Rekultywacja i zagospodarowanie terenów objętych działalnością górniczą w Polsce w świetle statystyk GUS za lata 1990÷2010

• Autorzy: Wójcik J.

Warianty tytułu

EN

Reclamation and management of land transformed by mining activity in Poland according to Central Statistical Office (GUS) in the years 1990 to 2010

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia zmiany w rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów objętych działalnością górniczą w latach 1990÷2010 na tle powierzchni terenów górniczych w Polsce. Wykorzystane dane pochodzą z publikowanych statystyk GUS. Ustalono, że w analizowanym okresie wystąpił znaczny spadek powierzchni gruntów górniczych, z 54 964 ha do 36 315 ha (o 34 %). Najwięcej gruntów utraciło górnictwo: węgla kamiennego, surowców skalnych, rud miedzi i siarki. Nieznacznie wzrosła natomiast powierzchnia terenów kopalnictwa węgla brunatnego. Ustalono, że transformacja gospodarki przyczyniła się do spadku powierzchni ogółu gruntów górniczych w kraju. W świetle zebranych danych nie można jednoznacznie ocenić, jaki wpływ wywarło reformowanie gospodarki na przebieg i rozmiary rekultywacji i zagospodarowania terenów objętych działalnością górniczą w Polsce. Stwierdzono, że w ostatniej dekadzie XX w. wystąpiła tendencja rosnąca, natomiast po 2001 roku trend spadkowy rekultywacji gruntów. W przebiegu zagospodarowania terenów górniczych wystąpiły natomiast cztery charakterystycznetrendy zmian: dwa rosnące (1990÷1994 i 1997÷2001) i dwa malejące (1994÷1997 i 2001÷2010), pomimo ubywania powierzchni gruntów w górnictwie.

EN

This paper presents the changes in the reclamation and development of the land for mining activity in years 1990-2010 against the background of the total area of mining land in Poland. The data has been taken from published statistics of the Central Statistical Office. It has been found that in the analysed period a significant decrease in the area of mining land: from 54,964 ha to 36,315 ha (by 34 %) occurred. The largest area of mining land was lost to the branches of the industry dealing with mining of coal, different rock resources, copper ores and sulphur. On the other hand, the area of the coal mining land increased slightly. It has been found that the economic transition contributed to a decrease in the total area of mining land in Poland. In the light of the collected data it is impossible to explicitly assess, what was the impact of the economic reforms on the course and extent of the reclamation and development of the land form mining activity in Poland. It has been found that in the last decade of the twentieth century thee wa an upward trend in land reclamation, while after 2001 there was a downward trend. In the course of the development of mining land four characteristic trends occurred: two upward (1990÷1994 and 1997÷2001) and two downward (1994÷1997 and 2001÷2010) trends, despite the fact that the area of mining land kept decreasing.

Słowa kluczowe

PL

rekultywacja gruntów; zagospodarowanie gruntów; górnictwo; transformacja gospodarki

EN

land reclamation; land management; mining industry; economic transformation

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 68, nr 10
• Strony: 78--89
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz.

Twórcy

autor

Wójcik J.

Bibliografia

• 1. Karbownik A., Turek M.: Zmiany w górnictwie węgla kamiennego – geneza, przebieg, efekty. Przegląd Górniczy 2011, nr 7-8, s.11÷18.
• 2. Kaszowska O., Kalisz P., Kowalski A.: Zagospodarowanie obiektów poprzemysłowych i usuwanie szkód górniczych w zabudowie na terenach pogórniczych kopalń węgla kamiennego. Przegląd Górniczy 2006, nr 7-8, s. 69÷75.
• 3. Kasztelewicz Z.: Rekultywacja terenów pogórniczych w polskich kopalniach odkrywkowych. Fundacja Nauki i Tradycje Górnicze. Wydział Górnictwa i Geoinżynierii AGH. Kraków 2010.
• 4. Kotełko J.: Konsekwencje restrukturyzacji przemysłu górniczego w Wałbrzychu dla planowania i realizacji długookresowych procesów rozwoju. [w:] Historyczne okręgi przemysłowe w okresie dezindustrializacji. Prace Instytutu Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej, seria: Konferencje 1997, s. 49÷58.
• 5. Kowalska A.: Rekultywacja terenów zdegradowanych w wyniku odkrywkowej eksploatacji kruszyw naturalnych. Materiały V Krakowskiej Konferencji Młodych Uczonych. Kraków 2010, s. 279÷287.
• 6. Lisowski A.: Czemu służy budowanie legendy o sukcesie restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego?. Przegląd Górniczy 2011, nr 12, s. 4÷10.
• 7. Łapiński J., L.: Kierunki transformacji terenów poprzemysłowych w Tarnobrzeskim Zagłębiu Siarkowym. Wybrane przykłady. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego nr 6, s. 99÷114.
• 8. Nita J., Myga-Piątek U.: Krajobrazowe kierunki zagospodarowania terenów pogórniczych. Przegląd Geologiczny nr 3, s. 256÷262.
• 9. Ochrona i rekultywacja gruntów. Materiały Konferencji Naukowo-Technicznej. Baranów Sandomierski, 14–16 czerwca 2000 r. Inżynieria Ekologiczna nr 1, s. 200.
• 10. Ochrona środowiska z lat 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, Informacje i opracowania statystyczne GUS, Warszawa.
• 11. Płonka A., Kmak K., Krypel K., Winnicki A.: Przebieg procesu likwidacji wałbrzyskich kopalń. Materiały konferencyjne nt. Doświadczenia z likwidacji zakładów górniczych. SIiTG Katowice. Zamek Książ, maj 1999.
• 12. Porębska G.: Nowa jakość przyrody i krajobrazu na terenach poprzemysłowych. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 28, s.15÷23.
• 13. Problemy geoekologiczne górnośląsko-ostrawskiego regionu przemysłowego [w:] A.T. Jankowski, M. Rzętała (red.). Materiały sympozjum polsko-czeskiego 6-7 październik 2003. Wydział Nauk o Ziemi. Uniwersytet Śląski. Sosnowiec 2003.
• 14. Problemy ochrony i kształtowania krajobrazu Górnego Śląska na tle doświadczeń z innych regionów Polski [w:] A. T. Jankowski, U. Myga, G. Jankowski (red.). Materiały konferencyjne. Wydział Nauk o Ziemi. Uniwersytet Śląski. Polskie Towarzystwo Geograficzne. Sosnowiec 2002.
• 15. Raport o stanie środowiska w Polsce w latach 1996–2001. Inspekcja Ochrony Środowiska. Warszawa 2003.
• 16. Rostański A.: Rekultywacja i zagospodarowanie nieużytków poprzemysłowych– rozwiązania alternatywne. Inżynieria Ekologiczna nr 1, s. 81÷86.
• 17. Wójcik J.: Rekultywacja hałd na terenach górniczych wałbrzyskich kopalń węgla kamiennego w latach 1960–2005. Przegląd Górniczy 2007, nr 3, s. 23÷28.
• 18. Wójcik J.: Przemiany wybranych komponentów środowiska przyrodniczego rejonu wałbrzyskiego w latach 1975–2000, w warunkach antropopresji, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu przemysłu. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego nr 21, Wrocław 2011, s. 469.