The origin of kaolinite from the Tatra Mts. podzols

• Autorzy: Skiba M.

Warianty tytułu

PL

Pochodzenie kaolinitu występującego w tatrzańskich glebach bielicowych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Quartz, plagioclases and micas are the main minerals of all the studied Tatra podzols. K-feldspar, chlorite and kaolinite can be identified in smaller amounts. The clay (<2 µm) fractions of the studied soils contains mica, chlorite, kaolinite and mixed-layer micavermiculite minerals. Feldspars and quartz occur in minor amounts. The studied soils represent three stages of mineral alteration. The increase in the amount of kaolinite and vermiculite interlayers as well as the decrease in the amount of chlorite and mica describes best the alteration. Weathering and/or pedogenic origin of the kaolinite is most probable. The exact mechanism of mica/vermiculite formation is unclear, but the alteration of mica is most probable.

PL

Głównymi minerałami występującymi w badanych tatrzańskich bielicach są kwarc, plagioklazy i miki. W mniejszych ilościach występują w nich także skalenie potasowe, chloryt i kaolinit. We frakcji pelitycznej (2µm) badanych gleb występują mika, chloryt, kaolinit i minerały mieszanopakietowe typu mika/wermikulit. We frakcji <2µm obecne są również niewielkie ilości skaleni i kwarcu. Występujący w badanych glebach kaolinit powstał najprawdopodobniej w procesie przemian w kwaśnym i silnie przemywanym środowisku gleb bielicowych. Minerały mieszanopakietowe typu mika/wermikulit są najprawdopodobniej produktem transformacji pierwotnych minerałów mikowych. Badane gleby reprezentują trzy stadia zaawansowania procesów kaolinityzacji i wermikulityzacji.

Słowa kluczowe

EN

kaolinite; mica-vermiculite; podzols; weathering; Tatras

PL

kaolinit; gleba bielicowa; mika; wermikulit; Tatry

• Wydawca: Mineralogical Society of Poland
• Czasopismo: Mineralogia
• Rocznik: 2001
• Tom: Vol. 32, iss. 2
• Strony: 67--77
• Opis fizyczny: Bibliogr. [25] poz., rys.

Twórcy

autor

Skiba M.

• Jagiellonian University, Institute of Geological Sciences, Oleandry 2a, 30-063 Kraków, Poland

Bibliografia

• AMO P., VIOLANTE P., 2000: Weathering of rocks and neogenesis of minerals associated with lichen activity. Applied Clay Science 16, 229-256.
• BRINDLEY G.W., 1980: Order-disorder in clay mineral structures. In: G. W. Brindley, E. H. Brown (eds.), Crystal Structures of Clay Minerals and Their X-ray Identification. Mineralogical Society Ed., London.
• CHEN J., BLUME H. P., BEYER L., 2000: Weathering of rocks induced by lichen colonization — a review. Catena 39,121-146.
• DIXON J. B., 1989: Kaolin and serpentine group minerals. In: Dixon J. B., Weed s. b., (ed.) Minerals in Soil Environments. 2nd edn Soil Science Society of America, Madison, WI. 467-525.
• DURMAN M.., JACHER K., KAMIEŃSKA L, MICHALIK., 2001: Przeobrażenia hydrotermalne w granitoidach Tatr Wysokich. Przegl. Geol. 49,339.
• GUSTAFSSON J.P., BHATTACHARYA P, BAIN D.C., FRASER A.R., MCHARDY W.J., 1995: Podzolisation mechanism and the synthesis of imogolite in northern Scandinavia. Geoderma 66,167-184.
• KLIMASZEWSKI M., 1988: Rzeźba Tatr Polskich. PWN, Warszawa, 668 pp.
• KUBISZ J., OLEKSYNOWA K., 1972: Produkty przeobrażenia minerałów krzemianowych w glebie z Krzyżnego (Tatry). Spraw, z Pos. Kom. Nauk. Oddz. PAN w Krakowie XVI/2,530-531.
• LUNDSTRÖM U.S., van BRAMEN N., BAIN D., 2000: The podzolisation process. A review. Geoderma 94, 91-107.
• MANECKI A., MICHALIK M., OBIDOWICZ A., WILCZYŃSKA-MICHALIK W., 1978: Charakterystyka mineralogiczna i palinologiczna pyłów eolicznych z opadów w Tatrach w latach 1973 i 1974. Prace Miner. 57,19-60.
• MEHRA O.P., JACKSON M.L., 1960: Iron oxide removal from soils and clays by dithionite-citrate system buffered with sodium bicarbonate. Clays and Clay Minerals, Sixth National Conference, Pergamon Press, 317-327.
• MELKERUD P.A., BAIN D.C., JONGMANS A.G., TARVAINEN T., 2000: Chemical, mineralogical and morphological characterisation of three podzols developed on glacial deposits in Northern Europe. Geoderma 94,125-148.
• OLEKSYNOWA K., SKIBA S., 1976: Geochemical characterization of a polygonal soil on the flattening of Krzyżne Pass in the Tatra Mts. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica X, 27-47.
• PASENDORFER E., 1971: Jak powstały Tatry. Wyd. Geol., Warszawa.
• RIGHI D., RÄISÄNEN L., GILLOT F., 1997: Clay mineral transformations in podzolized tills in central Finland. Clay Minerals 32, 531-544.
• RIGHI D., HUBER K., KELLER C., 1999: Clay formation and podzol development from postglacial moraines in Switzerland. Clay Minerals 34,319-332.
• REYNOLDS R.C., 1971: Clay mineral formation in an alpine environment. Clays and Clay Minerals 19, 361-374.
• SKIBA S., 1977: Studies on mountain soils formed in various phytoclimatic zones of the crystalline par of the Polish Tatra Mts. Roczniki Gleb. 27, 205-241.
• SKIBAS., 1997: Środowisko geograficzne gleby. In: Encyklopedia Geograficzna Świata 10, Polska, 102-110.
• ŚRODOŃ J., 1999: Use of clay minerals in reconstructing geological processes: recent advances and some perspectives. Clay Minerals 34,27-37.
• SUCHA V., ŚRODOŃ J., CLAUER N„ ELSASS F„ EBERL D. D„ KRAUS L, MADEJOVA J., 2001: Weathering of smectite and illite-smectite under temperate climatic conditions. Clay Minerals 36, 403-419.
• WEAVER C.E., 1989: Clays, Muds and Shales. Developments in Sedimentology 44. Elsevier. Amsterdam Nederlands.
• WEBER J., GARCIA-GONZALES T. M., DRADRACH A., 2000: Skład mineralogiczny bielic wytworzonych z granitów w karkonoskim piętrze subalpejskim w rejonie występowania klęski ekologicznej. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 464, 251-259.
• WILSON M.J., BAIN D.C., DUTHIE D.M.L., 1984: The soil clays of Great Britain: II. Scotland. Clay Minerals 19, 709-735.
• WILSON M.J., 1999: The origin and formation of clays minerals in soils: past, present and future perspectives. Clay Minerals 34, 7-25.