Określenie właściwości hydrogeologicznych wapieni jury górnej na podstawie wzniosu zwierciadła wody w kamieniołomie „Zakrzówek” w Krakowie

• Autorzy: Motyka J. , Czop M. , Polak K.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of the hydrogeological parameters of Upper Jurassic limestones on the base of water level recovery in “Zakrzówek” quarry in Cracow

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kamieniołom „Zakrzówek” położony jest w południowo-zachodniej części Krakowa, w odległości 600–900 m od Wisły. Eksploatacja górnojurajskich wapieni doprowadziła do powstania wyrobiska o głębokości około 60 m od powierzchni terenu i około 30 m od pierwotnego poziomu zwierciadła wód podziemnych. Likwidacja systemu odwadniania kamieniołomu pod koniec 1992 roku była przyczyną uruchomienia procesu zatapiania wyrobiska. Systematycznie prowadzone obserwacje poziomu zwierciadła wody w kamieniołomie zostały wykorzystane do określenia parametrów hydrogeologicznych warstwy wodonośnej zbudowanej z wapieni górnojurajskich. Podstawą do przeprowadzenia tego typu analizy było założenie o analogii między wyrobiskiem odkrywkowym a studnią. Współczynnik filtracji wapieni górnej jury oszacowany został kilkoma alternatywnymi metodami. Wartość parametru uzyskana z interpretacji krzywej wzniosu metodą Theisa wyniosła 1,96 x 10[sup]-6[/sup] m/s. Oczywiste różnice między rzeczywistym przypadkiem zatapianego kamieniołomu a teoretycznym modelem Theisa skłoniły autorów do zastosowania oryginalnej metody estymacji nieliniowej krzywej wzniosu. Uzyskano w niej współczynnik dopasowania teoretycznej funkcji zatapiania do danych rzeczywistych na poziomie R = 0,96. Osiągnięta tą metodą wartość współczynnika filtracji jest wyższa i wynosi 1,24 x 10[sup]-5[/sup] m/s. Wynik ten jest bardzo bliski wartości współczynnika filtracji obliczonej na podstawie szacunkowych czasów dopływu wód z Wisły do kamieniołomu, wynoszącej 2,44 x 10[sup]-5[/sup] m/s. Należy zwrócić uwagę na dużą zgodność uzyskanych wyników ze średnią wartością współczynnika filtracji wapieni górnej jury w rejonie Krakowa równą 9,96 x 10[sup]-6[/sup] m/s.

EN

The “Zakrzówek” quarry is located in the southwestern suburb of Cracow, about 600–900 m to the east of the Vistula riverbed. Exploitation of the Upper Jurassic limestone reached 60 m down below the terrain surface and 30 m below the static water level. Flooding process was started in 1992 after the mine abandoning. Systematic monitoring of water level in the quarry allowed estimating the hydrogeological parameters of the Upper Jurassic aquifer. That estimation was based on the analogy between an open-pit and a well. Several alternative methods were used to find the hydraulic conductivity coefficient of the Upper Jurassic limestones. The parameter value based on Theis assumption was 1.96 x 10[sup]-6[/sup] m/s. Obvious differences between real site measurements and Theis theoretical model convinced the authors to apply the original non-linear method to water level recovery curve. Regression coefficient of real site measurement points to theoretical model achieved value 0.96 in this method. The hydraulic coefficient value reached 1.24 x 10[sup]-5[/sup] m/s and it was higher then in Theis method. Results achieved in non-linear estimation method were similar to results based on approximated time of the Vistula water inflow to the quarry (2.44 x 10[sup]-5[/sup] m/s). These results were corresponding with the average value of the hydraulic coefficient of the Upper Jurassic limestone in the Cracow region — 9.96 x 10[sup]-6[/sup] m/s.

Słowa kluczowe

PL

wznios zwierdziadła wody; właściwości hydrogeologiczne; wapienie górnej jury; kamieniołom " Zakrzówek"; jura górna

EN

water level recovery; hydrogeological parameters; Upper Jurassic limestones; "Zakrzówek" quarry

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2002
• Tom: nr 404
• Strony: 107--122
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Motyka J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górniczy, Katedra Górnictwa Odkrywkowego, Kraków

autor

Czop M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górniczy, Katedra Górnictwa Odkrywkowego, Kraków

autor

Polak K.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górniczy, Katedra Górnictwa Odkrywkowego, Kraków

Bibliografia

• [1] AQUIFER Test User's Manual, 2000 — Graphical analysing and reporting of Pumping Test and Slug Test Data: 174pp. Waterloo Hydrogeologie. Ontario.
• [2] ВATU V., 1998 — Aquifer hydraulics, a comprehensive guide to hydrogeologie data analysis: 736 pp. John Wiley & Sons. New York.
• [3] BURRELL R., WHITWORTH K., 2000 — The influence of minewater recovery on surface gas and water discharges in the Yorkshire Coalfield. In: Proceedings of the 7th International Mine Water Association Congress: 81-90. Katowice-Ustroń, Poland.
• [4] DĄBROWSKI S., PRZYBYŁEK J., 1980 — Metodyka próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych: 214 ss. Wyd. Geol. Warszawa.
• [5] HALADUS A., KULMA R., MOTYKA J., 1990 — Prognoza zmian stosunków wodnych w otoczeniu kamieniołomu „Zakrzówek" w Krakowie. Zesz. Nauk. AGH, Geol, 16: 65-87.
• [6] JÓZEFKO I., MOTYKA J., 1993 — Wodoprzepuszczalność skał górnej kredy i górnej jury w rejonie Krakowa. W: Współczesne problemy hydrogeologii (red. L. Poprawski, T. Bocheńska), 6:73-78. Oficyna Wyd. Sudety. Wrocław.
• [7] KULMA R., MOTYKA J., RAJPOLT В., 1991 — Skład chemiczny wód podziemnych dopływających do kamieniołomu „Zakrzówek" w Krakowie. Gosp. Sur. Miner., 7, 1: 223-237.
• [8] MACIOSZCZYK Т., SZESTAKOW W. S., 1983 — Dynamika wód podziemnych — metody obliczeń: 168 ss. Wyd. Geol. Warszawa.
• [9] MOTYKA J., POSTAWA A., 1998 — Repartition spatiale de la concentration en ion chlorure dans des venues d'eau dans la carriere Zakrzówek (la region de Cracovie, S Pologne). Kras i Speleol. UŚl, 9:103-117.
• [10] MOTYKA J., POSTAWA A., 2000 — Influence of contaminated Vistula River water on the groundwater entering the Zakrzówek limestone quarry, Cracow region, Poland. Environmental Geol., 39, (3—4): 398-404.
• [11] POSTAWA A., 1995 — Wpływ struktury naturalnej sieci hydraulicznej wapieni górnojurajskich na warunki migracji zanieczyszczeń w wodach podziemnych zrębu Zakrzówka. Arch. Wydz. Geol., Geof. i Ochrony Srod., AGH (praca dok¬torska). Kraków.
• [12] RUTKOWSKI J., 1989 — Budowa geologiczna rejonu Krakowa. Prz. Geol., 37, 6: 302-308.