Krajobraz opuszczonych wsi Polesia w świetle archiwalnych materiałów kartograficznych

• Autorzy: Soszyński D.

Warianty tytułu

EN

Polesie deserted villages landscape in the light of the archival cartographic materials

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę wsi Polesia, które w XX w. uległy gwałtownemu lub stopniowemu wyludnieniu i pozostają obecnie opuszczone. Na podstawie analizy materiałów kartograficznych, uzupełnionych wywiadami i danymi ze źródeł historycznych, przedstawiono dynamikę zmian w zaludnieniu poszczególnych wsi i przyczyny ich opuszczenia. W części drugiej przedstawiono aktualny stan zachowania krajobrazu wiejskiego w każdej z osad. Punktem wyjścia były tu mapy WIG w skali 1:100 000, z lat 30. XX w. a więc z okresu kiedy większość badanych miejscowości znajdowała się w maksymalnym stadium rozwoju. Następnie dla każdej wsi przeprowadzono analizy współczesnych zdjęć lotniczych oraz szczegółową inwentaryzację terenową. Porównanie treści map archiwalnych z aktualnym stanem krajobrazu pozwoliło na charakterystykę stanu zachowania dawnego krajobrazu kulturowego opuszczonych wsi w zależności od typu i wielkości wsi, jej położenia, rodzaju zabudowy a także przebiegu procesu wyludniania.

EN

The paper presents characterisation of the Polesie villages, which was rapidly or gradually depopulated in the 20th century. The changes of the villages population and reasons of this changes, was performed on the basis of archival cartographic materials, interviews with inhabitants and historical data. In the second part of paper the current state of preservation of rural landscape was presented for each of the 17 analysed settlement. The base for the analysis was WIG maps at the scale of 1:100 000 from the nineteen thirties, when most of those villages were at the peak of their development. Next, for each of the village, there was made the analysis of current aerial photographs and detailed field inventories. Then, the archival maps contents was compared with the current state of the landscape. It allowed to characterize the state of preservation of villages landscape depending on the type, size and location of the villages, type of buildings and the course of depopulation process.

Słowa kluczowe

PL

opuszczone wsie; reliktowy krajobraz kulturowy; Polesie; archiwalne materiały kartograficzne

EN

deserted villages; relic cultural landscape; Polesie Region; archival cartographic materials

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 16
• Strony: 219—228
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Soszyński D.

• Uniwersytet Przyrodniczy, Zakład Ekologii Krajobrazu i Ochrony Przyrody, Lublin, Polska

Bibliografia

• Bystrzycki T. (red.), 1933: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorialnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Wydawnictwo Książnicy Naukowej, Przemyśl, Warszawa.
• Glińska A., 1968: Zamojszczyzna w okresie okupacji hitlerowskiej (relacje wysiedlonych i partyzantów), PAX, Warszawa.
• Kondracki J., 1994: Geografia Polski: mezoregiony fizyczno-geograficzne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Konieczny Z., 2002: Zmiany demograficzne w południowo - wschodniej Polsce w latach 1939- 1950, Archiwum Państ., Przemyskie Tow. Archiwistyczne "Archiwariusz", Pol. Tow. Historyczne, Przemyśl.
• Ciok S., 1995: Zmiany ludnościowe i osadnicze w Sudetach, Prace Instytutu Geograficznego, seria B, 12, Acta Universitatis Wratislaviensis, 1730: 51-64.
• Archiwum Państwowe w Lublinie, Oddział w Chełmie. Akta gmin: Hańsk, Sobibór, Turna, Wola Wereszczyńska, Wyryki, (http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/index.php).