I.gs n. 112/98 art. 150 comma 6.
• 20. Micheluz Anna, Sabrina Manente, Valeria Tigini, Valeria Prigione, Flavia Pinzari, Giampietro Ravagnan, Giovanni Cristina Varese. 2015. “The extreme environment of a library: Xerophilic fungi inhabiting indoor niches.” International Biodeterioration & Biodegradation 99: 1-7.
• 21. Pałczyński Cezary, Walusiak Jolanta (red.), Zagrożenia i skutki zdrowotne związane z ekspozycją zawodową konserwatorow sztuki i pracownikow muzeow, Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera, 2006.
• 22. Piotrowska M., Zielińska-Jankiewicz K., Kozajda A., Gutarowska B., Zanieczyszczenie powietrza grzybami strzępkowymi w archiwach i bibliotekach. IV Konferencja Naukowa „Rozkład i Korozja Mikrobiologiczna Materiałow Technicznych”, Łodź, 2006, 176–179.
• 23. Polska Norma PN-ISO 11799 „Informacja i dokumentacja. Wymagania dotyczące warunkow przechowywania materiałow archiwalnych i bibliotecznych”, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa, 2006.
• 24. Querner Pascal, Michaela Morelli, Elke Oberthaller, Monica Strolz, Katja Schmitz von Ledebur, Johanna Diehl, Isabell Zatschek, Anna Fermi-Mebarek, Regina Holzl, Irene Engelhardt, Hugo Krammer, Sophie Furnkranz. 2011. „Ten Years of Integrated Pest Management (IPM) at the Kunsthistorisches Museum in Wien”. Journal of Entomological and Acarological Research Ser. II 43 (2): 185-190.
• 25. Sawoszczuk T., J. Syguła-Cholewińska, J. M. del Hoyo-Melendez. 2015.”Optimization of headspace solid phase microextraction for the analysis of microbial volatile organic compounds emitted by fungi: Application to historical objects”. Journal of Chromatography A 1409: 30-45.
• 26. Thiel Nadine, Weiler Katharine. 2013. “The Collapse of the Historical Archive of the City of Cologne – Four Years Later”. Journal of Paper-Conservation 14 (1): 26-35.
• 27. Valentin Nieves, Rafael Garcia, Oscar de Luis, Shin Maekawa. 1998 “Microbial Control in Archives, Libraries and Museums by Ventilation Systems”. Restaurator 19 (2): 85-107.
• 28. Valentin Nieves, Mary Lidstrom, Frank Preusser. 1990. „Microbial Control by Low Oxygen and Low Relative Humidity Environment”. Studies in Conservation 35 (4): 222-230.
• 29. Wall S., „Pomieszczenia muzealne, urządzenia kształtujące i monitorujące klimat”, konferencja „Konserwacja zapobiegawcza w muzeach” Warszawa, 2006, Materiały z konferencji, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytkow, Warszawa, 2007, 265-278.
• 30. Woźniak Maria, Agnieszka Tymińska. 2004. „Mikrobiologiczne aspekty konserwacji starych drukow”. Notes Konserwatorski 8: 147-163.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.