Oceny bólu u poszkodowanego dokonywane przez ratowników KSRG – propozycja pomiaru piątego parametru życiowego

• Autorzy: Telak J. , Zieliński E. , Zielinska M.

Warianty tytułu

EN

Assessment of Victim’s made Pain by the Rescuers of the State Rescue and Firefighting System – Proposal for Measuring the Fifth Life Factor

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Potrzeba ratowania życia, przywracania zdrowia i przynoszenia ulgi cierpiącym osobom narodziła się w zamierzchłej przeszłości. Zdrowie i życie ludzkie jest wartością nadrzędną. Państwo Polskie zapewnia pomoc każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Ból jako „nieprzyjemne przeżycie zmysłowe i emocjonalne, połączone z aktualnym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanki lub związane z wyobrażeniem tego typu uszkodzenia” uważa się za ważny objaw, stanowiący przedmiot zainteresowania lekarzy wszystkich specjalizacji. Medycy długo traktowali kwestie bólu marginalnie, pozostawiając je filozofom. Ból pełni funkcję sygnału alarmowego, a nieleczony negatywnie oddziałuje na organizm chorego. Nie leczenie lub nieprawidłowe leczenie bólu wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Za prowadzenie działań ratowniczych z zakresu bezpieczeństwa powszechnego odpowiada Państwowa Straż Pożarna i jednostki ratownictwa medycznego. Istnieje możliwość wykonywania kwalifikowanej pierwszej pomocy przez inne podmioty. Ratownikiem może być osoba spełniająca określone przepisami prawnymi wymogi, a warunkiem udzielania KPP przez ratowników są kompetencje, w tym posiadanie aktualnej wiedzy z zakresu medycyny ratunkowej i umiejętności niesienia pierwszej pomocy. Ratownik powinien oceniać skalę bólu występującego u poszkodowanego. Brak zrozumienia istoty bólu jest powszechny u ratowników. Ratownikom współpracującym w ramach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego nie wskazano metod dokonywania oceny bólu u poszkodowanego. Ból uznaje się za piąty parametr życiowy, po oddechu, tętnie, temperaturze ciała i ciśnieniu tętniczym. Uczestników kursów z zakresu KPP nie zapoznaje się z najprostszymi skalami pomiaru bólu. Poziom odczuwania bólu ocenia się na postawie subiektywnych informacji uzyskanych od badanego pacjenta, osoby poszkodowanej z zastosowaniem skali wzrokowo-analogowej lub numerycznej. Program kursu w zakresie KPP powinien zostać rozszerzony o nauczanie oceny bólu.

EN

Human life and health are superior values. Government provides assistance for everyone, perceived as in a state of health emergency risk. Person who fulfills defined conditions may become a Rescuer. Pain as “unpleasant sensory and emotional experience, connected with current or potential tissue damage, or related with idea of this kind of damage“ is recognized in medicine as the most important symptom. It became an interest of doctors of all specializations. The pain means as the alarm and untreated pain may cause some negative effects on whole human organism. Relief of pain is a necessity to avoid a risk of complications which may occur due to improper treatment. (PSP) State Fire Service and emergency medical units are responsible for carrying rescue operations in the field of public safety. There is also a possibility to provide qualified first-aid service by the other units. The main condition of providing qualified first-aid (KPP) by the Rescuers is to have knowledge in emergency medicine field. A Rescuer should be able to judge the scale of victim’s pain. There is no typical scale of pain or a method which could tell how to examine it – according to KPP. Lack of understanding the essence of pain is common among rescuers. What is more, pain is considered to be the fifth life factor, after breathing, pulse, body’s temperature and blood pressure. It is judged upon subjective information obtained from the victim, using a visual analogue and numeric scale. The plan of KPP course has been established and should be expanded with pain assessment learning.

Słowa kluczowe

PL

kwalifikowana pierwsza pomoc; ratownik; bezpieczeństwo; ból

EN

qualified first aid; lifeguard; safety; pain

• Wydawca: Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Rocznik: 2014
• Tom: Nr 50 (2)
• Strony: 133--147
• Opis fizyczny: Bibliogr. 53 poz., rys.

Twórcy

autor

Telak J.

• Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Cywilnego Szkoły Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie

autor

Zieliński E.

• Katedra Medycyny Ratunkowej Collegium Medium w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

autor

Zielinska M.

• Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności w Komendzie Głównej Państwowej Straży Pożarnej w Warszawie

Bibliografia

• Literatura przedmiotu
• [1] Basiński A., Steciwko A., Waszyński E., Komunikowane się lekarza z pacjentem, Wrocław 2000.
• [2] Berben S.A., Meijs T.H., van Dongen R.T., van Vugt A.B., Vloet L.C., Mintjes-de Groot J.J. i wsp., Pain prevalence and pain relief in trauma patients in the Accident & Emergency department, Injury 2008, 39.
• [3] Brennan F., Carr D.B., Cousins M., Pain Management. A Fundamental Human Right Pain, Medicine 2007, 105(1).
• [4] Brennan F., Cousins M., Pain Relief as a Human Right, Pain Clinical Updates 2004, 12(5).
• [5] Campbell J., Pain: the fifth vital sign: Advocacy and Policy, American Pain Society 1995, http://www.ampainsoc.org/advocacy/fifth.htm [dostęp 2.11.2005].
• [6] Campbell J.E. (red.), International Trauma Life Support – Ratownictwo przedszpitalne w urazach, Kraków 2009.
• [7] Cherny N., The management of cancer pain, A Cancer Journal for Clinicians 2000, 50.
• [8] Cordell W.H., Keene K.K., Giles B.K., Jones J.B., Jones J.H., Brizendine E.J., The high prevalence of pain in emergency medical care, Am J Emerg Med 2002, 20.
• [9] Deklaracja tokijska Światowego Stowarzyszenia Lekarzy z października 1975r.,
• [10] Dobrogowski J., Hilgier M., Wystąpienie Zarządu PTBB do Ministra Zdrowia, ,,Ból” 2002, 3(4).
• [11] Dobrogowski J., Kuś M., Sedlak K., Wordliczek J., Ból i jego leczenie, Warszawa 1996.
• [12] Domżała T.M., Ból – podstawowy objaw w medycynie, Warszawa 1996.
• [13] Domżała T.M., Ból, Warszawa 1980.
• [14] Domżała T.M., Kliniczne cechy bólu, w: T.M. Domżała (red.), Ból – podstawowy objaw w medycynie, Warszawa 1996.
• [15] Illingworth K.A., Simpson K.H., Anestezja i analgezja w nagłych przypadkach, Warszawa 1996.
• [16] Karwowski-Soulie F., Lessenot-Tcherny S., Lamarche-Vadel A., Bineau S., Pain in an emergency department: an audit. Eur J Emerg Med 2006, 13.
• [17] Kosiński S., Wojtaszowicz R., Bryja M., Badanie bólu przez ratowników medycznych, Anestezjologia i Ratownictwo 2013, nr 7.
• [18] Kozłowski A.R., Przezwyciężyć ból, Warszawa 2000.
• [19] Krzyżak-Jankowicz M., Prawne i etyczne podstawy medycyny bólu, Ból 2011, 12(2).
• [20] Lee J.S., Pain measurement: Understanding existing tools and their application in the emergencydepartment, Emergency Medicine 2001, 13(3).
• [21] Loser J.D., Treede R.D., The Kyoto protocol of IASP Basic Pain Terminology, Pain 2008, 137(3).
• [22] Lukas L., Godycki-Ćwirko M., Marcinkowska E., Zagadnienia etyczne w praktyce lekarza rodzinnego, w: J.B. Latkowski, L. Lukas (red.), Medycyna rodzinna, Warszawa 2004.
• [23] Ortenburger D., Ból przewlekły a depresja, w: Z. Gajda (red.), Ból i cierpienie, Kraków 2004.
• [24] Radbruch L. i wsp., Cognitive impairment and its influence on pain and symptom assessment in a palliative care unit, Palliative Medicine 2000, 14(4).
• [25] Suchocka L., Psychologia bólu, Warszawa 2008.
• [26] Tanabe P., Buschmann M. A., Prospective study of ED pain management practices and the patient’s perspective, J Emerg Nurs 1999, 25.
• [27] Tcherny-Lessenot S, Karwowski-Soulie F, Lamarche-Vadel A, Ginsburg C, Brunet F, Vidal-Trecan G., Management and relief of pain in an emergency department from the adult patients’ perspective, J Pain Symptom Manage 2003, 25.
• [28] Todd K.H., Sloan E.P., Chen C., Eder S., Wamstad K., Survey of pain etiology, management practices and patient satisfaction in two urban emergency departments, Canadian Journal of Emergency Medicine 2002, 4 (4).
• [29] Walden-Gałuszko K., Psychologiczne uwarunkowania percepcji bólu pooperacyjnego u pacjentów z chorobą nowotworową, Psychoonkologia 2002, 6 (4).
• [30] Wordliczek J., Dobrogowski J., Leczenie bólu, Warszawa 2007.
• [31] Wytyczne resuscytacji 2010, J. Andres (red.), Polska Rada Resuscytacji, Kraków 2011, wyd.1, ISBN: 978-83-89610-10-2
• [32] Zdrojowy R., Kołodziej A., Szydełko T. i wsp., Leczenie przeciwbólowe w zaawansowanym raku stercza, Twój Magazyn Medyczny 2002, nr 3.
• Literatura podmiotu
• I. Akty prawne
• [1] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Ustawa z 2 kwietnia 1997 r. (DzU z 1997 r. nr 78, poz. 483, ze zm.).
• [2] Ustawa z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (DzU z 2012 r. poz. 159, poz. 742, ze zm.).
• [3] Ustawa z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (DzU nr 191, poz.1410).
• [4] Ustawa z 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, (DzU z1997 r. nr 28, poz. 152 ze zm.).
• [5] Ustawa z 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (DzU z 2001 r. nr 81, poz. 889, ze zm.).
• [6] Ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, art. 1 ust. 1 (DzU z 1991 r. Nr 88, poz. 400, ze zm.).
• [7] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego (DzU nr 46, poz. 239).
• [8] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 19 marca 2007 roku w sprawie kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy (DzU nr 60, poz.408).
• [9] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 14 września 1998 r. w sprawie zakresu, szczegółowych warunków i trybu włączania jednostek ochrony przeciwpożarowej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (DzU z 1998 r. nr 121, poz. 798).
• II. Źródła internetowe
• [1] http://pl.wikisource.org/wiki/Kodeks_Etyki_Lekarskiej
• [2] http://www.incet.uj.edu.pl/dzialy.php?l=pl&p=25&i=3&m=29&j=4&z=0&k=79&id=908&n=3
• [3] http://www.sejm.gov.pl//prawo/konst/polski/kon1.htm
• [4] http://adonai.pl/life/?id=110
• [5] http://www.sejm.gov.pl//prawo/konst/polski/kon1.htm
• [6] http://pl.wikisource.org/wiki/Kodeks_Etyki_Lekarskiej
• [7] http://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/7B5C268E-CEB3-49A5-865F-06286BDB0941/0/POL_CONV.pdf
• [8] http://www.mp.pl/oit/krazenia/show.html?id=56777
• III. Inne
• [1] III Deklaracja tokijska Światowego Stowarzyszenia Lekarzy z października 1975r., http://www.oil.org.pl/xml/nil/tematy/prawo_nil/inne/stbioetyka#tokijska [dostęp 21.12.2013].
• [2] Kodeks etyki lekarskiej, http://www.am.wroc.pl/stom/documents/kodeks.pdf [dostęp 21.12.2013].
• [3] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2. (DzU z 1993 r. nr 61, poz. 284).
• [4] Zasady organizacji ratownictwa medycznego w KSRG, Warszawa 2013.