Matrycowe metody analizy ryzyka awarii infrastruktury komunalnej

• Autorzy: Rak J. , Tchórzewska-Cieślak B.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rb.2014.16

Warianty tytułu

EN

Matrix methods of risk analyses of municipal infrastructures failures

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Głównym celem pracy jest propozycja matrycowych metod analizy ryzyka jako miary utraty bezpieczeństwa infrastruktury komunalnej na przykładzie infrastruktury wodociągowej. Odniesiono się również do wyznaczania standardów potrzebnych do oceny ryzyka awarii. Bezpieczeństwo (bezpieczność, ang. safety) jest to cecha systemu opisująca jego przysposobienie do unikania zagrożeń i narażeń. Najogólniej przez pojęcie bezpieczeństwa systemu technicznego rozumie się zdolność systemu do ochrony jego nadrzędnych właściwości funkcjonalnych przed wewnętrznymi i zewnętrznymi zagrożeniami. Bezpieczeństwo funkcjonalne jest rozumiane jako ogólne podejście do wszystkich działań w cyklu życia systemów technicznych, a jego zapewnienie polega na zapobieganiu zagrożeniom poprzez odpowiednio zaprojektowane zabezpieczenia o ściśle określonych funkcjach. Miarą utraty bezpieczeństwa systemów technicznych jest ryzyko definiowane jako iloczyn prawdopodobieństwa zdarzeń niepożądanych oraz strat, jakie one mogą wywołać. W pracy zaprezentowano matrycowe metody analizy i oceny ryzyka awarii infrastruktury komunalnej. W pierwszej kolejności przedstawiono podstawową matrycę dwuparametryczną, a następnie szczegółowe zasady metody trój- i czteroparametrycznej. Na przykładzie systemu zbiorowego zaopatrzenia w wodę zaprezentowano zasady doboru wag dla poszczególnych parametrów wchodzących w skład matrycy ryzyka. Przedstawione skale wag punktowych służą do wstępnego szacowania ryzyka i mogą być modyfikowane dla konkretnej infrastruktury komunalnej. Zaletą przedstawionej metody i sposobu postępowania jest możliwość porównywania ryzyka. Przedstawione metody analizy i oceny ryzyka należą do grupy metod matrycowych o charakterze ilościowo-jakościowym i mogą być zaadaptowane do analizy konkretnego systemu infrastruktury komunalnej (wodociągowego, kanalizacyjnego) posiadającego swoją specyfikę, w tym określony reżim pracy.

EN

The main aim of this paper is to present a method for risk analysis using the matrix methods as measures of losses of municipal infrastructures safeties, on example of water-supply infrastructure. It concern for appointment of wanted standard for estimate of risk of failure. Safety is a feature of the system describing its adoption to avoid the risks and exposures. Generally, the term safety of the technical system is meant the ability of the system to protect its superior functional properties against internal and external threats. The functional safety is understood as a general approach to all activities in the life cycle of technical systems and the assurance lies in the prevention of risks through a properly designed security with specific functions.The measure of the loss of technical systems safety is risk , defined as the product of the probability of undiserable events and losses that they may cause. The paper presents the failure risk matrix methods of the municipal infrastructure. First, the basic matrix of two-parameter is presented. This is followed by detailed rules for the method of three-and four-parametric. For example, the system of collective water supply presents the principle of choosing the weights for the individual parameters included in the risk matrix. The rock point weights are used for the initial risk assessment and can be modified for a particular infrastructure. The advantage of the presented method and manner it is possible to compare the risk. The methods of analysis and risk assessment methods belong to the matrix of quantitative and qualitative methods and can be adapted to the analysis of a particular system of municipal infrastructure (water supply, sewerage), having its specificity in the specific regime of work.

Słowa kluczowe

PL

infrastruktura komunalna; analiza ryzyka; analiza awaryjności

EN

municipal infrastructure; risk analysis; failure analysis

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej
• Czasopismo: Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture
• Rocznik: 2014
• Tom: z. 61, nr 1
• Strony: 233--244
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Rak J.

• Politechnika Rzeszowska

autor

Tchórzewska-Cieślak B.

• Politechnika Rzeszowska

Bibliografia

• [1] Rak J.: Istota ryzyka w funkcjonowaniu systemu zaopatrzenia w wodę. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2004.
• [2] Rak J.: Bezpieczna woda wodociągowa. Zarządzanie ryzykiem w systemie zaopatrzenia w wodę. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2009.
• [3] Tchórzewska-Cieślak B: Metody analizy i oceny ryzyka podsystemu dystrybucji wody. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2012.
• [4] Kuliczkowski A., Kuliczkowska E.: Czynniki wpływające na odnowę przewodów wodociągowych, cz. 1 i 2. Rynek Instalacyjny, nr 7-8 i 9, 2010, s. 70-72, 62-65.
• [5] Kuliczkowski A., Kuliczkowska E.: Strategie odnowy przewodów wodociągowych. Mat. konf. „Nowe technologie w sieciach i instalacjach wodociągowych i kanalizacyjnych”. Wydaw. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010, s. 239-252.
• [6] Rak J., Tchórzewska-Cieślak B.: Five – parametric matrix to estimate risk connected with water supply system operating. Environment Protection Engineering, Wydaw. PolitechnikiWrocławskiej, nr 2, 2006, s. 37-47.
• [7] Rak J., Tchórzewska-Cieślak B.: Review of matrix methods for risk assessment in water supply system. Journal of Konbin, no 1(1), 2006, s. 67-76.
• [8] Kuliczkowski A.: Problemy bezodkrywkowej odnowy przewodów kanalizacyjnych. Wydaw. Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce 1998.
• [9] Kuś K.: Podstawy kwalifikowania sieci wodociągowej do wymiany. Mat. konf. „Modernizacja komunalnych wodociągów i kanalizacji – aspekty finansowe, organizacyjne i techniczne”, ZG PZiTS, Warszawa 1996, s. 119-129.
• [10] Kwietniewski M., Rak J.: Niezawodność infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej w Polsce. Stan badań i możliwości jej poprawy. PAN, Warszawa 2010.
• [11] Pawełek J., Wojdyna M.: Analiza uszkodzeń przewodów rozdzielczych w dużym systemie wodociągowym. GWiTS, nr 2, 2001, s. 49-54.
• [12] Rak J., Tchórzewska-Cieślak B.: Uwarunkowania podejmowania ryzyka na przykładzie systemu zaopatrzenia w wodę. Ochrona Środowiska, nr 2, 2006, s. 57-60.
• [13] Rak J., Tchórzewska-Cieślak B.: Metody analizy i oceny ryzyka w systemie zaopatrzenia w wodę. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2005.
• [14] Rak J., Tchórzewska-Cieślak B.: Czynniki ryzyka w eksploatacji systemów zaopatrzenia w wodę. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2007.