Porównanie wpływu struktur tereftalowych i adypinowych na właściwości polioli i pian poliuretanowych

• Autorzy: Tarnawski Wiesław , Tokarski Mateusz , Michno Ewa , Warzocha Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2025.1.3

Warianty tytułu

EN

Comparison of the effect of terephthalic and adipic structures on the properties of polyols and polyurethane foams

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki badań wpływu ilości struktur aromatycznych pochodzących od kwasu terefatlowego i alifatycznych od kwasu adypinowego na właściwości fizykochemiczne polioli i wytworzonych z nich pian poliuretanowo-poliizocyjanurowych. Wykazano, że wraz ze zwiększaniem ilości jednostek tereftalowych w strukturach polioli następował wzrost ich lepkości, a w reakcji tych polioli z izocyjanianem stwierdzono zwiększoną reaktywność. Wytworzone piany charakteryzowały się lepszą odpornością na ogień, co potwierdzono w testach pojedynczego płomienia, badaniach indeksu tlenowego oraz TGA.

EN

The effect of the amt. of aromatic structures derived from terephthalic acid and aliphatic structures derived from adipic acid on the phys. chem. properties of polyols and polyurethane-polyisocyanurate foams produced from them was presented. With the increase in the amt. of terephthalic units in the polyol structures, their viscosity increased, as well as their reactivity in the reaction with isocyanate. The produced foams were characterized by better fire resistance, which was confirmed in single flame, OI and TGA tests.

Słowa kluczowe

PL

pianki poliuretanowo-poliizocyjanurowe; aromatyczny poliol poliestrowy; struktury alifatyczne; struktury tereftalowe; stabilność termiczna; indeks tlenowy

EN

polyurethane-polyisocyanurate foam; aromatic polyester polyol; aliphatic structures; terephthalic structures; thermal stability; oxygen index

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2025
• Tom: T. 104, nr 1
• Strony: 79--85
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Tarnawski Wiesław

• Lerg SA, Pustków-Osiedle 59D, 39-206 Pustków

autor

Tokarski Mateusz

• Lerg SA, Pustków-Osiedle

autor

Michno Ewa

• Lerg SA, Pustków-Osiedle

autor

Warzocha Małgorzata

• Lerg SA, Pustków-Osiedle

Bibliografia

• [1] K. Salasinska, M. Borucka, M. Leszczyńska, J. Therm. Anal. Calorim. 2017, 130, 131.
• [2] H. Yang, H. Liu, Y. Jiang, M. Chen, C. Wan, Polymers 2019, 11, 668.
• [3] M. Gao, J.F. Li, X. Zhou, Polym. Compos. 2019, 40, 1274.
• [4] J. Czech-Polak, R. Oliwa, M. Oleksy, G. Budzik, Polimery 2018, 63, 115.
• [5] S. Bhoyate, M. Ionescu, P. K. Kahol, J. Chen, S. R. Mishra, R. K. Gupta, J. Appl. Polym. Sci. 2018, 135, 46224.
• [6] I. Vitkauskiene, R. Makuska, U. Strina, U. Cabulisi, Mater. Sci. 2011, 17, nr 3, 249.
• [7] A. Prociak, M. Kurańska, M. Osiewicz, M. Auguścik, J. Ryszkowska, S. Michałowski, D. Bradło, W. Żukowski, Przem. Chem. 2016, 95, nr 10, 2042.
• [8] M. Gunther, A. Lorenzetti, B. Scharel, Polymers 2018, 10, 1166.
• [9] E. Dominguez-Rosado, J. J. Liggat, C. E. Snape, B. Eling, J. Pichtel, Polym. Degrad. Stab. 2002, 78, 1.
• [10] M. F. Sonnenschein, Polyurethanes. Science, technology, markets, and trend, Wiley, Hoboken 2015.
• [11] R. Evtimova, Y. Lozeva, K. H. Schmidt, Technische Hochschule Wildau 2003, 8, 19.
• [12] A. Paberza, A. Fridrihsone-Girone, A. Abolins, U. Cabulis, Polimery 2015, 60, 527.
• [13] M. N. Dieu, L. Kyunghan, N. T. H. Linh, L. Jinseok, Polym. Degrad. Stab. 2022, 205, 110147.
• [14] S. Tana, T. Abrahamb, D. Ferenceb, C. W. Macosko, Polymers 2011, 52, 2840.
• [15] W. Tarnawski, M. Tokarski, W. Czernecka, Polimery 2023, 68, 337.
• [16] I. Vitkauskiene, R. Makuska, U. Stirna, J. Cell. Plast. 2011, 47, 467.
• [17] Y. Yuan, W. Lin, Y. Xiao, B. Yu, W. Wang, Molecules 2023, 28, 7549.
• [18] S. A. Omer, S. B. Riffat, G. Qiu, Build. Serv. Eng. Res. Technol. 2007, 28, 275.
• [19] N. E. Marcovich, M. Kurańska, A. Prociak, E. Malewska, S. Bujok, Polym. Int. 2017, 66, 1522.
• [20] N. E. Marcovich, M. Kurańska, A. Prociak, E. Malewska, K. Kulpa, Ind. Crops Prod. 2017, 102, 88.
• [21] A. Prociak, L. Szczepkowski, J. Ryszkowska, M. Kurańska, M. Auguścik, E. Malewska, M. Gloc, J. Environ. Polym. Degrad. 2019, 27, 2360.
• [22] S. H. Kim, B. K. Kim, H. Lim, Macromol. Res. 2008, 16, 467.
• [23] P. L. De Hoyos Marinez, S. B. Mendez, E. C. Martinez, D. Wang, Polymers 2024, 16, 258.
• [24] A. Hejna, M. Kirpluks, P. Kosmela, Ind. Crops Prod. 2017, 102, 113.
• [25] Ł. Piszczyk, M. Strankowski, M. Danowska, A. Hejna, J.T. Haponiuk, Eur. Polym. J. 2014, 57, 143.
• [26] S. Gaidukovs, G. Gaidukova, A. Ivdre, U. Cubulis, J. Renew. Mater. 2018, 6, nr 7, 755.
• [27] PN-EN ISO 3219:2000, Tworzywa sztuczne. Polimery/żywice w stanie ciekłym lub jako emulsje albo dyspersje. Oznaczanie lepkości za pomocą wiskozymetru rotacyjnego przy określonej szybkości ścinania.
• [28] PN-EN ISO 2114:2005, Tworzywa sztuczne (żywice poliestrowe) oraz farby i lakiery (substancje błonotwórcze). Oznaczanie częściowej liczby kwasowej i całkowitej liczby kwasowej.
• [29] PN-EN ISO 2554:2001,Tworzywa sztuczne. Nienasycone żywice poliestrowe. Oznaczanie liczby hydroksylowej.
• [30] PN-EN ISO 3675:2004, Ropa naftowa i ciekłe przetwory naftowe. Laboratoryjne oznaczanie gęstości. Metoda z areometrem.
• [31] PN ISO 760:2001, Oznaczanie wody. Metoda Karla Fischera (Metoda ogólna).
• [32] ISO 13885-1:2022-02, Chromatografia żelowa (GPC). Cz. 1. Tetrahydrofuran (THF) jako eluent.
• [33] PN-EN ISO 4589-2:2017-06, Tworzywa sztuczne. Oznaczanie zapalności metodą wskaźnika tlenowego. Cz. 2. Badanie w temperaturze pokojowej.
• [34] PN-EN ISO 11925-1:2020-01, Badania reakcji na ogień. Zapalność wyrobów poddawanych bezpośredniemu działaniu płomienia. Cz. 2. Badania przy działaniu pojedynczego płomienia.
• [35] PN-EN 12667:2002, Właściwości cieplne materiałów i wyrobów budowlanych. Określanie oporu cieplnego metodami osłoniętej płyty grzejnej i czujnika strumienia cieplnego. Wyroby o dużym i średnim oporze cieplnym.
• [36] S. Hamilton, J. Semlyen, D. Haddleton, Polymer 1998, 39, 3241.
• [37] K. Mizera, M. Celiński, K. Sałasińska, M. Kurańska, S. Michałowski, P. Kozikowski, A. Gajek, Przem. Chem. 2023, 102, nr 9, 940.
• [38] I. Vitkauskiene, Chemical recycling of polyurethane-polyisocyanurate foams based on poly(ethylene terephthalate) waste, Summary of doctoral dissertation, Vilnius University, 2011.

Uwagi

1. Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).

2. Badania zostały sfinansowane przez firmę Lerg SA, Pustków-Osiedle 59D, 39-206.