Zmienność czasowa i zróżnicowanie przestrzenne wielkości i tempa erozji klifu Zatoki Usteckiej w rejonie Orzechowa

• Autorzy: Frydel J. J. , Mil L. , Szarafin T. , Koszka-Maroń D. , Przyłucka M.

Identyfikatory

DOI

10.12657/landfana-034-001

Warianty tytułu

EN

Spatiotemporal differentiation of cliff erosion rate within the Ustka Bay near Orzechowo

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono próbę ilościowej i jakościowej oceny morfodynamiki fragmentu wysokiego wybrzeża zlokalizowanego na wschód od portu w Ustce. W tym celu przeanalizowano zmienność przebiegu górnej krawędzi klifu w Orzechowie w różnych skalach czasowych. Wielkość erozji określano na podstawie map archiwalnych oraz przeprowadzonych w terenie serii pomiarowych LiDAR z wykorzystaniem naziemnego skaningu laserowego. W oparciu o wielkość erozji wyznaczano uśrednione tempo erozji klifu [m a–1] dla każdego umownego profilu prostopadłego do brzegu. Zaprezentowana metoda umożliwia porównanie tempa postępującej erozji klifów wybrzeży Bałtyku w sposób jednolity, niezależnie od budowy geologicznej, wysokości czy ekspozycji zboczy.

EN

The aim of this paper was quantitative and qualitative investigation of morphodynamics of high coast located to the east of the Ustka harbour. Therefore, the course variability of top margins of the Orzechowo Cliff became analysed at different time scales. The magnitude of erosion was obtained from archival maps and/or LiDAR field measurements using terrestrial laser scanner. Based on the magnitude of erosion, the average recession rate of the cliff [m a–1] was determined for every hypothetical profile perpendicular to the shore. The presented approach provides the possibility to compare the recession rates of cliffs of the Baltic coast in a uniform manner, regardless of geological structure, elevation, or slope exposure.

Słowa kluczowe

PL

morfodynamika; klif; erozja; teledetekcja; LiDAR

EN

morphodynamics; cliff; erosion; remote sensing; LiDAR

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 34
• Strony: 3--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poy., rys.

Twórcy

autor

Frydel J. J.

• Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Oddział Geologii Morza, Gdańsk

autor

Mil L.

• Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Oddział Geologii Morza, Gdańsk

autor

Szarafin T.

• Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Oddział Geologii Morza, Gdańsk

autor

Koszka-Maroń D.

• Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Oddział Geologii Morza, Gdańsk

autor

Przyłucka M.

• Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Warszawa

Bibliografia

• Bohdziewicz L., 1963. Przegląd budowy geologicznej i typów polskich wybrzeży. Materiały do Monografii Polskiego Brzegu Morskiego 5.
• Carpenter N.E., 2014. Development of an Integrated Soft Cliff Model to Determine the Impacts of Environmental and Climatic Change on Coastal Recession. PhD Thesis, University of Southampton: 1–290.
• Cyberski J., 2011. Climate, hydrology and hydrodynamics of the Baltic Sea. W: S. Uścinowicz (red.), Geochemistry of Baltic Sea surface sediments. Warszawa: 55–65.
• Dobrzyński S., 1998. Współczesny rozwój brzegu morskiego w świetle badań litologicznych (na odcinku Jarosławiec–Czołpino). Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Słupsku.
• Dudzińska-Nowak J., 2015. Metody ochrony zachodniego wybrzeża Polski i ich wpływ na zmiany brzegu w latach 1938–2011. Szczecin.
• Florek W., Florek E., 1995. Man versus the eustatic impact on shoreline development at Ustka (Poland). W: M.G. Healy, J.P.Doody (red.), Directions in European Coastal Management. Samara Publishing Ltd., Cardigan: 243–251.
• Florek W., Kaczmarzyk J., Majewski M., Olszak I.J., 2008. Zmiany rzeźby klifu w rejonie Ustki jako efekt warunków litologicznych oraz procesów ekstremalnych i przeciętnych. Landform Analysis 7: 53–68.
• Florek W., Kaczmarzyk J., Majewski M., Schiefelbein L., 2013. Efektywność abrazji na wschód od Ustki. W: A. Kostrzewski, Zb. Zwoliński, M. Winowski (red.), Geoekosystem wybrzeży morskich. 2. Poznań–Biała Góra: 36–39.
• Frydel J., Mil L., Przyłucka M., Szarafin T., 2017. Tempo erozji klifów zachodniej części Zatoki Usteckiej w rejonie Orzechowa. W: A. Kostrzewski, M. Winowski (red.), Geoekosystem wybrzeży morskich. 3. Poznań–Biała Góra: 8–14.
• Jurys L., Kaulbarsz D., Masłowska M., Michałowska M., Zaleszkiewicz L., 2006. Budowa geologiczna klifów wybrzeża polskiego na odcinku od Orłowa do Ustki. Arch. PIG – PIB, Gdańsk.
• Klimaszewski M., 1981. Geomorfologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kolander R., Morche D., Bimböse M., 2013. Quantification of moraine cliff coast erosion on Wolin Island (Baltic Sea, northwest Poland). Baltica 26(1): 37–44. DOI:10.5200/baltica.2013.26.04.
• Kondracki J., 2009. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kostrzewski A., Zwoliński Zb., Winowski M., Tylkowski J., Samołyk M., 2015. Cliff top recession rate and cliff hazards for the sea coast of Wolin Island (Southern Baltic). Baltica 28(2): 109–120. DOI: 10.5200/baltica.2015.28.10.
• Kramarska R., Frydel J., Jegliński W., 2011. Zastosowanie metody naziemnego skaningu laserowego do oceny geodynamiki wybrzeża na przykładzie Klifu Jastrzębiej Góry. Biuletyn PIG – PIB 446: 101–108.
• Łęczyński L., Kubowicz-Grajewska A., 2013. Studium przypadku: Klif Orłowski. W: T. Łabuz (red.), Sposoby ochrony brzegów morskich i ich wpływ na środowisko przyrodnicze polskiego wybrzeża Bałtyku – RAPORT. WWF Polska, Warszawa: 152–161.
• Petrie G., Toth C., 2009. Introduction to Laser Ranging, Profiling, and Scanning. W: J. Shan, C. Toth (red.), Topographic Laser Ranging and Scanning, Boca Raton.
• Rudowski S., 1962. Mikroformy strefy brzegowej Bałtyku w Polsce. Acta Geologica Polonica 12(4): 1–47.
• Subotowicz W., 1982. Litodynamika brzegów klifowych wybrzeża Polski. Wrocław.
• Szefler K., Rudowski S., Wróblewski R., Sitkiewicz P., 2015. Detailed geomorphological mapping of the sea bottom on the basis the Southern Baltic. Geobalcanica, Skopje: 51–55. DOI: 10.18509/GBP.2015.07.
• Trenhaile A.S., 2010. Modeling cohesive clay coast evolution and response to climate change. Marine Geology 277: 11–20.
• Uniejewska M., Nosek M., 1986. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Ustka. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• Uścinowicz G., Kramarska R., Kaulbarsz D., Jurys L., Frydel J., Przezdziecki P., Jegliński W., 2014. Baltic Sea coastal erosion; a case study from Jastrzębia Góra region. Geologos 20(4): 259–268. DOI: 10.2478/logos-2014-0018.
• WG UAM [Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu], 2016. Mapa topograficzna w skali 1:25 000, Neu-Strand, godło 214 (1367) oraz Stolpmünde, godło 265 (1467), 1889. Online: http://mapy.amzp.pl/tk25_list.cgi?show=1367;sort=w – 15.12.2016.
• Wężyk P., 2006. Wprowadzenie do technologii skaningu laserowego w leśnictwie. Roczniki Geomatyki 4(4): 119–132.
• Wiłun Z., 2007. Zarys geotechniki. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności.
• Zachowicz J., Dobracki R., 2003. Geologiczne warunki ochrony i kształtowania południowego brzegu Bałtyku oraz obszarów ujściowych Odry i Wisły. Etap III. Mapa geodynamiczna polskiej strefy brzegowej Bałtyku w skali 1:10 000 wraz z objaśnieniami; arkusze: Ustka (25), Dębina (26). Centralne Archiwum Geologiczne PIG – PIB OGM.
• Zawadzka-Kahlau E., 1999. Tendencje rozwojowe polskich brzegów Bałtyku południowego. Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk