Siarka w glebach województwa małopolskiego – ocena zasobności i modelowanie zawartości pierwiastka w glebach

• Autorzy: Filipek-Mazur B. , Tabak M. , Gorczyca O.

Warianty tytułu

EN

Sulphur in soils of the Małopolska province – assessment of richness and modeling of the element content in soils

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było określenie zasobności gleb województwa małopolskiego w siarkę ogółem i siarkę siarczanową oraz zbadanie zależności między zawartością obu form siarki a wartością pH gleb, zawartością części spławialnych, węgla organicznego i azotu ogółem w glebach. Materiał badawczy (100 próbek gleb) pobrano w 2010 r. z terenu województwa małopolskiego. Próbki pochodziły z pól uprawnych, łąk i lasów, z warstwy gleby o głębokości 0–20 cm. Badane gleby zaklasyfikowano w większości do pyłów i glin. Utwory bardzo kwaśne, kwaśne i lekko kwaśne stanowiły 69%. Gleby województwa małopolskiego zawierały 3,1–9,1 g węgla organicznego, 0,31–7,16 g azotu ogółem, 74–1425 mg siarki ogółem i 5,0–172,5 mg siarki siarczanowej w 1 kg s.m. Większość gleb cechowała się niską i średnią zawartością siarki. Zawartość węgla organicznego, azotu ogółem, siarki ogółem i siarki siarczanowej w glebach była z reguły istotnie dodatnio skorelowana. Opracowane na podstawie analizowanych parametrów modele zawartości siarki siarczanowej w glebach wyjaśniały badane zależności w większym stopniu niż modele zawartości siarki ogółem.

EN

The aim of the research was to assess the richness of soils of Małopolska province in total and sulphate sulphur. Another aim of the research was to study the relation between the content of both sulphur forms and pH value of soils as well as content of floatable particles, organic carbon and total nitrogen in the soils. The research material (100 soil samples) was taken in 2010 from Małopolska province. Samples were taken from arable fields, meadows and forests; from the 0–20 cm deep soil layer. Most of the studied soils were classified as silts and loams. 69% of the examined soils had very acid, acid and slightly acid reaction. The soils of the Małopolska province contained 3.1–9.1 g organic carbon, 0.31–7.16 g total nitrogen, 74–1425 mg total sulphur, and 5.0–172.5 mg sulphate sulphur per 1 kg DM. Most of the soils were characterized by a low and medium sulphur content. As a rule, concentrations of organic carbon, total nitrogen, total sulphur and sulphate sulphur in the soils were significantly positively correlated. Models of the sulphate sulphur content in the soils, based on the analyzed parameters, explained the studied relations better than the models of the total sulphur content.

Słowa kluczowe

PL

gleba; modelowanie; siarka ogółem; siarka siarczanowa; województwo małopolskie

EN

Małopolska province; modeling; soil; sulphate sulphur; total sulphur

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 17, z. 2
• Strony: 51--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys. kolor.

Twórcy

autor

Filipek-Mazur B.

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej, al. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

autor

Tabak M.

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Rolniczo-Ekonomiczny, Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej

autor

Gorczyca O.

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Rolniczo-Ekonomiczny, Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej

Bibliografia

• BORECZEK B. 2001. Bilans siarki w uprawach wybranych roślin polowych [Sulphur balance in Fields of selected crops]. Fragmenta Agronomica. T. 18. Nr 4 s. 118–133.
• FILIPEK-MAZUR B. (red.) 2011. Środowiskowe aspekty stosowania nawozów i środków ochrony roślin w rolnictwie [Environmental aspects of applying fertilizers and plant protection products in the farming]. Kraków. Wydaw. UR. ISBN 978-83-60633-54-0 ss. 212.
• GRZEBISZ W., PRZYGOCKA-CYNA K. 2003. Aktualne problemy gospodarowania siarką w rolnictwie polskim [Current problems of sulphur in Poland]. Nawozy i Nawożenie – Fertilizers and Fertilization. Nr 4(17) s. 64–77.
• KABATA-PENDIAS A., PIOTROWSKA M., MOTOWICKA-TERELAK T., MALISZEWSKA-KORDYBACH B., FILIPIAK K., KRAKOWIAK A., PIETRUCH Cz. 1995. Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb. Metale ciężkie, siarka i WWA [Bases for the assessment of chemical soil pollution. Heavy metals, sulphur and PAHs]. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Warszawa. PIOŚ, IUNG. ISBN 83-86676-35-3 ss. 41.
• KULCZYCKI G., SPIAK Z. 2003. Zawartość siarki ogólnej i siarczanowej w glebach Polski Południowo- Zachodniej [Total sulphur and sulphate sulphate kontent in the soils of South-West Poland]. Nawozy i Nawożenie – Fertilizers and Fertilization. Nr 4 (17) s. 75–81.
• LGC Standards 2008/2009. Analytical reference materials, standards and high purity solvents ss. 905.
• MARTY C., HOULE D., GAGNON C., COURCHESNE F. 2017. The relationships of soil total nitrogen concentrations, pools and C:N ratios with climate, vegetation types and nitrate deposition in temperate and boreal forests of eastern Canada. Catena. Vol. 152 s. 163–172.
• MATEJKO M., DORE A.J., HALL J., DORE CH.J., BŁAŚ M., KRYZA M., SMITH R., FOWLER D. 2009. The influence of long term trends in pollutant emissions on deposition of sulphur and nitrogen and exceedance of critical loads in the United Kingdom. Environmental Science and Policy. Vol. 12. Iss. 7 s. 882–896.
• MOTOWICKA-TERELAK T., TERELAK H. 1998. Siarka w glebach Polski. Stan i zagrożenie [Sulphur In soils of Poland. The status and the risks]. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Warszawa. PIOŚ. ISBN 83-7217-37-1 ss. 106.
• OSTROWSKA A., GAWLIŃSKI S., SZCZUBIAŁKA Z. 1991. Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Katalog [Methods of analysis and the evaluation of properties of soils and the plants. Catalogue]. Warszawa. IOŚ ss. 333.
• PIETRZAK S. 2012. Odczyn i zasobność gleb łąkowych w Polsce [Fertility and pH of meadow soils in Poland]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 12. Z. 1 (37) s. 105–117.
• PIETRZAK S. 2015. Zawartość siarki w glebach użytków zielonych w Polsce w latach 2009–2011 [Sulphur content in grassland soils in Poland in the years 2009–2011]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 15. Z. 2 (50) s. 97–113.
• REJMAN-CZAJKOWSKA M. 1973. Zawartość i rozmieszczenie siarki w glebach wytworzonych z gliny lekkiej [Content and distribution of sulphur in soils developed of light loam]. Roczniki Gleboznawcze. T. 24. Z. 2 s. 201–229.
• SCHERER H.W. 2001. Sulphur in crop production. European Journal of Agronomy. Vol. 14. Iss. 2 s. 81–111.
• SIEBIELEC G., SMRECZAK B., KLIMKOWICZ-PAWLAS A., MALISZEWSKA-KORDYBACH B., TERELAK H., KOZA P., HRYŃCZUK B., ŁYSIAK M., MITURSKI T., GAŁĄZKA R., SUSZEK B. 2012. Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 2010–2012 [Monitoring of arable land chemism in Poland in the years 2010–2012] [online]. Puławy. IUNG-PIB ss. 202. [Dostęp 21.04.2017]. Dostępny w Internecie: http://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/monitoring_jakosci_gleb/monitoring_chemizmu_gleb_2010_2012.pdf
• SINGH S., TRIPATHI D.K., SINGH S., SHARMA S., DUBEY N.K., CHAUHAN D.K., VACULIK M. 2017. Toxicity of aluminium on various levels of plant cells and organism: A review. Environmental and Experimental Botany. Vol. 137 s. 177–193.
• SZULC W. 2002. Wpływ zróżnicowanego nawożenia na zawartość różnych form siarki w glebie [Influence of diversified fertilization on the content of different sulphur forms in soil]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 482 s. 513–518.
• SZULC W., RUTKOWSKA B., ŁABĘTOWICZ J. 2004. Zawartość siarki ogólnej, organicznej i siarczanowej w profilu glebowym w warunkach różnych systemów uprawy gleby [The content of Total sulphur and sulphate sulphur in soil profile in conditions of different soil cultivation system]. Annales UMCS. Sec. E. T. 59. Nr 1 s. 55–62.
• THOMPSON L.M., TROEH F.R. 1978. Gleba i jej żyzność [Soil and its fertility]. Warszawa. PWRiL ss. 546.
• WIOŚ 2002. Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku [The state of the environment, report in Małopolskie Voivodeship in 2001] [online]. Kraków. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. [Dostęp 21.04.2017]. Dostępny w Internecie: http://www.krakow.pios.gov.pl/raport01/raport01.htm.
• WIOŚ 2008. Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2007 roku [The state of the environment, report in Małopolskie Voivodeship in 2007] [online]. Kraków. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. [Dostęp 21.04.2017]. Dostępny w Internecie: http://www.krakow.pios.gov.pl/publikacje/raporty/raport07/.