Zastosowanie i produkcja urządzeń do pomiarów elektrycznych w Częstochowie do 1920 roku (w zarysie)

• Autorzy: Gąsiorski A.

Warianty tytułu

EN

Application and manufacture of electrical measuring devices in Częstochowa to 1920 year (in the outlook)

• Konferencja: XLIX Międzyuczelniana Konferencja Metrologów MKM 2017 (XLIX; 04.09-06.09.2017; Częstochowa - Koszęcin, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy opisano powstanie miasta Częstochowa oraz pokazano początki zastosowań energii elektrycznej na Ziemi Częstochowskiej. Przedstawione zostały badania stanu naładowania butelek lejdejskich (kondensatorów) w latach 1778/1779 prowadzone przez studentów Uniwersytetu Jasnogórskiego a kierowanych przez księdza pijara Józefa Osińskiego, galwanometry firmy „Siemens & Halske” oraz busole stycznych początkowo stosowane na telegrafach kolejowych Drogi Żelaznej Warszawsko - Wiedeńskiej od 1852 roku, mierniki elektryczne stosowane w energetyce przemysłowej i zawodowej oraz przenośne urządzenia pomiarowe stosowane w sieci telefonicznej Jana Bełdowskiego w Częstochowie. Przedstawiono częstochowskich producentów mierników elektrycznych: Zakład Ślusarski i Elektro-Mechaniczny F. Błachowicz oraz firmę Rydzewski i S-ka. Pokazano pierwsze zakłady przemysłowe wykorzystujące energię elektryczną do celów oświetlenia i produkcji. Opisano również powstanie oraz początki Urzędu Kontroli Miar i Wag w Częstochowie w 1917 roku.

EN

The paper describes the origin of the city of Czestochowa and shows the beginnings of electricity applications on Czestochowa Land. Leyden bottles (capacitors) were tested in 1778/1779 by students of Jasna Gora University and led by priest Jozef Osiński, the Siemens & Halske galvanometers, and the tangent galvanometers originally used on railway telegraphs of the Warsaw-Vienna Railway since 1852 and electrical meters used in industrial and professional power industry and portable measuring devices used in Jan Bełdowski telephone network in Czestochowa. Czestochowa manufacturers of electrical meters are presented: Zakład Ślusarski i Elektro-Mechaniczny F. Błachowicz and Rydzewski i S -ka. The first industrial plants using electricity for lighting and production were shown. The uprising and origins of the Weights and Measures Inspection Office in Czestochowa were also described in 1917.

Słowa kluczowe

PL

Ziemia Częstochowska; pierwsze zastosowanie elektryczności; pierwsze elektryczne przyrządy pomiarowe; produkcja elektrycznych przyrządów pomiarowych; zastosowanie elektrycznych przyrządów pomiarowych

EN

Czestochowa Land; initial use of electricity; first electrical measuring instruments; manufacturing of electrical measuring instruments; application of electrical measuring instruments

• Wydawca: Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 54
• Strony: 54--62
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Gąsiorski A.

• Politechnika Częstochowska, Wydział Elektryczny, Katedra Elektrotechniki tel.: [phone]

Bibliografia

• 1. Krakowski S.: Stara Częstochowa, Studia nad genezą, ustrojem i strukturą ludnościową i gospodarczą Częstochowy (1220-1655), Wydawnictwo Księgarni Katolickiej M. Stawarz i Księgarni W. Nagłowski i S-ka, Częstochowa 1948, stron 191.
• 2. Gąsiorski A.: Oświetlenie miasta Częstochowy do roku 1927, Piorunochrony, Telegrafy, Telefony (Prąd stały), s. 616-648, w: Monografia II Kongresu Elektryki Polskiej, T.2, Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw, Warszawa 2016, stron 784, ISBN 978-83-61163-67-1.
• 3. Gąsiorski A.: Opis budowy i początków działania telegrafów elektromagnetycznych na odcinku częstochowskim Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, Przegląd Zachodniopomorski, R. XXXI (LX), 2016, Zeszyt 3, s. 87-142, ISSN 0552-4245.
• 4. Krykwiński K.: Sieć telefonów Jana Bełdowskiego w Częstochowie 1891-1922, Szkic monograficzny, Częstochowa 1985 (maszynopis).
• 5. Rakoczy E. OSPPE: Uniwersytet Jasnogórski, Jasna Góra, Dwumiesięcznik Sanktuarium Matki Bożej Jasnogórskiej, 24/4 (lipiec–sierpień), Częstochowa 2006, s. 40-41.
• 6. Osiński J. H.: Sposób ubespieczaiący życie y Maiątek od piorunów, Drukarnia J. K. M-ci i Rzeczypospolitey u XX Scholarum Piarum, Warszawa 1784. stron 50.
• 7. Gąsiorski A.: Historia elektroenergetyki częstochowskiej, s. 39-256, w: Zakład Energetyczny Częstochowa SA, Stulecie elektroenergetyki częstochowskiej, Wyd. Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 1996, stron 304. ISBN 83-85031-58-8.
• 8. Sroka A.R.: Przemysł i Handel Królestwa Polskiego Rok 1913, Wydawnictwa rok dziewiąty, Stowarzyszenie Techników w Warszawie, Warszawa 1913, (brak standardowej numeracji stron).
• 9. Przewodnik po Wystawie Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie, sierpień-wrzesień 1909, Druk F. D. Wilkoszewski, Częstochowa 1909 (brak standardowej numeracji stron).
• 10. Grzyb M.: Firma Błachowiczów w Częstochowie, Rocznik Muzeum Częstochowskiego, Tom 9, 2009, s. 67-89, ISBN 978-83-601286-6-4.
• 11. Krukowski W.: Liczniki energii elektrycznej (tłum. Adam Siedlecki), Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1955, stron 451.
• 12. Historia energetyki Huty „Częstochowa” — 50 lat Siłowni (1953-2003), Wydano staraniem Zakładu Elektroenergetycznego H. Cz. „Elsen” Sp. z o. o., Częstochowa 2003, stron150 + załączniki.
• 13. Gąsiorski A.: Oddział Częstochowski Stowarzyszenia elektryków Polskich 2001-2006, Organizacje techniczne i elektrotechniczne w kraju oraz rozwój elektrotechniki na Ziemi Częstochowskiej w XIX i XX wieku, Odział Częstochowski Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Częstochowa 2006, stron 282, ISBN 83-906427-8-6.
• 14. Sobalski F.: Przemysł Częstochowski 1882-1914, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa 2009, stron 361, ISBN 978-83-601283-7-4.
• 15. Archiwum Państwowe w Częstochowie, Zespół Akt Magistratu m. Częstochowy.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).