Kryteria, jakie powinny spełniać współczesne prace projektowe przekształcające formę i program użytkowy zabytkowej architektury sakralnej w świetle wybranych przykładów z Europy

• Autorzy: Szumiński Konrad

Identyfikatory

DOI

10.35784/odk.2750

Warianty tytułu

EN

Criteria to be met by contemporary design works transforming the form and utility program of historic sacred architecture in the view of selected examples from Europe

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł podejmuje wciąż aktualny problem przekształceń formy zabytkowej architektury sakralnej w procesie adaptacji do współczesnych funkcji użytkowych. Zjawisko sekularyzacji warunkuje konwersję funkcjonalną świątyń, a zatem wymaga od architektów odpowiedniego podejścia do projektowania w historycznym kontekście z poszanowaniem pierwiastka sacrum. Celem przeprowadzonych badań było sformułowanie zasad, jakie powinny obowiązywać podczas interwencji projektowych w zabytkowych obiektach sakralnych. Badania zostały oparte na studium przypadku wybranych przykładów z Europy, które ilustrują różny stopień ingerencji projektowych w historyczną substancję. Opisywane realizacje poddano ocenie konserwatorskiej na podstawie kryteriów dotyczących m.in. stopnia zachowania wartości zabytkowych oraz ze względu na charakter relacji między zabytkiem a współczesną formą architektury. W wyniku analiz wyodrębniono wnioski końcowe odnoszące się do preferowanych cech funkcjonalnych, przestrzennych, konstrukcyjno-materiałowych współczesnych uzupełnień architektonicznych w zabytkowych miejscach kultu religijnego.

EN

This paper deals with the still current problem of the transformation of the form of historic sacred architecture in the process of adaptation to contemporary utility functions. The phenomenon of secularization determines the functional conversion of churches, and therefore requires from architects an appropriate approach to design in a historical context with respect for the element of sacrum. The aim of this research was to formulate principles that should be applied during design interventions in historic religious buildings. The research was based on case studies of selected examples from Europe, which illustrate various degrees of design interventions in historical substance. The projects have been subjected to conservator's evaluation on the basis of criteria such as the degree of conservation of their historic values and the nature of the relationship between the monument and the contemporary architectural form. As a result of the analysis, the final conclusions were drawn relating to the preferred functional, spatial, structural and material features of contemporary architectural additions to historic places of worship.

Słowa kluczowe

PL

architektura sakralna; sekularyzacja; sacrum; zabytek; adaptacja zabytku

EN

sacral architecture; secularism; sacrum; monument adaptation

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 11
• Strony: 161--170
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., il.

Twórcy

autor

Szumiński Konrad

• Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej

• https://orcid.org/0000-0002-0466-2250

Bibliografia

• 1. Białkiewicz A., O zmianach użytkowania obiektów sakralnych, Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2016.
• 2. Długosz D., Adaptacja zabytkowych kościołów katolickich do nowych funkcji na wybranych przykładach w Polsce oraz w Europie Zachodniej. Rozprawa doktorska, promotor: prof. zw. dr hab. inż. arch. Andrzej Kadłuczka, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, 2019, https://repozytorium.biblos.pk.edu.pl/redo/resources/43226/file/resourceFiles/DlugoszD_AdaptacjaZabytkowych.pdf (dostęp 28.11.2020).
• 3. Doroz-Turek M., Wartość sacrum w wybranych adaptacjach zdesakralizowanych kościołów i założeń klasztornych, [w:] Ochrona wartości w procesie adaptacji obiektów zabytkowych, Warszawa: PKN ICOMOS, 2015, ss. 85-103.
• 4. Dyczewski L., Wyganiane sacrum powraca, [w:] Miasto i sacrum, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, 2011, ss. 257-260.
• 5. Kurek J., Laicyzacja sacrum. Współczesna adaptacja świątyń do nowych funkcji, Przestrzeń i Forma, nr 15, 2011, ss. 225–234.
• 6. Mamat R., Rahim J., Hamzah S. H., Behaviour of unreinforced expanded polystyrene lightweight concrete (EPS-LWC) wall panel enhanced with steel fibre, Journal of Engineering Science and TechnologyVol. 10, No.12, 2015, ss. 1600–1614, https://www.researchgate.net/profile/Siti-Hawa-Hamzah/publication/286843523_Behaviour_of_unreinforced_expanded_polystyrene_lightweight_concrete_EPS-LWC_wall_panel_enhanced_with_steel_fibre/links/5dc136a4a6fdcc21280512ad/Behaviour-of-unreinforced-expanded-polystyrene-lightweight-concrete-EPS-LWC-wall-panel-enhanced-with-steel-fibre.pdf.
• 7. Nieszczerzewska M., Ruiny architektury sakralnej. Śmierć miejsca – śmierć sacrum? Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein, nr 9, 2015, ss. 273–288.
• 8. Tomaszewski A., Ku nowej filozofii dziedzictwa, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2012, ss. 119-120.
• 9. Wojtuszek M., Niezależna struktura konstrukcyjna jako sposób adaptacji funkcjonalnej obiektów sakralnych, 2013, https://repolis.bg.polsl.pl/dlibra/publication/24106/edition/22340/content (dostęp: 28.11.2020).
• 10. Wojtuszek M., Architektoniczne aspekty adaptacji kościołów w Europie. Rozprawa doktorska, promotor: dr hab. inż. arch. Jan Pallado, Politechnika Śląska, 2015, https://delibra.bg.polsl.pl/dlibra/show-content/publication/edition/33850?id=33850 (dostęp: 28.11.2020).