PL
 |
EN

PL EN

Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Jakość dostrzegania problemów i zadań poznawczych - istotny czynnik wychowania do twórczości. T3/ZOOM techniką wspomagania rozwoju myślenia twórczego uczących się

Autorzy
Olczak M.
Identyfikatory
Warianty tytułu
EN
T3/ZOOM - the technique of perceiving problems and cognitive tasks and its application in education
Języki publikacji
PL
Abstrakty
EN
The ability to perceive a problem is hard to overestimate since it is crucial in order to obtain outstanding creative achievements, particularly in the area of scientific and discovery research. Some western heuristic systems do not even mention solving problems any more, but they deal with taking chances. Running a business may be (so far!) smooth and devoid of problems. However, if one perceives the existing possibilities of a new activity, they can avoid problems in the future and get ahead of the competition. Admittedly, new problems arise this way, but not as a result of ineptness but by a creative perception of what could be done. T3/ZOOM is a technique of perceiving problems and cognitive tasks. It consists in searching a problem/task in a given situation through “penetrating” it. „Penetrating” may go in two directions: • „penetrating” through zooming in, narrowing the field of perception, reaching the detail, what is called in this technique „a magnifying glass”, • and „penetrating” through zooming out, searching a broader context, called in this technique „a wide-angle lens”. Each direction of penetration has three insights, called respectively: • what is seen “at a single glance”; • what is less visible; • what cannot be seen, but definitely exists. According to the definition by W. Dobrołowicz, the technique is an operational mechanism steering the individual mind activities. In T3/ZOOM the operational mechanism is a penetration of a situation through zooming in and zooming out as well as a suggestion to perform that penetration in three stages, through consecutive insights. According to this approach T3/ZOOM is a technique. Assigning (perhaps exceedingly) rules, which construct heuristic methods, one may also confirm the legitimacy to call T3/ZOOM an heuristic technique. The first rule refers to the fact, that while designing the method one needs broad experience in solving tasks as well as the understanding of the methods of solving them. The author possesses theoretical and practical experience within the methods and techniques of solving tasks. The second rule governing the process of constructing the method points out the need to clearly define the direction of component measures. This requirement is presented in T3/ZOOM technique as a penetration of a situation in two directions („magnifying glass”, wide-angle lens”). Another rule building up the heuristic method is the necessity to sort out component measures. In T3/ZOOM this rule is expressed in organizing the directions of penetration of situations through the description of their insights (“what is seen at a single glance”, “what is less visible”, ”what cannot be seen, but definitely exists”). The last rule, which should be taken into consideration while constructing the heuristic method is: a – to describe the method according to its origins; b – to explain notions constructing the method; c – to formulate directives, i.e. general recommendations referring to the desired attitudes of the solving person or to formulate the recommendations of the valuation rule; d – to describe its stages and overall structure; e – to formulate hints and exercises, which might be useful for the solving person; f – to describe the applicability of the method and conditions of its efficiency; g – to mention at least one example of using the method as an empirical proof of its effectiveness. Referring to the requirement to describe the origins of the method (a), and in this case the technique, the prototype of T3/ZOOM was a training of creation exercise, which is my authorship, and its stage: perceiving. Notions (b) used to describe the T3/ZOOM technique are clearly defined. Penetrating is an act of active observation of the situation, consisting in either missing out the detail of a given situation or in presenting this situation in a “global” context. The directives (c), which are referred to when using the T3/ZOOM technique are typical, and obvious at the same time for a creative thinking. They definitely comprise: the main directive – think divergently, i.e. differently, seek for any possible approaches towards the situation, seek for multiple references of the discussed situation, do not limit your possibilities of a creative insight into the situation as well as further directives – do not judge the point of view of the situation beforehand, do not criticize your insights into the situation. T3/ZOOM technique (d) is marked by two directions of the penetration of a situation: the former expressed by an observation narrowing the field of perception of a situation, the latter – heading in an opposite direction – i.e. the broadening of a field of perception. Moreover each direction of penetration has three “stages”. Thanks to them a conscious thought analysis takes place, a directed, clearly defined path of a thought course. An original exercise (e) preparing to an effective usage of T3/ZOOM technique is a task described below, and it belongs to the training of creativity and its stage: perceiving. The original contents of the exercise recommended looking at certain „objects” through an imagined microscope. This exercise might also undergo certain modifications. The first one could refer to a change or multiplying of „objects” meant to be observed through a microscope. The second modification could take into consideration three “stages” used in T3/ZOOM technique, i.e. to impose on the person solving the exercise the need to perform three consecutive insights into the “object”. The third transformation within the contents of the exercise might be connected with the request to capture the „object” in the wide context, i.e. – apparently – to zoom out the microscope lenses (to increase the distance between the lenses and the object) and in the narrowed context, i.e. – apparently – to zoom in the lenses into the “object” (to decrease the distance between the lenses and the object). T3/ZOOM technique is recommended (f) for a creative solving of a problem defined as perceiving a problem. It is perceived as efficient if a person solving a problem finds six problems/cognitive tasks in a certain situation. However, more problems/cognitive tasks may be found. If the technique is used by a group of people, the number of perceived problems and cognitive tasks increases. The efficiency of the T3/ZOOM technique – the technique of perceiving problems and cognitive tasks – is confirmed by its usage in academic education. This technique has been used in searching the topic of the project in the projects method as well as in finding the cognitive task, which was the main theme of a BA thesis. The projects method is characterized by different phases of the project realization. I have adopted three-phase scheme of the projects method, i.e.: • the project preparation, • the project realization, • the project evaluation. This apparently simple and obvious scheme of performing the project tasks has an advantage to describe in detail the typical activities of a teacher and students in each phase. The students activities in the project preparation phase include: • consideration of the existing good practice examples, • team building for the project realization, • choice of the topic, • gathering of preliminary information, • preparation of the project description (summary), • identification of sources of advice and assistance, • elaboration of the detailed plan of activity (timetable). T3/ZOOM technique has been used to “choose the project topic”. “The choice of the project topic” to realize the project by means of the projects method was performed in two phases. In the first phase students, taking into account their interests – defined the area of consideration and commenced to perceive problems within that area by means of T3/ZOOM technique. They received an “instruction” about the technique itself, the method of usage as well as information that there is a possibility to broaden the problem search by multiplying the perception of problems in each ”insight”. The first phase of “the choice of the project topic” was concluded by the choice of one problem out of many of those perceived by the students. The second phase of “the choice of the project topic” to realize the project by means of the projects method included negotiations. Each student selected one “individual” problem, which they meant to develop in the project. Thus the project group, which comprised five to six students, included five to six selected problems. Then those groups – through discussions – had to choose one problem to realize which would be accepted by all group members. The choice of the problem to realize by means of the projects method has been done on the basis of: • the interest in the problem expressed by all group members, • the value and social significance of the problem, • the unique approach to the problem or • the typical character of a problem, which means perceiving the same problem by several persons in the group. T3/ZOOM technique has also contributed to the perception of the main theme of the BA thesis. By means of this technique students discovered the multiplicity of cognitive tasks; and among them they pointed out those which they found new or valuable; one by one – they chose one cognitive task which could become the main theme or at least the beginning of the BA thesis. The promoters, by accepting the cognitive task chosen by a student, allowed students to develop the task in the thesis, recognizing its accuracy and cognitive value. However, it’s worth emphasizing that only a limited number of cognitive tasks were developed in the BA theses. The author finds the reason for this in the „stiff” academic education system. Despite numerous needs expressed by the scientific and economic environments, the higher education institutions do not develop elite, but they limit the individual students’ creativity, and thus they waste their talents. To prove this, let us look at the method of formulating topics of the diploma theses – the promoters present to the students a list of already formulated topics and the students are supposed to pick one topic and develop the diploma thesis. Students do not have any possibility to create the topic of their own theses, which means they cannot find the topic through the creative perception of cognitive tasks. The starting point for the research in T3/ZOOM issues as a technique of perceiving problems and cognitive tasks is the certainty of theoreticians and practitioners of education that it is necessary to introduce heuristic knowledge into education of children and youth. Z. Pietrasiński, claiming that the upbringing into the creative life style is the superior aim of shaping attitudes and creative skills, pointed out the need for the intensive training of heuristic skills. Within this training, he put great emphasis on teaching heuristic methods. The author claims that the conscious and planned learning of heuristic methods accelerates the development of creative skills among the talented youth, and it allows average and less talented youth to obtain better results in this area. „The knowledge about operations”, the knowledge „I know that” according to J. Kozielecki is not possible without teaching productive methods. The student, using these methods, makes a creative (or expansive) transgression, i.e. they cross their own material, social, symbolic borders which allows them to develop their particular areas of personality: cognitive, instrumental, motivational, emotional. A. Góralski defines heuristic as “the knowledge about the methods of preparation, fulfilment and evaluation of creative achievements, as well as the knowledge and skills of acquiring and transferring this kind of knowledge and skills”. Heuristic is the methodology of creation – each creation, cognitive as well as artistic, practical and the one realized in education. Heuristic treats creation as craftsmanship. The author notices that there are masters in this area, there is tradition, corporate governance, there are professional know-how, rules and patterns which may be described and which should be taught. Heuristic strives to discover the rules which govern the creation and to present them in patterns of creation, i.e. systems of conduct promoting the fulfilment of creative achievements. According to the author practice makes the basis of the concept of elite education and training of talents in the school of masters. It is worth to know how to use methods which help to consciously inspire and stimulate the creation of ideas. However, J. Łaszczyk claims that it is insufficient to know the directives and heuristic methods, the range of their usage and their efficiency. It seems essential to acquire skills and ease in using them – this means the necessity of practical exercises. E. Nęcka based the concept of “teaching the creation” on carrying out lessons during which pupils and students learn the principles of creative thinking as well as basic techniques of problem solving, and the methods of breaking the barriers hindering the creation of new and valuable ideas. The creative thinking activated, among others, by using the methods and techniques of creative problem solving is as important as other school subjects. The best example is the educational programme „Order and adventure. Lessons of creativity” by K.J. Szmidt. With the view that school – unintentionally – slows down the spontaneous activity and creative attitudes of children and youth, W. Dobrołowicz designs the psycho-didactics of creativity. The addressees of the psycho-didactics of creativity are teachers and tutors whose professional aim is to organize the didactic and upbringing process allowing the development and fostering of creative talents of pupils and students. The learners of psycho-didactics of creativity possess theoretical and practical knowledge on the process of creation and its requirements, they know issues on psychology of creation, heuristic, inventics. The author cannot imagine the education of the creation teacher without both the above mentioned knowledge and without their own individual innovative ideas. The knowledge about the heuristic methods becomes the basic knowledge on the methods of heuristic conduct for the teacher themselves and the knowledge passed on to students. Human thinking is connected with two phenomena: on the one hand thinking is accompanied by unlimited freedom, on the other hand – contradictory – a kind of captivity. We are bound to think. According to E. de Bono thinking based on spontaneous reactions is insufficient in modern life – we need something more. And what we need is „efficiency”. The author comprehends efficiency as the ability to act and to effectively finish the commenced undertakings. What is particularly significant in this consideration is to teach how to think – how to think efficiently, productively and to treat education in thinking as equally important to teaching how to read or count. The effective “efficient creative thinking” is realized, among others, by the tools and techniques of creative problem solving. T3/ZOOM technique – the technique of perceiving problems and cognitive tasks – aspires to join the popular and commonly used techniques in creative problem solving.
Słowa kluczowe
PL
EN
Wydawca
Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej
Czasopismo
Zeszyty Naukowe. Rozprawy Naukowe / Politechnika Łódzka
Rocznik
2013
Tom
Z. 470
Strony
1--511
Opis fizyczny
Bibliogr. 514 poz.
Twórcy
autor
Olczak M.
  • Katedra Nauk Humanistycznych Politechniki Łódzkiej
Bibliografia
  • Altszuller G.S. (1972), Algorytm wynalazku. Warszawa, KiW.
  • Altszuller G.S. (1983), Elementy teorii twórczości inżynierskiej. Warszawa, WNT.
  • Amabile T.M. (1992), Growing Up Creative: Nurturing a Lifetime of Creativity. Second ed. Buffalo, New York, Creative Education Foundation Press, The Creative Education Foundation.
  • Amabile T.M. (1996), Creativity in Context. Update to the social psychology of creativity. Boulder, Westview Press.
  • Amstrong M. (2000), Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kraków, Dom Wydawniczy ABC.
  • Andreas S. (2001), Jak pracowała Virginia Satir (tłum.: A. Tanalska-Duleba). Gdańsk, GWP.
  • Antoszkiewicz J. (1982), Metody heurystyczne. Warszawa, PWE.
  • Antoszkiewicz J. (1990), Metody heurystyczne. Twórcze rozwiązywanie problemów. Warszawa, PWE.
  • Antoszkiewicz J.D., Antoszkiewicz E.A., Piech K. (2002), Kształcenie kreatywności w praktyce gospodarczej, [w:] Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu, (red.) K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Arends R.A. (1994), Uczymy się nauczać. Warszawa, WSiP.
  • Arlin P.K. (1990), Wisdom: the art. Of problem finding. In: Wisdom: Its nature, origins and development, (ed.) R.J. Sternberg. New York, Cambridge University Press.
  • Baghetto R.A., Kaufman J.C. (2007), Toward a broader conception of creativity: A case for mimi-c creativity. Psychology of Aesthetics, Creativity and the Arts, 1.
  • Ball S.J. (1994), Foucault i edukacja. Dyscypliny i wiedza. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Banasiak J. (1975), Z rozważań o nauczycielu twórczym. Kwartalnik Pedagogiczny, nr 2.
  • Barron F., Harrington D.M. (1981), Creativity, Intelligence and Personality. Annual Review of Psychology, 32.
  • Beaver D. (1999), Jak uaktywnić umysł. Warszawa, Wydawnictwo MEDIUM.
  • Beghetto R.A., Kaufman J.C. (2007), Toward a broader conception of creativity: A case for mini-c creativity. Psychology of Aesthetics, Creativity and the Arts, 1, pp. 73-79.
  • Beveridge W.L. (1963), Sztuka badań naukowych. Warszawa, PWN.
  • Bocheński J. (1992), Współczesne metody myślenia. Poznań, „W drodze” – Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów.
  • Bolc L., Cytowski J. (1991), Metody przeszukiwania heurystycznego (t. II) Warszawa, PWN.
  • Bowkett S. (2007), 100 Ideas for Teaching Creativity. London, Continuum.
  • Bransford J.D., Stein B.S. (1993), The Ideal Problem Solver (wyd. drugie), Nowy Jork, W.H. Freeman.
  • Brenda G. (1996), Rodzinna Szkoła Twórczości, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Bronowski J. (1987), Potęga wyobraźni. Warszawa, PIW.
  • Bruner J.S. (1978), Poza dostarczone informacje. Warszawa, PWN.
  • Brzeziński J. (1999), Metodologia badań psychologicznych. Warszawa.
  • Bulmer-Thomas I. (1984), Guldin`s theorem – or Pappus`s? Isis, nr 75 (277), ss. 348-352.
  • Buzan T. (1996), Rusz głową. Łódź, Wydawnictwo Ravi.
  • Buzan T., Buzan B. (1998), Mapy moich myśli. Łódź, Wydawnictwo Ravi.
  • Bystroń J.S. (1960), Komizm. Wrocław, Ossolineum.
  • Cachia R., Ferrari A., Ala-Mutka K., Punie Y. (2010), Kreatywna nauka i innowacyjne metody nauczania:. Sprawozdanie końcowe w sprawie studium na temat kreatywności i innowacji w edukacji w państwach członkowskich UE. IPTS raportu.
  • Cackowski Z. (1964), Problemy i pseudoproblemy. Warszawa, Książka i Wiedza.
  • Cackowski Z. (1979), Człowiek jako przedmiot działania praktycznego i poznawczego. Warszawa, KiW.
  • Cackowski Z., Hetmański M. (1992), Poznanie. Antologia tekstów filozoficznych. Wrocław, Ossolineum.
  • Chalmers A. (1997), Czym jest to, co zwiemy nauką. Wrocław, Wyd. Siedmioróg.
  • Chromiec J., Strzemieczna E. (1994), Sztuczna Inteligencja. Podstawowe metody konstrukcji i analizy systemów eksperckich. Warszawa, Akademicka Oficyna Wydawnicza.
  • Chwiałkowska E. (1991), Sztuczna Inteligencja. Warszawa, MIKOM.
  • Cichosz P. (2000), Systemy uczące się. Warszawa, WNT.
  • Cohen L.M. (2003), A conceptual lens for looking at theories of creativity. In.: Creativity intelligence. Toward theoretic integration. Ed. D. Ambrose, L.M. Cohen, A.J. Tannenbaum. Cresskill, Hampton Press.
  • Collins M.A., Amabile T.M. (1999), Motivation and Creativity. In: Handbook of Creativity, Ed. R.J. Sternberg. New York, Cambridge University Press.
  • Cormen T.H., Stein C. (2007), Wprowadzenie do algorytmów (tłum. K. Diks, M. Jurdziński, A. Malinowski, D. Rytter, W. Rytter). Warszawa, WNT.
  • Craft A. (2002), Creativity and early years education. A lifewide foundation. London – New York, Continnum.
  • Cropley A.J. (1992), More ways than one: Fostering creativity in the classroom. Norwood, Ablex.
  • Crosby P.B. (1979), Quality is Free: The Art of Making Quality Certain. New York, McGraw-Hill.
  • Csikszenmihalyi M. (1988), Society, culture and person: A system view of creativity. In.: The nature of creativity: Contemporary psychological perspectives. Ed.: R.J. Sternberg. Cambridge, Cambridge University Press.
  • Csikszenmihalyi M. (1990), Psychologia optymalnego doświadczenia (tłum. M. Wajda-Kacmajor). Warszawa, Studio Emka.
  • Csikszentmihalyi M. (1996), Creativity. Flow and the Psychology of Discovery and Invention. New York, Harper Perennial.
  • Csikszenmihalyi M. (1999), Implications of a system perspective for the study of creativity. In.: Handbook of creativity. Ed. R.J. Sternberg. New York, Cambridge University Press.
  • Csikszenmihalyi M., Getzels J.W. (1989), Creativity and problem solving vision. In.: The foundations of aesthetics (pp. 91-116). Eds. F.H. Farley, R.W. Neperud. New York, Praeger.
  • Czerny J. (1999), Zagrożenia wychowawcze we współczesnym świecie. Katowice, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
  • Czerny J. (2001), Amerykańska filozofia nauki. Kraków, Impuls.
  • Davis G.A. (2004), Objectives and activities for teaching creative thinking. In.: Creativity and giftedness, ed. D.J. Treffinger. Thousand Oaks, Corwin Press Sage Publications Company.
  • Dawkins R. (1994), Ślepy zegarmistrz czyli, jak ewolucja dowodzi, że świat nie został zaplanowany. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
  • de Bono E. (1996), Sześć kapeluszy czyli sześć sposobów myślenia. Warszawa, Wydawnictwo MEDIUM.
  • de Bono E. (1997), Sześć butów czyli sześć sposobów działania. Warszawa, Wydawnictwo MEDIUM.
  • de Bono E. (1998), Atlas myślenia dla menedżera. Warszawa, Wydawnictwo MEDIUM.
  • de Bono E. (1999), Jak stosować myślenie lateralne. Warszawa, Wydawnictwo MEDIUM.
  • de Bono E. (2001), Z nowym myśleniem w nowe tysiąclecie. Poznań, Dom Wydawniczy REBIS.
  • Dewey J. (1975), Sztuka jako doświadczenie. Wrocław, Ossolineum.
  • Dewey J. (1988), Jak myślimy? Warszawa, PWN.
  • Dillon J.T. (1981), A norm against student questions. Clearing House, Nr 55.
  • Dobrołowicz W. (1982), Psychologia twórczości. Kielce, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.
  • Dobrołowicz W. (1984), Elementy psychologii twórczości technicznej. Kielce, Związek Nauczycielstwa Polskiego. Ośrodek Usług Pedagogicznych i Socjalnych.
  • Dobrołowicz W. (1988), O badaniu zdolności i postaw twórczych uczniów, [w:] Aktywność twórcza dzieci i młodzieży, (red.) S. Popek. Warszawa, WSiP.
  • Dobrołowicz W. (1989), Poczucie humoru i dowcip uczniów kreatywnych, [w:] Niektóre aspekty myślenia intuicyjnego. W. Dobrołowicz. „Annales UMCS”, sec. J., t. I; Twórczość. Zdolności. Wychowanie, (red.) S. Popek. Lublin.
  • Dobrołowicz W. (1993), Psychologia twórczości technicznej. Warszawa, WNT.
  • Dobrołowicz W. (1994), Przedwstęp do psychodydaktyki kreatywności. Przegląd Oświatowo-Wychowawczy, nr 1-2.
  • Dobrołowicz W. (1995), Psychodydaktyka kreatywności. Warszawa, Wydawnictwo WSPS.
  • Doliński D. (2000), Emocje, poznanie i zachowanie, [w:] Psychologia, (red.) J. Strelau. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Dreyfus H. (1992), What Computer Still Can't Do. MIT Press.
  • Dróbka N. (1996), Co można i należy zrobić na rzecz skutecznego wychowania zdolnych, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Dudek S.Z., Côté R. (1994), Problem finding revisited. In.: Problem finding, problem solving and creativity (pp. 130-150). Ed. M.A. Runko. Norwood, New York, Ablex.
  • Durand G. (1986), Wyobraźnia symboliczna. Warszawa, PWN.
  • Dziemidok B. (1967), O komizmie. Warszawa, KiW.
  • Ekiert-Oldroyd D. (2002), Kreatywne rozwiązywanie problemów w kształceniu kierowniczej kadry oświatowej, [w:] Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu, (red.) K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Ekiert-Oldroyd D. (2003), Pedeutologiczne konteksty dydaktyki twórczości i ich pragmatyczne implikacje (pedeutologia twórczości a dydaktyka twórczości), [w:] Dydaktyka twórczości, (red.) K.J. Szmidt. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Ekiert-Oldroyd D. (2003a), Konteksty zmian edukacyjnych. Szkoła przyszłości – nauczyciele przyszłości, [w:] Problemy współczesnej pedeutologii. Teoria – praktyka – perspektywa, (red.) D. Ekiert-Oldroyd. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  • Eckoff A., Urbach J. (2008), Understanding imaginative thinking during childhood: Sociocultural conceptions of creativity and imaginative thought. Early Childhood Education Journal, 39, pp. 179-185.
  • Eysenck H.J. (1971), Sens i nonsens w psychologii. Warszawa, PWN.
  • Falkowski A. (2000), Spostrzeganie jako mechanizm tworzenia doświadczeń za pomocą zmysłów, [w:] Psychologia, (red.) J. Strelau. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Fasco D. (Jr.) (2000-2001), Education and creativity. Creativity and Research Journal, 13, pp. 317-327.
  • Feigenbaum A.V. (1992), Total Quality Control (4th ed.). New York, McGraw-Hill.
  • Fisher R. (1999), Uczymy się myśleć. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
  • Florida R. (2002), The Rise of the Creative Class and How It`s Transforming Work. Leisure, Community and Everyday Life. New York, Basic Books.
  • Fromm E. (1959), The creative attitude. In.: Creativity and cultivation. Ed. H.H. Anderson. New York, Harper and Brothers Publishers.
  • Gadamer H.G. (1979), Rozum słowo, dzieje: szkice wybrane (tłum.: M. Łuka-siewicz, K. Michalski). Warszawa, PIW.
  • Gałązka A. (2005), Motywacyjne uwarunkowania twórczości, [w:] Psychopedagogika działań twórczych, (red.) K.J. Szmidt, M. Modrzjewska-Świgulska. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Gasparski W. (1978), Projektowanie. Koncepcyjne przygotowanie działań. Warszawa, PWN.
  • Geradin L. (1978), Analiza morfologiczna – metoda twórczości, [w:] Prognozowanie w technice, (red.) J. Bright, M. Schoeman. Warszawa, PWT.
  • Gerstmann S. (1970), Osobowość. Warszawa, PZWS.
  • Getzels J.W. (1975), Problem finding and the inventiveness of solution. Journal of Creative Behavior, 9, pp. 12-18.
  • Getzels J.W. (1979), Problem finding: a Theoretical note. Cognitive Science, 3(2), pp. 167-172.
  • Getzels J.W., Csikszenmihalyi M. (1976), The creative vision: A longitudinal study of problem finding in art. New York, Wiley.
  • Giza T. (1996), Kształtowanie umiejętności twórczej pracy pedagogicznej, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Giza T. (1998), Pedagogika twórczości w pracy nauczycielskiej. Kielce, WSP.
  • Giza T. (1999), Przygotowanie studentów do twórczej pracy pedagogicznej. Kielce, WSP.
  • Gloton R., Clero C. (1988), Twórcza aktywność dziecka. Warszawa, WSiP.
  • Goldberg D.E. (1998), Algorytmy genetyczne i ich zastosowania. Warszawa, WNT.
  • Gordon W.J.J. (1961), Synectics: The Development of Ceative Capasity. New York, Harper & Row.
  • Góralski A. (1975), Od tłumacza, [w:] Odkrycie matematyczne. George Polya. Warszawa, WNT.
  • Góralski A. (1980), Twórcze rozwiązywanie zadań. Warszawa, PWN.
  • Góralski A. (1987), Metody opisu i wnioskowania statystycznego w psychologii i pedagogice. Warszawa, PWN.
  • Góralski A. (1989), Twórcze rozwiązywanie zadań. Warszawa, PWN.
  • Góralski A. (1990), Być nowatorem. Warszawa, PWN.
  • Góralski A. (1995), Trening twórczości. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Góralski A. (1996), Reguły treningu twórczości. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Góralski A. (1996a), Studium Pedagogiki Myślenia Twórczego, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Góralski A. (1996b), Pedagogika zdolności, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Góralski A. (1996c), Pedagogika zdolności – miejsca szczególnej troski, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Góralski A. (1998), Wzorce twórczości. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Góralski A. (2002), Heurystyki heurystyki, [w:] Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu, (red.) K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Góralski A. (2003), Teoria twórczości. Warszawa, Wydawnictwo APS.
  • Góralski A. (2006), Korzenie pamięci. Warszawa, Wydawnictwo Niezależnej Akademii Twórczości.
  • Góralski A. (2011), Dzieło George Polya jako realizacja intuicjonizmu syntetycznego (maszynodruk).
  • Góralski A., Tomaszewski T. (1995), Generatywność antynomii spostrzeżeniowych – na przykładzie zagadnienia stałości i zmienności, [w:] Zagadnienia współczesnej heurystyki. W referatach sekcji Metodologii Twórczości VI Zjazdu Filozoficznego. Monografie i zbiory monograficzne Zakładu Metodologii Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej, nr 5. Warszawa, Wydawnictwo ZM WSPS.
  • Górniewicz J. (1991), Wstęp do pedagogicznej analizy problematyki wyobraźni. Toruń, Wydawnictwo UMK.
  • Górniewicz J. (1995), Szkice z teorii wyobraźni i samorealizacji. Warszawa-Toruń, PTP.
  • Górniewicz J. (1998), Nauczyciel i wyobraźnia pedagogiczna. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja. Nr 3, ss. 31-36.
  • Grzegorczyk A. (1963), Schematy i człowiek. Warszawa, Społeczny Instytut Wydawniczy ZNAK.
  • Grzegorczyk A. (1995), Życie jako wyzwanie. Warszawa, Wydawnictwo IFiS PAN.
  • Guilford J.P. (1960), Podstawowe metody statystyczne w psychologii i pedagogice. Warszawa.
  • Guilford J.P. (1978), Natura inteligencji człowieka. Warszawa, PWN.
  • Hadamard J. (1964), Psychologia odkryć matematycznych. Warszawa, PWN.
  • Hajduk E. (1993), Hipoteza w badaniach pedagogicznych (wyd. drugie), Zielona Góra, Wydawnictwo: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
  • Hartman J. (1997), Heurystyka filozoficzna. Wrocław, Wydawnictwo Leopo-ldinum.
  • Heller M., Życiński J. (1987), Filozofować w kontekście nauki. Kraków, P.T.T.
  • Hibner E. (2004), Perspektywy i wyzwania szkolnictwa wyższego w procesie integracji europejskiej, [w:] Innowacje w Edukacji Akademickiej, nr 1(4)/2004), ss. 149-155.
  • Himsl R., Millar G.W. (1994), Measure of questioning skills. Bensenville, Scholastic Testing Service.
  • Hołyński M. (1984), Maszyny jak ludzie. Warszawa, Iskry.
  • Hornowski B. (1972), Struktura i kształtowanie postaw. Psychologia Wychowawcza, nr 1.
  • Hudson L. (1962), Intelligence, divergence, and potential oryginality. Nature, 16.
  • Ingarden R. (1958), Studia z estetyki. Warszawa, PWN.
  • Ingarden R. (1966), Przeżycie – dzieło – wartość. Kraków, Wydawnictwo Literackie.
  • Ingarden R. (1972), Książeczka o człowieku. Kraków, Wydawnictwo Literackie.
  • Isaksen S.G., Dorval K.B., Treffinger D.J. (1994), Creative approaches to problem solving. Dubuque, Kendall/Hunt.
  • Iwanowski S. (2002), Woluntaryzm artystyczny w sztuce awangardowej. O woli bycia artystą. Filozofia woli. Zeszyty Naukowe WSH-E, nr 6, (26)/2002. Łódź.
  • Jankowski D. (1993), Edukacja kulturalna czyli jaka? [w:] Edukacja kulturalna. Szkoła i rodzina, (red.) D. Jankowski. Kalisz, Wojewódzki Ośrodek Metodyczny.
  • Janowski A. (1980), Psychologia społeczna a zagadnienia wychowania. Wrocław, Ossolineum.
  • Januszek P. (1996), Szkoła przyrody – ośrodek twórczego myślenia i działania, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Jarymowicz M. (1984), Spostrzeganie własnej indywidualności – percepcja i atrakcyjność odrębności własnej osoby od innych ludzi. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Ossolineum.
  • Jaworowska A. (1978), Twórczość i inteligencja w świetle poglądów Liama Hudsona, [w:] Materiały do nauczania psychologii, seria II, t. 8, (red.) L. Wołoszynowa. Warszawa, PWN.
  • Jay E.S., Perkins D.N. (1997), Problem finding: the Search for Mechanism. In.: The Creativity Research Handbook. Ed. M.A. Runco (volume one). Cresskill, New Jersey, Hampton Press.
  • Jeffrey B., Craft A. (2001), The Universalization of Creativity. In.: Creativity in Education. Ed. A. Craft, B. Jeffrey, M. Leibling. London, Continuum.
  • Jeffrey B., Craft A. (2004), Teaching creatively and teaching for creativity. Educational Studies, 30 (1), pp. 77-87.
  • Jeziorska J. (1989), Procedura badawcza pedagogiki specjalnej, [w:] Metody badań pedagogicznych w zarysie, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo WSPS.
  • Juran J. M. (1988), Quality Control Handbook. New York, McGraw-Hill.
  • Kamiński A. (1976), Podstawowe pojęcia pedagogiki społecznej w pracy socjalnej. Warszawa, IW CRZZ.
  • Kamiński A. (1981), Wielka gra. Warszawa, Niezależne Wydawnictwo Harcerskie.
  • Karolak W. (2000), Projekt..., projekt edukacyjny... , [w:] Projekt edukacyjny, (red.) W. Karolak, M. Goetzendorf-Grabowska. Łódź, PK InSEA.
  • Karolak W. (2001), Sztuka jako zabawa, zabawa jako sztuka, [w:] Warsztaty edukacji twórczej, (red.) E. Olinkiewicz, E. Repsch. Wrocław, Wydawnictwo EUROPA.
  • Karolak W. (2002), Projekt edukacyjny – teoria i praktyka, [w:] Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu, (red.) K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Karolak W. (2003), W „Rzeczy samej rzecz o rzeczach”. Fragmenty rozważań o rozwoju podmiotowym, czyli: „od przedmiotu do podmiotu”, [w:] Dydaktyka twórczości, (red.) K.J. Szmidt. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Kartezjusz (1958), Medytacje o pierwszej filozofii (t. I), (przekład: Maria i Kazimierz Ajdukiewicz). Warszawa, PWN.
  • Kartezjusz (1960), Zasady filozofii (przekład: Izydora Dąmbska). Warszawa, PWN.
  • Karwowski M. (2003), Klimat dla kreatywności, [w:] Dydaktyka twórczości (red.) K.J. Szmidt. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Kaufman J.C., Baer J. (2004), Sure, I`m creative – but not in mathematics: Self-reported creativity in diverse domains. Empirical Studies of the Arts. 22, pp. 143-155.
  • Kaufman J.C., Sternberg R.J. (2010), (Eds.), The Cambridg Handbook of Creativity. New York, Cambridge University Press.
  • Kaufmann A., Fustier M., Drevet A. (1975), Inwentyka. Metody poszukiwania twórczych rozwiązań. Warszawa, WNT.
  • Kielar-Turska M. (2000), Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia, [w:] Psychologia, cz. 1, (red.) J. Strelau. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Kielar-Turska M., Białecka-Pikul M. (1993), Dziecko i komunikacja: lingwistyczny, społeczny i poznawczy aspekt badań. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, t. 1, nr 2, ss. 3-19.
  • Kleszcz R. (2004), O twórczości w nauce, [w:] Innowacje w edukacji akademickiej. Nr 1 (4)/2004, ss. 97-104.
  • Klus-Stańska D. (2000), Po co nam wiedza potoczna o szkole? [w:] Pedagogika w pokoju nauczycielskim, (red.) K. Kruszewski. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
  • Kmita J. (1975), Wartość, dzieło, sens. Warszawa, KiW.
  • Kmita J. (1985), Kultura i poznanie. Warszawa, PWN.
  • Knorr W.R. (1992), When circles don`t look like circles: an optical theorem in Euclid and Pappus. Arch. Hist. Exact Sci, nr 44 (4), ss. 287-329.
  • Kocowski T. (1982), Potrzeby człowieka. Wrocław, Ossolineum.
  • Kocowski T. (1983), Stymulatory i Inhibitory aktywności badawczej samodzielnych pracowników nauki. Raporty Ośrodka Badań Prognostycznych Politechniki Wrocławskiej, seria SPR. Wrocław.
  • Kocowski T. (1991), Stymulatory i inhibitory aktywności badawczej samodzielnych pracowników nauki, [w:] Szkice z teorii twórczości i motywacji (red.) H. Sękowa, A. Tokarz. Poznań, SAWW.
  • Kocowski T. (1991a), Aktywność twórcza człowieka. Filogeneza. Funkcja. Uwarunkowania, [w:] Szkice z teorii twórczości i motywacji, (red.) H. Sękowa, A. Tokarz. Poznań, SAWW.
  • Kocowski T. (1991b), Holistyczna koncepcja procesu twórczego, [w:] Szkice z teorii twórczości i motywacji, (red.) H. Sękowa, A. Tokarz. Poznań, SAWW.
  • Kocowski T., Tokarz A. (1991), Prokreatywne i antykreatywne mechanizmy motywacji aktywności twórczej, [w:] Stymulatory i inhibitory aktywności twórczej, (red.) A. Tokarz. Kraków, UJ.
  • Koć-Seniuch G. (2003), Profesjonalizacja w kształceniu nauczycieli, [w:] Problemy współczesnej pedeutologii. Teoria – praktyka – perspektywy, (red.) D. Ekiert-Oldroyd. Katowice, Wydawnictwo UŚ.
  • Kolańczyk A. (1991), Intuicyjność przetwarzania procesów informacji. Gdańsk, Wydawnictwo UG.
  • Kolarzowski J.J. (2004), Postawa otwartości i twórczości z perspektywy antropologii filozoficznej w edukacji, wychowaniu i nauce. Innowacje w Edukacji Akademickiej, nr 1(4)/2004, Łódź.
  • Konatkiewicz D. (1996), Nauczyciel wychowawcą i wychowankiem, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Konecki K. (2002), Pozyskiwanie pracowników o strategicznych kompetencjach, [w:] Szkice z zarządzania zasobami ludzkimi, (red.) H. Król. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego.
  • Kotarbiński T. (1975), Traktat o dobrej robocie (wyd. szóste), Wrocław, Ossolineum.
  • Koza J. (1992), Genetic Programming: On the Programming of Computers by Means of Natural Selection. Cambridge, MIT Press.
  • Kozbelt A. (2008), Hierarchical linear modeling of creative artists` problem solving behaviors. Journal of Creative Behavior, 42, pp. 181-200.
  • Kozbelt A., Beghetto R.A., Runco M.A. (2010), Theories of creativity. In.: The Cambridge handbook of creativity. Eds. J.C. Kaufman. R.J. Sternberg. New York, Cambridge University Press.
  • Kozielecki J. (1968), Zagadnienia psychologii myślenia. Warszawa, PWN.
  • Kozielecki J. (1975), Czynności myślenia, [w:] Psychologia, (red.) T. Tomaszewski. Warszawa, PWN.
  • Kozielecki J. (1987), Koncepcja transgresyjna człowieka. Warszawa, PWN.
  • Kozielecki J. (1992), Twórczość i rozwiązywanie problemów, [w:] Psychologia i poznanie, (red.) M. Materska, T. Tyszka. Warszawa, PWN.
  • Kozielecki J. (1992a), Myślenie i rozwiązywanie problemów, [w:] Psychologia ogólna, (red.) T. Tomaszewski. Warszawa, PWN.
  • Kozielecki J. (1996), Człowiek oświecony czy innowacyjny, [w:] Człowiek wielowymiarowy. Warszawa, Wydawnictwo „Żak”.
  • Kozielecki J. (1997), Koncepcja transgresyjna człowieka. Warszawa, PWN.
  • Kozielecki J. (1999), Zaduma nad możliwością ulepszania człowieka, [w:] Humanistyka przełomu wieków, (red.) Józef Kozielecki. Warszawa, ŻAK.
  • Kozielecki J. (2001), Psychotransgresjonizm. Nowy kierunek psychologii. Warszawa, Żak.
  • Kozielecki J. (2008), Psychologia w wielkim świecie. Warszawa, ŻAK.
  • Krajewski W. (1982), Prawa nauki. Warszawa, KiW.
  • Kramer F., Appelt H.G. (1978), Innowacje w przemyśle. Warszawa, WNT.
  • Krysicki W., Bartos J., Dyczka W. (1999), Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna w zadaniach – część II Statystyka matematyczna (wyd. VI). Warszawa, PWN.
  • Kupcow W., Lebiediew S. (1976), O naturze poznania naukowego, [w:] Filozofia a nauka, (red.) W. Kupcow. Warszawa, PWN.
  • Kurcz I. (2000), Język i komunikacja, [w:] Psychologia, t. 2, (red.) J. Strelau. Gdańsk, GWP.
  • Kwaśnica R. (2004), Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu, [w:] Pedagogika, cz. 2; Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.). Warszawa, PWN, s. 291-319.
  • Kwiatkowski S.M., Sepkowska Z. (2000), Budowa standardów kwalifikacji zawodowych w Polsce. Warszawa-Radom, Biblioteka Pedagogiki Pracy.
  • Kwieciński Z. (1989), Składniki i aspekty edukacji, [w:] Socjalizacja – osobowość – wychowanie, (red.) H. Muszyński. Poznań.
  • Leksykon PWN (2000), Filozofia. Warszawa, PWN.
  • Lewicka M. (2000), Myślenie i rozumowanie, [w:] Psychologia, cz. 2. (red.) J. Strelau. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Lewin A. (1983), System wychowania a twórczość pedagogiczna. Warszawa, PWN.
  • Ligęza W. (2000), Twórczość dziecka w wieku 4-10 lat a komunikacja interpersonalna, [w:] Jakość rozwoju a jakość życia, (red.) R. Derbis. Częstochowa, WSP.
  • Ligęza W. (2003), Model rozwijania kompetencji kreatywnej u dzieci od 3. roku życia, [w:] Dydaktyka twórczości, (red.) K.J. Szmidt. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Limont W. (1994), Synektyka a zdolności twórcze. Toruń, Wydawnictwo UMK.
  • Limont W. (1996), Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej. Toruń, Wydawnictwo UMK.
  • Limont W. (2010), Pedagogika twórczości, czyli edukacja ku twórczości, [w:] Pedagogika, t. IV, Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji” (red.) B. Śliwerski. Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Lowenfeld V., Brittain W.L. (1977), Twórczość a rozwój umysłowy dziecka. Warszawa, PWN.
  • Lubart T.I., Getz I. (1997), Emotion, metaphor and the creative process. Creativity Research Journal, 10, pp. 285-301.
  • Lucas B. (2001), Creative teaching, teaching creativity and creative learning. In.: Creativity in education (Ed.) A. Craft, B. Jeffrey, M. Leibling. London – New York, Continuum.
  • Łaszczyk J. (1997), (red.) O pedagogice twórczości. Warszawa, Wydawnictwo WSPS.
  • Łaszczyk J. (1998), Pedagogika twórczości jako środek wychowania zdolnych. [w:] Uzdolnienia intelektualne i twórcze, (red.) V. Alminderow, J. Łaszczyk. Warszawa, Wydawnictwo ZM WSPS.
  • Łaszczyk J. (1999), Pedagogika twórczości jako wyzwanie edukacyjne, [w:] Pedagogika czasu przemian, (red.) J. Łaszczyk. Warszawa, Wydawnictwo ZM WSPS.
  • Łaszczyk J. (2001), Drogi przysposabiania do twórczości, [w:] Uzdolnienia intelektualne i twórcze. Teoria. Diagnoza. Metodyki, (red.) J. Łaszczyk. Warszawa, Wydawnictwo Universitas Rediviva.
  • Łaszczyk J. (2004), O potrzebie mistrza, [w:] Pedagogika twórczości i dialogu (red.) J. Łaszczyk. Warszawa, Wydawnictwo Universitas Rediviva.
  • Łobocki M. (1999), Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków.
  • Łobocki M. (2004), Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Łukasiewicz J. (1961), O nauce i filozofii, [w:] Studia Filozoficzne. Nr 5.
  • Łukasik A. (1999), Zewnętrzne ograniczenia procesu twórczego. Rzeszów, Wydawnictwo WSP.
  • Macworth M.H. (1965), Originality, [w:] American Psychologist. Nr 20.
  • Markiewicz B. (1987), Filozofia. Wybór tekstów. Warszawa, WSiP.
  • Maruszewski M., Reykowski J., Tomaszewski T. (1966), Psychologia jako nauka o człowieku. Warszawa, KiW.
  • Maslow A.H. (1959), Creativity in self – actualizing people, [w:] Creativity and its cultivation, (red.) H.H. Andersson. New York, Harper and Brothers Publishers.
  • Maslow A.H. (1982), Postawa twórcza. Nowiny Psychologiczne, nr 3-4.
  • Maslow A.H. (1986), W stronę psychologii człowieka. Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX.
  • Maslow A.H. (1990), Motywacja i osobowość. Warszawa, IW PAX.
  • Matusewicz C. (1976), Humor, dowcip, wychowanie. Warszawa, NK.
  • Matuszewska M. (1993), Zmiany rozwojowe młodych dorosłych w kontekście pełnienia społecznych ról rodzinnych. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 1, s. 49-58.
  • Matuszewski T. (1996), Psychologia poznawcza. Warszawa, PTS.
  • Matwijów B. (1996), Przyszły pedagog twórczości, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Mayer R.E. (1999), Fifty years of creativity research. In.: Handbook of creativity. Ed. R.J. Sternberg. New York, Cambridge University Press.
  • Mądrzycki T. (1977), Psychologiczne prawidłowości kształtowania się postaw. Warszawa, WSiP.
  • Melosik Z. (1995), Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji. Toruń-Poznań, Wydawnictwo Edytor.
  • Melosik Z. (2004), Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, [w:] Pedagogika, cz. 2, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski. Warszawa, PWN; ss. 68-92.
  • Mikina A., Zając B. (2004), Jak wdrażać metodę projektów. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Millar G.W. (2000), The Power of Questioning: An Enabling Strategy to Enhance Learning. In.: On the Edge and Keeping on the Edge. The University of Georgia Annual Lectures on Creativity, Ed. E.P. Torrance. Westport, Connecticut, Ablex Publishing.
  • Moore M. (1985), The relationship between the originality of essays and variables in the problem-discovery process: A study of creative and non-creative middle school students. Research in the Teaching of English, 19, pp. 84-95.
  • Morawski S. (1985), Na zakręcie: od sztuki do po-sztuki. Kraków, WL.
  • Morawski S. (1985a), O słabościach praxis neoawangardowej i niedostatkach teorii awangardy. [w:] Wybory i ryzyka awangardy. Studia z teorii awangardy, (red.) U. Czartoryska, R. Kluszczyński. Warszawa – Łódź.
  • Morawski S. (1997), O funkcjach sztuki najnowszej, [w:] Teoria wychowania estetycznego (red.) I. Wojnar. Warszawa, Wydawnictwo ŻAK.
  • Morawski S. (1999), Niecodzienne rysowanie mapy... – o postmodernizmie i kryzysie kultury. Toruń, Wydawnictwo UMK.
  • Morzyszek-Banaszczyk E., Iwicka-Okońska A. (2007), Nowatorstwo pedagogiczne w teorii i praktyce. Przegląd Edukacyjny 3 (60), (ss. 2-6).
  • Mulawka J. (1995), Systemy ekspertowe. Warszawa, WNT.
  • Mumford M.D., Reiter-Palmon R., Redmond M.R. (1994), Problem construction and cognition: Applying problem representstion tactics in ill-defined domains. In.: Problem finding, problem solving and creativity, pp. 3-39. Ed. M.A. Runko. Norwood, New York, Ablex.
  • Mumford M.D., Baughman W.A., Threlfall K.V., Supinski E.P., Costanza D.P. (1996), Process-based measures of creative problem-solving skills: I. Problem construction. Creativity Research Journal, 9, pp. 63-76.
  • Murdoch M.C., Keller-Mathers S. (2008), Teaching and learning creativity with the Torrance Incubation Model: A research and practice update. The International Journal of Creativity & Problem Solving, 18 (2), pp. 11-33.
  • Muszyński H. (1971), Wstęp do metodologii pedagogiki. Warszawa, PWN.
  • Najder-Stefaniak K. (1996a), Kształcenie elity do wartościowego i skutecznego działania, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Najder-Stefaniak K. (1996b), Niebezpieczeństwa jakie kryje w sobie kształcenie zdolnych, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Najder-Stefaniak K. (2007), O powinności nauczyciela – wprowadzenie do refleksji etycznej. Warszawa, Wydawnictwo SGGW.
  • Najder-Stefaniak K. (2011), Filozofia pedagogiki twórczości, [w:] Filozofia i pedagogika twórczości – główne problemy, zasadnicze rozstrzygnięcia, (red.) J. Łaszczyk. Warszawa, Wydawnictwo Universitas Rediviva.
  • Nalaskowski A. (2000), Edukacja i twórczość, [w:] Pedagogika w pokoju nauczycielskim, (red.) K. Kruszewski. Warszawa, WSiP.
  • Nałczadżijan M. (1979), Intuicja a odkrycie naukowe. Warszawa, PiW.
  • Nawroczyński B. (1997), O wychowaniu estetycznym, [w:] Teoria wychowania estetycznego, (red.) I. Wojnar. Warszawa, Wydawnictwo ŻAK.
  • Newell A. (1990), Unified Theories of Cognition. Harward Uniwersity Press.
  • Newell A., Simon H.A. (1972), Human Problem Solving. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
  • Nęcka E. (1987), Czego nie wiemy o twórczości? Przegląd psychologiczny, nr 1.
  • Nęcka E. (1987a), Proces twórczy i jego ograniczenia, (wyd. 1), Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  • Nęcka E. (1992), Twórcze operacje umysłowe, [w:] Psychologia i poznanie, (red.) M. Materska, T. Tyszka. Warszawa, PWN.
  • Nęcka E. (1994), TRoP, Twórcze rozwiązywanie problemów. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Nęcka E. (1998), Trening twórczości. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Nęcka E. (1999), Proces twórczy i jego ograniczenia. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Nęcka E. (2000a), Twórczość, [w:] Psychologia, (red.) J. Strelau. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Nęcka E. (2000b), Inteligencja, [w:] Psychologia, (red.) J. Strelau. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Nęcka E. (2001), Psychologia twórczości. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Nęcka E. (2002), Wymiary twórczości, [w:] Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu, (red.) K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Nguyen R.A. (2008), W poszukiwaniu miejsca „twórczości” w sztuce wychowania i nauczania (część I), [w:] Uczeń zdolny wyzwaniem dla współczesnej edukacji, (red.) J. Łaszczyk, M. Jabłonowska. Warszawa, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
  • Nicholls J.G. (1972), Creativity in the Person Who Will Newer Produce Anything Original and Useful: The Concept of Creativity as a Normally Distributed Trait. American Psychologist, 27.
  • Nosal Cz.S. (1990), Psychologiczne modele umysłu. Warszawa, PWN.
  • Nosal Cz.S. (1992), Diagnoza typów umysłu. Warszawa, PWN.
  • Nowak S. (1985), Metodologia badań społecznych. Warszawa.
  • Obuchowski K. (1977), Autonomia jednostki a osobowość, [w:] Studia z psychologii emocji, motywacji, osobowości, (red.) J. Reykowski, O.W. Owczynnikowa, K. Obuchowski. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Ossolineum.
  • Obuchowski K. (1982), Kody orientacji i struktura procesów emocjonalnych. Warszawa, PWN.
  • Obuchowski K. (1999), Rewolucja podmiotów i nowy indywidualizm, [w:] Humanistyka przełomu wieków, (red.) J.Kozielecki. Warszawa, ŻAK.
  • Obuchowski K. (2000), Adaptacja twórcza. Warszawa, KiW.
  • Obuchowski K. (2000a), Człowiek intencjonalny, czyli o tym, jak być sobą. Poznań, Dom Wydawniczy „Rebis”.
  • O'Hara L.A., Sternberg R.J. (2000-2001), It doesn`t hurt to ask: Effeccts of instructions to be creative, practical, or analytical on essay-writing performance and their interaction with students` thinking styles. Creativity Research Journal, 13, pp. 197-210.
  • Okoń W. (1970), O postępie pedagogicznym. Warszawa, Książka i Wiedza.
  • Okoń W. (1996), Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej (wyd. trzecie), Warszawa, Wydawnictwo Żak.
  • Olczak M. (1996), Synektyka a plastyka. Plastyka i Wychowanie, nr 2/96.
  • Olczak M. (1996), Projekt 1, Projekt 2, [w:] Reguły treningu twórczości. A. Góralski (s. 27). Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHLAR.
  • Olczak M. (2001), To teach how to think – a role of the creativity, [w:] Creativity in business and education, edited by Makary K. Stasiak. Łódź, Wydawnictwo WSHE.
  • Olczak M. (2002), Reklama treningiem twórczości, [w:] Innowacje w edukacji akademickiej, nr 1/2002 (1). Łódź, Wydawnictwo WSHE.
  • Olczak M. (2002), Sztuka bycia liderem. Sztuka myślenia i działania, [w:] Innowacje w Edukacji Akademickiej, nr 2/2002 (2). Łódź, Wydawnictwo WSHE.
  • Olczak M. (2002), Trening woli, [w:] Filozofia woli, (red.) Ł. Zaorski-Sikora, B. Maryniak. Zeszyt Naukowy WSHE, nr 6 (26)/2002.
  • Olczak M. (2002), Kompozycja odcinków – ćwiczenie, [w:] Odkrywanie podmiotowości, (red.) L. Frydzińska-Świątczak, M.K. Stasiak (s. 92) Łódź, Drukarnia Akademicka IPT.
  • Olczak M. (2002), Synteza – „dwa w jednym” – ćwiczenie, [w:] Odkrywanie podmiotowości. (red.) L. Frydzińska-Świątczak, M.K. Stasiak (s. 106) Łódź, Drukarnia Akademicka IPT.
  • Olczak M. (2004), Trening twórczości i wychowanie estetyczne, [w:] Pedagogika twórczości i dialogu, (red.) J. Łaszczyk, Warszawa, Wydawnictwo Universitas Rediviva.
  • Olczak M. (2004a), Przecież mam związane ręce... , [w:] Innowacje w Edukacji Akademickiej. Nr 1 (4)/2004. Łódź, Wydawnictwo WSHE.
  • Olczak M. (2006), Kształcąca i wychowawcza rola wyobraźni twórczej, [w:] Edukacja Zdrowotna, Nr 2/2006. Łódź.
  • Olczak M. (2006a), Wyobraźnia pedagogiczna, [w:] Edukacja Zdrowotna, Nr 2/2006. Łódź.
  • Olczak M. (2007), Wychowanie estetyczne. Wychowanie przez i do sztuki, [w:] Edukacja Zdrowotna, Nr 1/2007. Łódź.
  • Olczak M. (2007a), Współczesne teorie wychowania a wychowanie przez sztukę, [w:] Edukacja Zdrowotna, Nr 1/2007. Łódź.
  • Olczak M. (2007b), Koło Naukowe Edukacji i Terapii przez Sztukę QUAERO, [w:] „Edukacja Zdrowotna”, Nr 1/2007. Łódź.
  • Olczak M. (2007c), Prospicio 2006 – plener Koła Naukowego Edukacji i Terapii przez Sztukę Quaero, [w:] Edukacja Zdrowotna, Nr 1/2007. Łódź.
  • Olczak M. (2007d), Graffiti w trzech aktach, [w:] Edukacja Zdrowotna, Nr 1/2007. Łódź.
  • Olczak M. (2007e), Twórczość we współczesnych teoriach pedagogicznych. Cz. I, [w:] Przegląd Edukacyjny, Nr 4(61). Łódź.
  • Olczak M. (2007f), Twórczość we współczesnych teoriach pedagogicznych. Cz. II, [w:] Przegląd Edukacyjny, Nr 5(62). Łódź.
  • Olczak M. (2007g), Uniwersytet jako uniwersum i obowiązujące w nim prawa, [w:] Postawa uniwersalistyczna. Przesłanki, zasady, formy, wartości i ograniczenia. Materiały X Międzynarodowej Konferencji PTU, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Uniwersalizmu.
  • Olczak M. (2007h), T3/ZOOM – nową i skuteczną techniką dostrzegania problemów, [w:] „Kwartalnik Edukacyjny”, Nr 3(50). Rzeszów.
  • Olczak M. (2008), Metoda rozwiązywania zadań Geore`a Polya i technika T3/ZOOM. Zeszyty Metodyczne Przeglądu Edukacyjnego, Nr 21. WODN, Łódź.
  • Olczak M. (2008a), T3/ZOOM – technika i jej zastosowanie, [w:] Edukacja i Dialog, Nr 06/2008(100). Warszawa (ss. 32-36).
  • Olczak M. (2008b), Nakaz kształcenia woli zdolnych, [w:] Uczeń zdolny wyzwaniem współczesnej edukacji, (red.) J. Łaszczyk, M. Jabłonowska. Warszawa, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej (ss. 99-110).
  • Olczak M. (2008c), Pedagogika twórczości w świetle raportów, [w:] Przegląd Edukacyjny, Nr 3(65). Łódź (ss. 2-5).
  • Olczak M. (2009), Trening twórczości – współczesna i efektywna forma wychowania przez sztukę. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
  • Olczak M. (2009a), Warsztaty samodoskonalenia. Łódź, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.
  • Olczak M. (2009b), W stronę uniwersalizmu, [w:] Przegląd Edukacyjny, Nr 1(68). Łódź (ss. 2-5).
  • Olczak M. (2009c), Kwalifikacje i kompetencje nauczyciela, [w:] Edukacja i Dialog, Nr 04/2009(207). Warszawa (ss. 24-28).
  • Olczak M. (2009d), Technika T3/ZOOM i metoda projektów. Zeszyty Metodyczne Przeglądu Edukacyjnego, Nr 24/1. WODN, Łódź.
  • Olczak M. (2009e), Technika T3/ZOOM i metoda projektów. Zeszyty Metodyczne Przeglądu Edukacyjnego, Nr 24/2. WODN, Łódź
  • Olczak M. (2009f), Techniki samodoskonalenia lidera w perspektywie sokratejskiego i prometejskiego samowychowania, [w:] Edukacja i Dialog Nr 01/2009(204). Warszawa (ss. 8-18).
  • Olczak M. (2009g), Postulaty uniwersalizmu, [w:] Uniwersalizm i twórczość (red.) J. Łaszczyk. Warszawa, Wydawnictwo Universitas Rediviva (ss. 148-157).
  • Olczak M. (2010a), Postawa twórcza w koncepcji twórczego życia Bogdana Suchodolskiego, [w:] Przegląd Edukacyjny, Nr 1(73). Łódź (ss. 2-3).
  • Olczak M. (2010b), Twórczość w kontekście procesu artystycznego, [w:] Kwartalnik Edukacyjny, Nr 3(62). Rzeszów, ss. 20-31.
  • Olczak M. (2010c), Sztuka bycia uniwersalistą, [w:] Wymiary społeczne postawy uniwersalistycznej. Europa wspólnotą wspólnot. Materiały XII Międzynarodowej Konferencji PTU, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Uniwersalizmu.
  • Olczak M. (2011a), Humanistyczna wizja wychowania przez pracę, technikę i wychowania ogólnotechnicznego, [w:] Edukacja ustawiczna dorosłych, Nr 1(72)/2011. Radom, ss. 79-88.
  • Olczak M. (2011b), Wizje przemian edukacyjnych a kwalifikacje i kompetencje zawodowe nauczyciela, [w:] Wokół problematyki zdolności, (red.) J. Łaszczyk, M. Jabłonowska. Warszawa, Wydawnictwo Universitas Rediviva (ss. 248-255).
  • Olczak M. (2011c), Zbliżenie uniwersalizmu i idei ekologicznych, [w:] Edukacja Humanistyczna. Półrocznik myśli społeczno-pedagogicznej, Nr 1(24)/2011. Szczecin, Wyższa Szkoła Humanistyczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, ss. 119-126.
  • Olczak M. (2011d), Podmiotowy charakter wychowania politechnicznego, [w:] Edukacja Humanistyczna. Półrocznik myśli społeczno-pedago-gicznej, Nr 2(25)/2011. Szczecin, Wyższa Szkoła Humanistyczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, ss. 149-156.
  • Olczak M. (2011e), Postawa twórcza. Zestaw ćwiczeń kształcących umiejętności postawy twórczej na lekcjach plastyki i techniki w szkole podstawowej. Gdynia, Novae Res – Wydawnictwo Innowacyjne.
  • Olczak M. (2012), Podmiotowy i twórczy wymiar wychowania politechnicznego. Łódź, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.
  • Olczak M., Kotlicka A. (1998), Metoda heurystyczna w procesie konstruowania wypowiedzi, [w:] Twórczość w praktyce. Łódź, Wydawnictwo WSHE.
  • Olczak M., Kotlicka A. (1998a), Wypowiedzi plastyczne a rozwój myślenia twórczego u dzieci, [w:] Uzdolnienia intelektualne i twórcze, (red.) V. Alminderow i J. Łaszczyk, Warszawa, Wydawnictwo MZ WSPS.
  • Olczak M., Kotlicka A. (1998b), Działanie plastyczne jako narzędzie rozwijania umiejętności myślenia twórczego, [w:] Twórczość w praktyce. Łódź, Wydawnictwo WSHE.
  • Olczak M., Kotlicka A. (1999), Tworzę czy umiem tworzyć? Od treningu twórczości do kreowania sytuacji twórczej, [w:] Pedagogika czasu przemian, (red.) J. Łaszczyk. Warszawa, Wydawnictwo ZM WSPS.
  • Oldham G.R., Cummings A. (1996), Employee Creativity: Personal and Contextual Factors at Work. The Academy of Management Journal, Vol. 39, No. 3, pp. 607-634.
  • Olejnik M. (1993), Przesłanki problematyki mądrości w psychologii. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 4, ss. 24-38.
  • Oleksyn T. (2000), Zarządzanie kompetencjami w organizacji, [w:] Szkolenie i rozwój pracowników a sukces firmy, (red.) A. Ludwiczyński. Warszawa: Polska Fundacja Promocji Kadr.
  • Osborn A.F., (1959), Appiled Imagination. New York, Scribners.
  • Pankowska D. (1995), Wyobraźnia nauczyciela. Edukacja i dialog. Nr 7, s. 26.
  • Pawłowski T. (1969), Metodologiczne zagadnienia humanistyki. Warszawa, PWN.
  • Perkins D.N. (1981), The mind`s best work. Cambridge, MA, Harvard University Press.
  • Pietrasiński Z. (1969), Myślenie twórcze. Warszawa, PZWS.
  • Pietrasiński Z. (1971), Ogólne i psychologiczne zagadnienia innowacji. Warszawa, PWN.
  • Pietrasiński Z. (1977), Kierowanie własnym rozwojem. Warszawa, Iskry.
  • Pietrasiński Z. (1980), Przygotowanie do aktywności twórczej, [w:] Model wykształconego Polaka, (red.) B. Suchodolski. Wrocław, Ossolineum.
  • Pietrasiński Z. (2000), Czy dzieci można uczyć mądrości? [w:] Modele opieki nad dzieckiem zdolnym, (red.) M. Partyka. Warszawa, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
  • Pikulska H. (1977), Wybrane zagadnienia estetyki eksperymentalnej. Kraków, UJ.
  • Pilch T., Bauman T. (2001), Zasady badań pedagogicznych. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
  • Plucker J.A., Beghetto R.A., Dow G.T. (2004), Why isn`t creativity more important to educational psychologists? Potentials, pitfalls and future directions in creativity research. Educational Psychologist, 39, pp. 83-96.
  • Polya G. (1954), Induction and Analogy in Mathematics. Mathematics and Plausible Reasoning, Vol. 1, Princeton.
  • Polya G. (1963), Mathematical Methods in Science. Studies in Mathematics, Vol. XI.
  • Polya G. (1964), Jak to rozwiązać? Warszawa, PWN.
  • Polya G. (1975), Odkrycie matematyczne. O rozumieniu, uczeniu się i nauczaniu rozwiązywania zadań (przekład: Andrzej Góralski). Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
  • Polya G. (1993), Jak to rozwiązać? (przekład: Leszek Kubik). Warszawa, PWN.
  • Ponomariew J.A. (1976), Psichołogija tworczestwa. Moskwa, Nauka.
  • Popek S. (1978), Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży. Warszawa, WSiP.
  • Popek S. (1985), (red.), Twórczość artystyczna w wychowaniu dzieci i młodzieży. Warszawa, WSiP.
  • Popek S. (1989), Twórczość, zdolności, wychowanie. Lublin, Wydawnictwo UMC-S.
  • Popek S. (2000), Kwestionariusz Twórczego Zachowania KAHN. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
  • Popek S. (2002), Zdolności i uzdolnienia w świetle psychologii transgresyjnej, [w:] Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu, (red.) K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Popkin R.H., Stroll A. (1994), Filozofia. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo.
  • Poplucz J. (1978), Sprawność a twórczość zawodowa nauczycieli. Nowa Szkoła, nr 11.
  • Prince G.M. (1970), The Practice of Creativity. New York, Harper & Row.
  • Proctor T. (1998), Twórcze zarządzanie. Warszawa, Gebethner & Ska.
  • Puszkin B. (1970), Heurystyka. Warszawa, Książka i Wiedza.
  • Pyryt M.C. (1999), Effectiveness of training children`s divergent thinking: A meta-analytic review. In.: Investigating creativity in youth. Research and methods. Ed. A.S. Fishkin, B. Cramond, B. Olszewski-Kubilius. Creskill, Hampton Press, ss. 351-365.
  • Read H. (1976), Wychowanie przez sztukę. Wrocław, Ossolineum.
  • Read H. (1982), Sens sztuki. Warszawa, PWN.
  • Rehder W. (1982), Die Analysis und Synthesis bei Pappus. Philos. Natur, nr 19 (3-4), ss. 350-370.
  • Richards R. (1990), Everyday creativity, eminent creativity and health. Creativity Research Journal, t. 3.
  • Richards R. (1999), Everyday creativity. In.: Encyclopedia of creativity. Ed. M.A. Runco, S.R. Pritzker. San Diego, Academic Press.
  • Richards R. (2007), Everyday creativity: Our hidden potential. In.: Everyday creativity and new views of human nature. Psychological, social and spiritual perspectives. Ed.: R. Richards. Washington, American Psychological Association.
  • Rogers C.R. (1959), Towards a theory of creativity. In.: Creativity and cultivation. Ed. H.H. Anderson. New York, Harper and Brothers Publishers.
  • Rubacha K. (2004), Metody zbierania danych w badaniach pedagogicznych, [w:] Pedagogika, cz. I (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski. Warszawa, PWN.
  • Rubinsztejn S.L. (1962), Myślenie i drogi jego poznania. Warszawa, KiW.
  • Runco M.A. (1994), (red.), Problem finding, problem solving and creativity. Norwood, New Jork, Hampton.
  • Runco M.A. (2001), Creativity as optimal human functioning. In.: Promoting creativity across the life span. Ed. M. Bloom, T.M. Gullotta. Washington, CWLA Press.
  • Runko M.A. (2003), Education for creative potential. Scandinavian Journal of Education, 47, pp. 317-324.
  • Runko M.A. (2004), Everyone has creative potential (pp. 21-30) In.: Creativity: From potential to realization. Eds. R.J. Sternberg, E.L. Grigorenko, J.L. Singer. Washington, DC: American Psychological Association.
  • Runko M.A. (2010), Divergent Thinking, Creativity and Ideation, (pp. 413-446), In.: The Cambridge Handbook of Creativity. Eds. J.C. Kaufman, R.J. Sternberg. New York, Cambridge University Press.
  • Runco M.A., Dow G. (1999), Problem finding. In.: Encyclopedia of Ceativity. Ed. M.A. Runco, S. Pritzker. Academic Press.
  • Schlicksupp H. (2004), 30 minut dla większej kreatywności. Katowice, Wydawnictwo KOS.
  • Schulz R. (1974), Nauka a wartości wychowawcze. Wrocław, Wydawnictwo Ossolineum.
  • Schulz R. (1980), Procesy zmian i odnowy w oświacie. Warszawa, PWN.
  • Schulz R. (1989), Nauczyciel jako innowator. Warszawa, WSiP.
  • Schulz R. (1990), Twórczość – społeczne aspekty zjawiska. Warszawa, PWN.
  • Schulz R. (1992), Szkoła – instytucja – system – rozwój. Toruń, Edytor.
  • Schultz R. (red.), (1992a), Kształcenie dla innowacji pedagogicznych. Toruń, UMK.
  • Schulz R. (1994), Twórczość pedagogiczna. Elementy teorii i badań. Warszawa, Instytut Badań Edukacyjnych.
  • Schulz R. (1997), Jak bronić się przed innowacjami. Warszawa, Wydawnictwo CODN.
  • Scott G., Leritz L.E., Mumford M.D. (2004), The effectiveness of creativity training: A quantitative review. Creativity Research Journal, nr 16, ss. 361-388.
  • Selye H. (1976), Od marzenia do odkrycia. Warszawa, PWN.
  • Siciński M. (2003), Kwalifikacje czy kompetencje? Edukacja i Dialog, nr 9 (152).
  • Simon A.H. (1988), Creativity and motivation: A response to Csikszentmihalyi. New Ideas in Psychology, 6, pp. 177-181.
  • Simonton D.K. (1990), History, chemistry, psychology and genius: An intellectual autobiography of historiometry. In.: Theories of creativity, pp. 92-115. Eds. M.A. Runko, R.S. Albert. Newbury Park, CA, Sage.
  • Słownik Wyrazów Obcych (1999), Warszawa, PWN.
  • Smith L.F. (2008), The art of science and the science of art. International Journal of Creativity and Problem Solving, 18 (2), pp. 101-113.
  • Smith J.K., Smith L.F. (2010), Educational Creativity. In.: The Cambridge Handbook of creativity, pp. 250-264. Eds. R.J. Sternberg, J.C. Kaufman. New York, Cambridge University Press.
  • Smolińska-Theiss B. (1991), Badanie przez działanie. Badanie środowiska i jego aktywizacja, [w:] Węgrów. Siły społeczne małego miasta. (red.) B. Theiss. Warszawa, Wydawnictwo UW.
  • Sperling A.P. (1995), Psychologia. Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka.
  • Squire L.R. (1986), Mechanisms of memory. Science, 232, 1612-1619.
  • Squire L.R. (1993), The organization of declarative and non-declarative memory. In.: Brain mechanisms of perceptum and memory: From neuron to behavior (ss. 219-227). Ed. T. Ono, L.R. Sąuire, M.F. Raichle, D.J. Perrett, J. Fukuda. New York: Oxford University Press.
  • Starko A.J. (1999), Problem Finding: A Key to Creative Productivity. In: Investigating Creativity in Youth. Research and Methods. Eds. A.S. Fishkin, B. Cramond, P. Olszewski-Kubilius. New Jersey, Hampton Press, Inc. Cresskill.
  • Starko A.J. (2001), Creativity in the Classroom. Schools of Curious Delight (second ed.). Mahwah, Ney Jersey, Lawrence Erlbaum Associates.
  • Starko A.J. (2005), Creativity in the Classroom. Schools of Curious Delight (third ed.). Mahwah, Ney Jersey, Lawrence Erlbaum Associates.
  • Stasiakiewicz M. (1993), Interakcyjne podejście do badania zachowań twórczych, [w:] Psychologiczne i psychometryczne problemy diagnostyki psychologicznej, (red.) J. Brzeziński. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
  • Stasiakiewicz M. (1999), Twórczość i interakcja. Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
  • Stein M.I. (1953), Creativity and culture. The Journal of Psychology, 36, pp. 311-322.
  • Sternberg R.J. (2001), Psychologia poznawcza. Warszawa, WSiP.
  • Sternberg R.J. (2003), Wisdom, intelligence and creativity synthesized. New York, Cambridge University Press.
  • Sternberg R.J., Torff B., Grigorenko E.L. (1998), Teaching triarchically improves school achievement. Journal of Educational Psychology, 90, pp. 374-384.
  • Sternberg R.J., Lubart T.I. (1999), The concept of creativity. Prospects and paradigms. In.: Handbook of creativity. Ed. R.J. Sternberg. New York, Cambridge University Press.
  • Sternberg R.J., Kaufman J.C., Pretz J.E. (2002), The creativity conundrum: A propulsion model of kinds of creative contributions. New York, Psychology Press.
  • Sternberg R.J., Grigorenko E.L. (2007), Teaching for successful intelligence. Thousand Oaks, CA, Corwin Press.
  • Sternberg R.J., Kaufman J.C. (2010), Constraints on Creativity: Obvious and Not So Obvious. In.: The Cambridge Handbook of creativity, pp. 467-482. Eds. R.J. Sternberg, J.C. Kaufman. New York, Cambridge University Press.
  • Stróżewski Wł. (1983), Dialektyka twórczości. Kraków, PWN.
  • Stróżewski Wł. (1997), Wartości estetyczne i nadestetyczne, [w:] Teoria wychowania estetycznego, (red.) I. Wojnar. Warszawa, Wydawnictwo ŻAK.
  • Strzałecki A. (1969), Wybrane zagadnienia psychologii twórczości. Warszawa, PWN.
  • Strzałecki A. (1989), Twórczość a style rozwiązywania problemów praktycznych. Ujęcie prakseologiczne. Wrocław, Ossolineum.
  • Such J., Szcześniak M. (2002), Filozofia nauki. Poznań, Wyd. Nauk. UAM.
  • Suchodolski B. (1968), Wychowanie dla przyszłości, wyd. 3. Warszawa, PWN.
  • Suchodolski B. (1974), Kim jest człowiek. Warszawa, Wiedza Powszechna.
  • Suchodolski B. (1983), Wychowanie i strategia życia. Warszawa, WSiP.
  • Suchodolski B. (1988), Twórczość – rzeczywistość, nadzieje, wątpliwości. Studia Filozoficzne, Nr 8-9, ss. 2-22.
  • Suchodolski B. (1988a), Wstęp, [w:] Humanizm i edukacja humanistyczna. Wybór tekstów. Warszawa.
  • Suchodolski B. (1989), Rozważania o kulturze i przyszłości narodu. Szczecin, GLOB.
  • Suchodolski B. (1990), Wychowanie mimo wszystko. Warszawa, WSiP.
  • Suchodolski B. (1997), Wychowanie przez sztukę, [w:] Teoria wychowania estetycznego, (red.) I. Wojnar. Warszawa, Wydawnictwo ŻAK.
  • Szczepański J. (1996), Uwagi o wartości uczniów wybitnie zdolnych, [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Szewczuk W. (1962), Psychologia człowieka dorosłego. Warszawa, Wiedza Powszechna.
  • Szewczuk W. (1979), (red.) Słownik psychologiczny. Warszawa, PWN.
  • Szmidt K.J. (1997), Porządek i przygoda. Lekcje twórczości. Warszawa, WSiP.
  • Szmidt K.J. (2001), (red.) Szkice do pedagogiki twórczości. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Szmidt K.J. (2001a), Twórczość i pomoc w tworzeniu w perspektywie pedagogiki społecznej. Łódź, Wydawnictwo UŁ.
  • Szmidt K.J., Piotrowski K.T. (2002), (red.) Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Szmidt K.J. (2003), (red.) Dydaktyka twórczości. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Szmidt K.J. (2003a), Szkoła przeciw myśleniu pytajnemu uczniów: próba określenia problemu, sugestie rozwiązania. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 2.
  • Szmidt K.J. (2005), Pedagogika twórczości. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Szmidt K.J., Modrzejewska-Świgulska M. (2005), Psychopedagogika działań twórczych. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Szmidt K.J. (2006), Szkoła ciekawości i zachwytu – rzecz o koncepcji wychowania do twórczości Alane Jordan Starko, [w:] Kreatywność – kluczem do sukcesu w edukacji, (red.) W. Dobrołowicz, K.J. Szmidt, I. Pufal-Struzik, U. Ostrowska, J. Gralewski. Warszawa, Wydawnictwo Wszechnica Polska, Szkoła Wyższa Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
  • Szmidt K.J. (2007), Pedagogika twórczości. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Szmidt K.J. (2008), Trening kreatywności. Podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych. Gliwice, Wydawnictwo Helion.
  • Szmidt K.J. (2009), Ciekawość – pierwszy stopień do twórczości. Psychologia w szkole, nr 1.
  • Szmidt K.J. (2009a), (red.) Metody pedagogicznych badań nad twórczością. Łódź, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
  • Szmidt K.J. (2013), Pedagogika twórczości. Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Sztabiński G. (1992), Transgresja w sztuce awangardowej a twórczość lat 80-tych. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Scienitiae Artium et Litterarum”, 3. W kręgu zagadnień awangardy. Łódź.
  • Szuman S. (1962), O sztuce i wychowaniu estetycznym. Warszawa, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
  • Szuman S. (1969), O sztuce i wychowaniu estetycznym. Warszawa, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
  • Szuman S. (1997), Sztuka wzbogaca i pogłębia człowieka, [w:] Teoria wychowania estetycznego, (red.) I. Wojnar. Warszawa, Wydawnictwo ŻAK.
  • Szymański M. (1987), Twórczość i style poznawcze uczniów. Warszawa.
  • Szymański M.S. (2000), O metodzie projektów. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Żak.
  • Śliwerski B. (1998), Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Środa M. (1993), Idea godności w kulturze i etyce. Warszawa, Wydawnictwo Borgis.
  • Tatarkiewicz W. (1988), Dzieje sześciu pojęć. Warszawa, PWN.
  • Tatarkiewicz Wł. (1999), Historia filozofii, (t. I-III). Warszawa, PWN.
  • Taylor I.A., Getzels J.W. (2007), Perspectives in creativity. Houston, Aldine.
  • Tokarz A. (1985), Rola motywacji poznawczej w aktywności twórczej. Wrocław, Ossolineum.
  • Tokarz A. (1989a), O wzbudzaniu ciekawości. Cz. I. Charakterystyka zjawiska, „Przegląd Psychologiczny” nr 3.
  • Tokarz A. (1989b), O wzbudzaniu ciekawości. Cz. II. Stymulatory ciekawości i motywacji poznawczej. Przegląd Psychologiczny nr 4.
  • Tokarz A. (1998), Twórczość, [w:] Encyklopedia psychologii, (red.) W. Szewczuk. Warszawa, Fundacja Innowacja.
  • Tołstoj L. (1980), Co to jest sztuka? Kraków, Wydawnictwo Literackie.
  • Torr G. (2011), Zarządzanie kreatywnymi pracownikami. Naucz się wykorzystywać ich talent, (tłum. A. Kozłowska). Warszawa, Wolters Kluwer Polska.
  • Torrance E.P. (1962), Guiding creative talent. Englewood Cliffs, Prentice Hall.
  • Torrance E.P., Safter H.T. (1999), Making the creative leap beyond… . Buffalo, CEF Press.
  • Trojanowska-Kaczmarska A. (1971), Dziecko i twórczość. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
  • Trojanowski K. (2005), Metaheurystyki praktycznie. Warszawa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarządzania (WIT).
  • Trzebiński J. (1978), Z badań nad uwarunkowaniami oryginalności myślenia. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
  • Trzebiński J. (1981), Twórczość a struktura pojęć. Warszawa. PWN.
  • Trzebiński J. (1992), Narracyjne formy wiedzy potocznej. Poznań, Nakom.
  • Turska D. (1994), Dynamika postawy twórczej a typ kształcenia szkolnego młodzieży. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
  • Tyszka A. (1971), Uczestnictwo w kulturze. Warszawa, PWN.
  • Uhman G. (2000), Uczenie się przez doświadczenie. Vademecum nauczyciela szkoły zawodowej. Warszawa, KOWEZ.
  • Uszyńska-Jarmoc J. (2003), Twórcza aktywność dziecka. Teoria – rzeczywistość – perspektywy rozwoju. Białystok, Trans Humana.
  • Van Gandy A. (1988), Techniques of structured problem solving. New York, Van Nostrand Reinhold.
  • Vygotsky L. S. (2004), Imagination and creativity in childhood. (M.E. Sharpe, Inc., Trans). Journal of Russian and East European Psychology, 42, pp. 7-97.
  • Wertheimer M. (1945), Productive Thinking. New York, Harper & Row.
  • White R. (1975), Lives in progress, Wyd. III. New York, Holt, Rinehard and Winston.
  • Whitfield P.R. (1979), Innowacje w przemyśle. Warszawa, PWN.
  • Wiśniewska E., Karwowski M. (2007), Efektywność treningów twórczości – podejście meta-analityczne. Ruch Robotniczy, nr 3-4, ss. 27-57.
  • Witkowski L. (1991), Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachtina w kontekście edukacji. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
  • Witkowski L. (1997), Edukacja wobec sporów o (po)nowoczesność. Warszawa, IBE.
  • Witkowski L. (2000), Edukacja i humanistyka. Warszawa, IBE.
  • Wojnar I. (1966), Perspektywy wychowawcze sztuki. Warszawa, NK.
  • Wojnar I. (1970), Wychowanie przez sztukę. Warszawa, PZWS.
  • Wojnar I. (1970a), Estetyka i wychowanie. Warszawa, PWN.
  • Wojnar I. (1976), Teoria wychowania estetycznego – zarys problematyki. Warszawa, PWN.
  • Wojnar I. (1977), Możliwości wychowawcze sztuki, [w:] Sztuka dla najmłodszych. Teoria – recepcja – oddziaływanie, (red.) M. Tyszkowa. Warszawa – Poznań, PWN.
  • Wojnar I. (1980), Edukacja kulturalna i wychowanie przez sztukę w koncepcji kształcenia ogólnego, [w:] Model wykształconego Polaka, (red.) B. Suchodolski. Wrocław, Ossolineum.
  • Wojnar I. (1985), Nauka w kulturze ogólnej (cz. I) Problemy upowszechniania postawy naukowej, (red.) B. Suchodolski, J. Kubin. Wrocław, Ossolineum.
  • Wojnar I. (1986), Edukacja kulturalna i wychowanie przez sztukę w koncepcji kształcenia ogólnego, [w:] Edukacja kulturalna a egzystencja człowieka (red.) B. Suchodolski. Wrocław.
  • Wojnar I. (1988), Przedmowa do wydania polskiego, [w:] Twórcza aktywność dziecka. R. Gloton, C. Clero. Warszawa, WSiP.
  • Wojnar I. (red.) (1997), Teoria wychowania estetycznego. Warszawa, Wydawnictwo ŻAK.
  • Wojnar I. (1997a), Społeczna obecność sztuki a wychowanie człowieka, [w:] Teoria wychowania estetycznego, (red.) I. Wojnar. Warszawa, Wydawnictwo ŻAK.
  • Wojnar I. (2000) (red.), Etos edukacji w XXI wieku. Warszawa, Dom Wydawniczy ELIPSA.
  • Wojnar I., Kubina J. (1999), Edukacja dla Europy. Raport Komisji Europejskiej. Warszawa, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”.
  • Wojtaszek-Mik E., Mik C. (2000), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, Art. 149-150, [w:] Traktaty europejskie. Kraków, Zakamycze.
  • Woleński J. (1988), Klasyfikacje rozumowań, [w:] Edukacja Filozoficzna. Vol. 5, ss. 23-51.
  • Wołoszyn S. (1990), Czy można zaufać humanizmowi nauki, [w:] Alternatywna pedagogika humanistyczna, (red.) B. Suchodolski. Warszawa, Wydawnictwo PAN.
  • Wroczyński R., Pilch T. (1974), Metodologia pedagogiki społecznej. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
  • Wroński T. (1979), Zdolni i niezdolni. Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
  • Wroński T. (1996), Co zrobić z tymi zdolnymi? [w:] Szkice do pedagogiki zdolności, (red.) A. Góralski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Wróblewska M. (2005), W poszukiwaniu osobowościowych uwarunkowań twórczości, [w:] Psychopedagogika działań twórczych, (red.) K.J. Szmidt, M. Modrzejewska-Świgulska. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS.
  • Zaczyński W.P. (1997), Statystyka w pracy badawczej nauczyciela. Warszawa.
  • Zaczyński W.P. (1999), Zasady badań pedagogicznych, [w:] Pedagogika ogólna i subdyscypliny, (red.) L. Turos. Warszawa.
  • Zdankiewicz-Ścigała E., Matuszewski T. (2000), Wyobrażenia jako pierwsza forma doświadczenia generowanego przez jednostkę, [w:] Psychologia, (red.) J. Strelau. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Zimbardo P.G., Ruch F.L. (1998), Psychologia i życie. Warszawa, PWN.
  • Znaniecki F. (1973), Socjologia wychowania (wyd. 2). Warszawa, PWN.
  • Webgrafia
  • • Draft Constitution, Volume I – Revised text of Part One. Brussels, 26.05.2003. CONV 724/03.
  • http://europeanconvention.eu.int/docs/Treaty/cv00724.en03.pdf
  • data przejrzenia: marzec, 2012.
  • • Joint Declaration on Harmonisation of the Architecture of the European Education System: The Sorbonne Declaration.
  • http://www.unige.ch/eua/., data przejrzenia: marzec, 2012.
  • • Trends in Learning Structures in Higher Education: (Trends I) sporządzony pod auspicjami Konfederacji Rektorów Unii Europejskiej i Stowarzyszenia Uniwersytetów Europejskich (CRE). http://www.bologna-berlin2003.de/pdf/trend_I.pdf
  • data przejrzenia: marzec, 2012.
  • • The European Higher Education Area: Joint declaration of the European Ministers of Education convened in Bologna on the 19thof June 1999: The Bologna Declaration. http://www.unige.ch/eua/..
  • data przejrzenia: marzec, 2012.
  • • Education at a Glance 2010 OECD Indicators Edukacja w zarysie ... www.oecd-ilibrary.org/education-at-a-glance-2010-summary-polish_...., data przejrzenia: marzec, 2012.
  • Dokumenty:
  • • Communication from the Commission. The role of the universities in the Europe of knowledge. Brüssel, 5.02.2003. COM (2003) 58 final.
  • • Council information. OJ C 142/1, 14.06.2002. Detailed work programme on the follow-up of the objectives of Education and training systems in Europe.
  • • Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 348/115 z 24.12.2008: DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY NR 1350/2008/WE z 16 grudnia 2008 r., dotycząca Europejskiego Roku Kreatywności i Innowacji (2009), (Tekst mający znaczenie dla EOG).
  • • Komunikat Komisji. Skuteczne inwestowanie w edukację: imperatyw dla Europy. Bruksela, 10.01.2003. COM (2002) 779 ostat.
  • • Monitor Integracji Europejskiej 2002 nr 53 cz. II, Spotkanie Rady Europejskiej w Lizbonie 23-24 marca 2000 r.: Wnioski Prezydencji.
  • • Strategia Lizbońska – droga do sukcesu zjednoczonej Europy. Warszawa: Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, 2002.
  • All Our Futures. Creativity, Cultures and Education wydanym przez NACCCE (National Advisory Committee on Creative and Cultural Education), 1999.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-e0d9f758-da4d-48bc-839f-83da3371211d
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.