Polska postmodernistyczna architektura sakralna w przestrzeni osiedli mieszkaniowych

• Autorzy: Węcławowicz-Gyurkovich Ewa , Węcławowicz-Bilska Elżbieta , Kryvoruchko Olha

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700SM.22.018.17001

Warianty tytułu

EN

Polish Postmodern sacred architecture in the space of housing estate

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule poruszono problematykę formowania i funkcjonowania monumentalnych postmodernistycznych kościołów jako form mocnych w przestrzeni osiedli mieszkaniowych z lat 70. i 80. XX wieku. Celem przedstawionych w artykule badań jest diagnoza potrzeb lokalnych społeczności dotycząca obecności kościoła w kontekście jego formy w środowisku zamieszkania. Badanie wykonano na bazie eksperymentów formalnych i przestrzennych reprezentatywnych dla polskiej architektury sakralnej tamtych lat. Wśród metod badawczych dominuje analiza porównawcza przykładów, obok kwerendy literaturowej i badań in situ. Analizie poddano trzy obiekty: w Warszawie, Wadowicach i Wrocławiu.

EN

The article deals with the issues of the formation and functioning of monumental postmodern churches as strong forms in the space of housing estates from the 1970s and 1980s. The aim of the research presented in the article is to diagnose the needs of local communities regarding the presence of the church in the context of its form, in the living environment. The research was carried out on the basis of formal and spatial experiments representative of the Polish religious architecture of those years. Among the research methods, the comparative analysis of examples dominates, next to the literature query and in situ research. Three sites were analyzed: in Warsaw, Wadowice and Wrocław.

Słowa kluczowe

PL

architektura sakralna; Polska; postmodernizm; osiedle mieszkaniowe

EN

sacred architecture; Poland; postmodernism; housing estate

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 40
• Strony: 4--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., fot.

Twórcy

autor

Węcławowicz-Gyurkovich Ewa

• Wydział Architektury, Budownictwa i Sztuk Stosowanych, Akademia Śląska w Katowicach

• https://orcid.org/0000-0003-3920-445X

autor

Węcławowicz-Bilska Elżbieta

• Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

• https://orcid.org/0000-0002-3537-7348

autor

Kryvoruchko Olha

• Instytut Architektury, Uniwersytet Narodowy Politechnika Lwowska

• https://orcid.org/0000-0001-7643-4225

Bibliografia

• [1] Borkowski A., 1984, O architekturze sakralnej, Odrodzenie nr 52/53, 13.
• [2] Budzyński M., 2012, Przekształcanie przestrzeni w miasto współżycia natury i kultury, ULAR 6, Wydział Architektury, Politechnika Śląska, Gliwice, 38.
• [3] Budzyński M., Wicha P., 1982, Kościół na Ursynowie Północnym w Warszawie, rozmowa z M. Budzyńskim i P. Wichą, Architektura nr 1, 61-69.
• [4] Bystrzak T., 2017, Talowski, Attyka, Kraków.
• [5] Ciechońska I., Popera K., Snopek K., 2016, Architektura VII Dnia, Fundacja Bęc Zmiana, Wrocław, 223
• [6] Chmielewski K., 1987, Didaskalia architektury, rozdział VII, Didaskalia projektowe - prezentacje własnych projektów i realizacji z lat 1972-1987, Architektura nr 5-6, 1987, 104.
• [7] Gyurkovich J., 1999, Znaczenie form charakterystycznych dla kształtowania i percepcji przestrzeni, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków, 109-118.
• [8] Gyurkovich J., 2009, Architektura sakralna - współczesne tendencje w kościele zachodnim, Przestrzeń i Forma, nr 12 PAN, Szczecin-Gdańsk, 171-178.
• [9] Gyurkovich J., 2013, O czym warto pamiętać myśląc o przyszłości domu i osiedla, Środowisko Mieszkaniowe = Housing Environment nr 11, 153.
• [10] Harabasz W., Kaplica w Grabnie k/Widawy woj. Sieradzkie, Komunikat SARP - 30 VI 1988, o. Kraków.
• [11] Kucza-Kuczyński K., 1991, Nowe kościoły w Polsce, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa, 13.
• [12] Lemaître G., 1980, Louvain-en-Woluwe, Louvain-la Neuve, Bruxelles, 19-49.
• [13] Malinowska-Petelenz B., 2013, Europejskie sacrum jutra, Środowisko Mieszkaniowe = Housing Environment, nr 11, 292-296.
• [14] Norman E., 2007, Dom Boga. Historia Architektury Sakralnej, Arkady, Warszawa, 7.
• [15] Papież Jan Paweł II, List do artystów, Watykan dnia 4 kwietnia 1999 roku.
• [16] Szafer T.P., 1988, Nowe polskie kościoły, kreacja czy tradycja, Nasza Przeszłość, t. 70, 251.
• [17] Wallis A., 1971, Socjologia a kształtowanie przestrzeni, Warszawa Państwowy Instytut Wydawniczy, 195-196.
• [18] Węcławowicz-Gyurkovich E., 1998, Postmodernizm w polskiej architekturze, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• [19] Węcławowicz-Gyurkovich E., 2018, Romantyczna geometria i nowy modernizm w nowej polskiej architekturze, TEKA Komisji Urbanistyki i Architektury PAN o. Kraków, t. XLVI, 292-296.
• [20] Węcławowicz-Gyurkovich E., 2019, Phenomenon of polish religious architecture of the end of the twentieth century, WMCAUS 2018, 3rd World Multidisciplinary Civil Engineering, Architecture, Urban Planning Symposium Prague, Czech Republic, Vol. 471, 1-9.
• [21] Wierzbicka A., 2011, Symbol as a versatile language of communication in Polish contemporary sacred architecture, Challenges of Modern Technology, vol.2, nr 2, 81-85.
• [22] Wierzbicka A., 2019, Anticipation of Contemporary Sacred Buildings- New Direction in Designing Semantic Architecture, IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, Prague, vol. 471, nr 245, 1-8.
• Źródła Internetowe / Online Sources
• [1] https://iwaw.pl/obiekt.php?p=155627888
• [2] https://www.haloursynow.pl/artykuly/bolalo-mnie-okreslenie-sypialnia-warszawy-prof-marek-budzynski-o-projektowaniu-ursynowa-wywiad,13902.htm
• [3, 4] https://(warszawa:fandom.com/wiki/Kościół_Wniebowstapienia_Pańskiego#Historia
• [5] http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,27866367,projektant-ursynowa-polnocnego-zostawcie-w-spokoju-plac-przy.html
• [6] https://wroclaw.oblaci. pl/kosciol-nmp-krolowej-pokoju dostęp 15.10.2022
• [7] wystawa (1989) pt. Polskie współczesne rysunki architektoniczne, Kraków - Berlin - archiwum SARP Kraków
• Prace niepublikowane / Unpublished Materials
• [1] Ilmurzyńska K., 2019, Ewolucja przestrzenna Ursynowa Północnego w Warszawie w latach 1971 - 2018, praca doktorska, mps WA Politechnika Warszawska, 227-228.
• [2] rozmowa autorów artykułu z biskupem Ignacym Tokarczukiem, w dniu 25 XI 1999 w Jarosławiu.
• [3] rozmowa autorów artykułu z architektem Markiem Budzyńskim w dniu 21 X 2022 r

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).