Od radiacyjnej sterylizacji do modyfikacji polimerów

• Autorzy: Głuszewski Wojciech

Warianty tytułu

EN

From radiation sterilization to polymer modification

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zapotrzebowanie na tzw. zimne metody sterylizacji spowodowało, że opłacalne stało się projektowanie i budowa źródeł promieniowania jonizującego dużej mocy. Technologie radiacyjne pozwalają wyjaławiać wyroby w: dowolnej temperaturze, krótkim czasie oraz całej objętości (opakowaniu indywidulanym i zbiorczym). Działanie wiązki elektronów (EB), promieniowania gamma (γ) oraz hamowania nie pozostawia szkodliwych zanieczyszczeń. W artykule opisano, jak poszukiwania odpornych radiacyjnie tworzyw sztucznych dla zastosowań medycznych dały początek chemii radiacyjnej polimerów. Kolejnym przełomem było odkrycie zjawiska radiacyjnego sieciowania polietylenu, które współcześnie wykorzystuje się np. w: produkcji opon samochodowych, kabli elektrycznych i materiałów z tzw. pamięcią kształtu. Technologie radiacyjne rozwinęły się w kierunku bardzo zaawansowanych rozwiązań w zakresie naturalnych i syntetycznych polimerów. Przykładowo wymieniono badania nad: sieciowaniem materiałów komórkowych w produkcji wałków dylatacyjnych, modyfikację kompozytów polimerowych polipropylen(PP)/włókna konopne(HF) oraz PP/ścier drzewny.

EN

The demand for the so-called cold sterilization methods made it profitable to design and build high-power ionizing radiation sources. Radiation technologies allow sterilization of products at: any temperature, short time and the entire volume (individual and collective packaging). The action of electron beam (EB), gamma radiation (γ) and bremsstrahlung no harmful contaminants. The article describes how the search for radiation-resistant plastics for medical applications gave rise to the radiation chemistry of polymers. Another breakthrough was the discovery of the phenomenon of radiation cross-linking of polyethylene, which is currently used, for example, in the production of car tires, electric cables and materials from the so-called shape memory. Radiation technologies have developed into very advanced solutions in the field of natural and synthetic polymers. Examples include research on: cross-linking of cellular materials in the production of expansion rolls, modification of polymer composites polypropylene (PP) / hemp fibers (HF) and PP / wood pulp.

Słowa kluczowe

PL

radioliza; sterylizacja radiacyjna; chemia radiacyjna polimerów; wiązka elektronów; promieniowanie gamma; promieniowanie hamowania

EN

radiolysis; radiation sterilization; radiation chemistry of polymers; electron beam; gamma radiation; braking radiation

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Nukleoniczne
• Czasopismo: Postępy Techniki Jądrowej
• Rocznik: 2023
• Tom: z. 3
• Strony: 21--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., fot., tab.

Twórcy

autor

Głuszewski Wojciech

• Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa

Bibliografia

• [1] W. Głuszewski, Z.P. Zagórski, Q. Tran, L. Cortella. Maria Skłodowska-Curie – the precursor of radiation sterilization methods. Anal Bioanal Chem 2011, 400: 1577-1582.
• [2] W. Głuszewski. Zastosowania radiacyjnej modyfikacji polimerów w medycynie, Materiały Medyczne, 2022, 1, 22, 76-81.
• [3] W. Głuszewski, G. Guzik. Zjawiska ochronne w radiolizie suchych produktów spożywczych, Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna, 2023, 1, 127, 56-61.
• [4] W. Głuszewski, G. Guzik. Radiacyjna konserwacja i identyfikacja napromieniowania żywności, Przemysł Spożywczy, 2022, 1, 78, 14-17.
• [5] W. Głuszewski. Efekty ochronne w radiolizie naturalnych i syntetycznych polimerów, Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna, 2022, 1, 123, 22-26.
• [6] W. Głuszewski. Sterylizacja radiacyjna opakowań farmaceutycznych.
• [7] W. Głuszewski, Z.P. Zagórski, Z. Zimek, M. Rajkiewicz. Odporność radiacyjna tworzyw polimerowych, Tworzywa Sztuczne w Przemyśle, 2, 2014, 50-51.
• [8] W. Głuszewski. Tworzywa polimerowe dla energetyki jądrowej, Nowa Energia, 2023, 2 (88), 52-54.
• [9] W. Głuszewski, Z. P. Zagórski, G. Przybytniak, Z. Zimek. Modyfikacja radiacyjna polimerów, Tworzywa Sztuczne w Przemyśle, 4, 2014, 38-40
• [10] W. Głuszewski, Z.P. Zagórski, M. Rajkiewicz. Protective Effects in Radiation Modification of Elastomers, Radiation Physics and Chemistry, 2014, 105, 53-56.
• [11] W. Głuszewski. Zastosowania radiolizy polimerów w energetyce, Nowa Energia, 2022, 1, 49-51.
• [12] A. Raszkowska-Kaczor, W. Głuszewski, A. Stasiek. Zastosowanie radiacyjnego sieciowania w produkcji polietylenowych pianek, Tworzywa Sztuczne w Przemyśle, 5, 2016, 47-48.
• [13] W. Głuszewski. Radioliza biodegradowalnych materiałów komórkowych PLA /PCL, Wyroby Medyczne, 2023, 1 (25), 28-31.
• [14] J.H. Cornella, A. M. Kaplana, M. R. Rogersa. Biodegradability of Photooxidized Polyalkylenes, Journal of Applied Polymer Science, 1984, 29.
• [15] W. Głuszewski, R. Malinowski, H. Lewandowska, Oksana Krasinska. Radioliza kompozytów polipropylen/włókna konopne, Tworzywa Sztuczne w Przemyśle, 2023, 2 (74), 79-81.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).