Biografia inżyniera Jerzego Budzyńskiego (1892-1979) na podstawie zasobu archiwalnego Instytutu Badawczego Dróg i Mostów

• Autorzy: Mistewicz Marek

Identyfikatory

DOI

10.4467/0023589XKHNT.23.015.17877

Warianty tytułu

EN

Biography of Jerzy Budzyński (1892-1979), an engineer - based on the archival sources from the Road and Bridge Research Institute

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article describes the life of Jerzy Budzyński, born in 1892 in Warsaw, a student of the gymnasium branch of the Warsaw E. Konopczyński School, a student of the Belgian University of Liège, and a graduate of the Warsaw University of Technology. Fragments of his unpublished diary show how Polish independence organizations were formed in the early 20th century: the Association of Polish Progressive and Independence Youth “Filarecja”, the Union of Active Struggle, the Rifl emen’s Association, and the Polish Military Organization. The content of the justifications for the applications for the threetime decoration of the Cross of Valor document Jerzy Budzyński’s participation in the capture of the Mokotów Airport in Warsaw in November 1918 and the self-sacrificing fight in defense of Łomża against the Soviet III Cavalry Corps of Gai-Khan (Gai Dmitrievich Bzhishkyan), at the end of July 1920. During the interwar period, Budzyński was the head of the Road Traffic Division of the Road Department in the Ministry of Transport, creating conditions for the development of road transport and the construction of modern roads in Poland. After the war, as the head of the Poviat Road Administration in Grójec, he rebuilt roads and bridges, e.g. using bridge structures donated by the United Nations Relief and Reconstruction Administration (UNRRA). Budzyński ended his professional career working at the Central Research and Development Center for Road Technology (currently the Road and Bridge Research Institute) as the manager of the Center for the Scientific, Technical and Economic Information and Documentation, disseminating world achievements in road technology in Poland. Jerzy Budzyński’s personal file has been preserved in the archives of the Road and Bridge Research Institute, containing source documents of great value for research on the history of Poland in the 20th century.

Słowa kluczowe

PL

Narodowe Odrodzenie Polski; Obrona Łomży w 1920 r; Ministerstwo Komunikacji; ruch drogowy; drogi publiczne; Powiatowy Zarząd Drogowy w Grójcu

EN

National Revival of Poland; Defense of Łomża in 1920; Ministry of Transport; road traffic; public roads; County Road Administration in Grójec

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2023
• Tom: T. 68, nr 2
• Strony: 51--87
• Opis fizyczny: Bibliogr. 82 poz., faks., fot., 1 portr.

Twórcy

autor

Mistewicz Marek

• Instytut Badawczy Dróg i Mostów

• https://orcid.org/0000-0002-4140-4277

Bibliografia

• Źródła archiwalne
• Archiwum Instytutu Badawczego Dróg i Mostów [AIBDiM], Akta osobowe nr 23 Jerzy Budzyński:
• - Ankieta Personalna, Grójec 13.01.1952 r.;
• - Dokument ślubu Nr. 607, Urząd Stanu Cywilnego w Bydgoszczy - odpis;
• - Dowód Tożsamości Osoby Nr 0019, Ministerstwo Komunikacji, dyrektor Gabinetu Ministra, 19.11.1936 r.;
• - Dyplom No. 477, Politechnika Warszawska, Warszawa 31.08.1925 r.;
• - Indeks Studyów Pan Budzyński Jerzy imatrykulowany dn. 14/X 1916 r. pod No. 780, Politechnika Warszawska Wydział Elektrotechniczny;
• - Karta zwolnienia Nr. 25758/O.K. 1, komendant P.K.U. Juzwa Zygmunt podpułkownik, Warszawa 21.02.1937 r.;
• - Kwestionariusz Osobowy, Warszawa 31.07.1962 r.;
• - Legitymacja Nr J-3094, Polska Rzeczpospolita Ludowa, Warszawa dn. 14.04.1965 r.;
• - Lista odznaczeń;
• - Opinia o działalności nauk.-technicznej i pracy zawodowej mgr inż. Jerzego Budzyńskiego, zastępca dyrektora do spraw naukowych dr inż. J. Szaciłło, Warszawa 11.09.1963 r.;
• - Ordre national de la Légion d’honneur. Le Grand Chancelier de l’Ordre National de la Légion d’Honneur certifieque par Décret du Six Mai mil neuf cent trente six Le President de la République Française a conférié à M. Jerzy Budzynski Ingénieur, Vice-President de L’Union des Réservistes, Vice-President de l’Union de P.O.W. (organisation polonaise de Liberté), la Décoration de Chevalier de l’Ordre National de la Légion d’Honneur. Fait à Paris, le 25 Mai 1936. No. H73H6;
• - Pismo Nr CZDP.NZ-10/370/60, z up. ministra mgr inż. Fr. Koryciński dyrektor C.Z.D.P., 14.12.1960 r.;
• - Pismo Nr COD-NK/12/62, zastępca dyrektora do spraw naukowych mgr inż. M. Brzostowski, Warszawa 27.01.1962 r.;
• - Pismo Nr COD-NK-192/64, dyrektor doc. mgr inż. Jerzy Królikowski, 31.07.1964 r.;
• - Pismo Nr COD-NK-311/69, zastępca dyrektora mgr inż. Wacław Rudziński, 30.09.1969 r.;
• - Pismo Nr COD-NK-68/70, dyrektor doc. mgr inż. Romuald Żółtowski, 16.01.1970 r.;
• - Pismo Nr COD-NK-310/71, dyrektor mgr inż. Romuald Żółtowski, 24.07.1971 r.;
• - Pismo Nr Dr. NK1/al/818/52, Ministerstwo Transportu Drogowego i Lotniczego Centralny Zarząd Dróg Publicznych, Do Obywatela inż. Przelaskowskiego Bolesława p.o. Dyrektora Wojewódzkiego Zarządu Dróg Publicznych w Warszawie, dyr. inż. Al. Gajkowicz, Warszawa 9.05.1952 r.;
• - Pismo Nr Kadr.0.II.-d-1/6/116/B/51, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział Kadr i Szkolenia, W. Śliwiński z-ca Przew. Prez., Warszawa 18.09.1951 r.;
• - Pismo Nr NK-I-Id/B/52, p.o. dyrektor BP, Pruszków 23.05.1952 r.;
• - Pismo Nr NR-I-1b/B/53, dyrektor inż B. Przelaskowski, Pruszków 18.05.1953 r.;
• - Pismo Nr NZ III/Os-3/57, dyrektor mgr inż B. Przelaskowski, Warszawa 30.10.1957 r.;
• - Pismo Wydział Kadr L. dz. 458/52 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Komitet Powiatowy w Grójcu, Do Woj. Zarz. Dróg Publicznych w Warszawie, kierownik Wydziału Kadr KP PZPR R. Syska, I sekretarz Komitetu Powiatowego PZPR J. Pienkos, Grójec 12.05.1952 r.;
• - Świadectwo No. 143, Jerzy Adam Budzyński, szkoła E. Konopczyńskiego, przełożony szkoły M. Rowiński, Warszawa 23.06.1911 r.;
• - Tymczasowe zaświadczenie służbowe (w językach polskim i rosyjskim), Powiatowy Zarząd Drogowy w Grójcu nr 27, Starosta Powiatowy, Grójec 29.01.1945 r.;
• - Wspomnienia przyd. Skała inż. Jerzego Adama Budzyńskiego, Warszawa 04-606 ul. Marysińska 32/34 „A”. 5. tel. [phone];
• - Zaświadczenie, Starostwo Powiatowe w Grójcu, Dr. Nr. 114/45, Starosta Powiatowy, Grójec 8.10.1945 r.
• Archiwum Wydawnictw Komunikacji i Łączności [AWKiŁ], Teczka osobowa nr 562 Antoni Łaguna.
• Fundacja Ośrodka KARTA [FOKARTA], Kolekcja Anny z Krassowskich Olszańskiej, sygn. AWIII/621.16.18, Poświadczenie [dla Karoliny Załęskiej o rejestracji w Gwardii Robotniczej Dzielnicy VI m. Lwowa, 1939 r.].
• Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie [APAN], Materiały Aleksandra Gajkowicza, sygn. III-289, A. Gajkowicz, Pobieżne notatki z mojego życia, t. 1, t. 2, jedn. 50.
• Wojskowe Biuro Historyczne [WBH], Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych:
• - sygn. I.141.B.14341 Budzyński Jerzy: Główna Karta Ewidencyjna, Karta kwalifikacyjna dla Komisji Weryfikacyjnej, Wniosek na odznaczenie Krzyża Waleczności z 19.10.1920 r., Wniosek o odznaczenie Krzyżem Walecznych z 9.11.1921 r.
• - sygn. OPWI/51 Budzyński Jerzy: Karta zgłoszenia o przyznanie Odznaki pamiątkowej więźniów ideowych.
• Źródła drukowane
• Gajkowicz A., Budzyński J., Karniewski J., Królikowski J., Mejer T., Missbach A., Okęcki M., Pol E., Radkiewicz S., Różański B., Skórski J., Świacki H., Tezy programu gospodarki drogowej Polski, [w:] Prace Czwartego Polskiego Kongresu Drogowego 1938 r., red. L. Borowski, Warszawa 1939.
• Kalendarz Przeglądu Budowlanego na rok 1938, red. I. Luft, Warszawa b.d.
• Kalendarz Przeglądu Budowlanego na rok 1939, red. I. Luft, Warszawa b.d.
• Alfabetyczny Spis Oficerów Rezerwy, Warszawa 1922.
• Nestorowicz M., Problem budowy dróg samochodowych (autostrad) w Polsce, [w:] Prace Czwartego Polskiego Kongresu Drogowego 1938 r., red. L. Borowski, Warszawa 1939, załącznik B-1, s. 1-4.
• Rocznik Oficerski 1923, Warszawa 1923.
• Spis Abonentów Sieci Telefonicznej M. St. Warszawy P.A.S.T. Warszawskiej Sieci Okręg. P.P.T.T. Rok 1939/40, b.m., b.r.
• Źródła prasowe
• Doroczna lista odznaczonych, „Głos Poranny” 10.11.1935, r. 7, nr 309, s. 3.
• Komunikaty Zarządu Głównego, „Drogowiec. Organ Związku Zawodowego Pracowników Dróg Kołowych Rzeczypospolitej Polskiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego” 1936, r. 4, nr 7-8, s. 7.
• Kubalski T., Dziesięć lat Związku Rezerwistów, „Rezerwista. Czasopismo Rezerwistów Rzeczpospolitej Polskiej” 1936, r. 3, nr 7, s. 2-5.
• Mikołajewski S., Bilans dotychczasowych naszych organizacyjnych wysiłków. W całej Rzeczypospolitej, „Peowiak. Miesięcznik Oficjalny Organ Związku Peowiaków Okręgu Województwa Warszawskiego” 1930, r. 1, nr 1, s. 31-32.
• Nekrolog: żona, siostrzenica, siostrzeniec z rodziną oraz Zbyszek z żoną, „Życie Warszawy” 15.11.1979, nr 269.
• Nekrolog: koleżanki i koledzy z Instytutu Badawczego Dróg i Mostów, „Życie Warszawy” 19.11.1979, nr 272.
• Obóz Zjednoczenia Narodowego, „Błękitny Weteran. Organ Stowarzyszenia Weteranów b. Armii Polskiej we Francji” 1937, r. 2, nr 2, s. 5.
• S., P. O. W. Prace Okręgu Stołecznego. Wywiad z inż. Jerzym Budzyńskim, „Naród i Wojsko. Organ Centralny Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny” 1935, r. 2, nr 2, s. 9.
• Śmiertelna katastrofa samochodowa w Brześciu nad Bugiem, „Dziennik Białostocki” 15.10.1936, r. 14, nr 285, s. 1.
• Wywiad z P. Naczeln. Wydz. Min. Komun. Inż. Jerzym Budzyńskim, „Drogowiec. Organ Związku Zawodowego Pracowników Dróg Kołowych Rzeczypospolitej Polskiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego” 1936, r. 4, nr 3-4, s. 2.
• Źródła wywołane
• Relacja Henryka Czesława Mistewicza (1925-2007), żołnierza kompanii por. „Stena” Armii Krajowej.
• Rozmowa telefoniczna z prof. Andrzejem Jarominiakiem, 20.01.2021 r.
• Rozmowa telefoniczna z inż. Janem Bieńką, 18.08.2021 r.
• Akty prawne
• Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L.2016.119.1, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).
• Dz.U. 2019, poz. 730, Ustawa z dnia 21 lutego 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).
• Dz.U. 2020, poz. 164, Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 grudnia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach.
• Dz.U. 2023, poz. 1510 ze zmianami, Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 czerwca 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Kodeks pracy.
• Dziennik Personalny 1920, r. 1, nr 49; 1921, r. 2, nr 37; 1922, r. 3, nr 19.
• Dziennik Urzędowy Ministerstwa Komunikacji 30.03.1936, nr 17, poz. 83, Wykaz ilości pojazdów mechanicznych (cywilnych) na dzień 1 stycznia 1936 r. (Przedruk z „Monitora Polskiego” 12.03.1936, nr 68, Dział nieurzędowy).
• Dziennik Urzędowy Ministerstwa Komunikacji, 19.02.1937, nr 5, poz. 34, Zarządzenie Ministra Komunikacji z dnia 26 stycznia 1937 r. w sprawie znakowania pojazdów mechanicznych oraz sposobu wykonania tablic rejestracyjnych i ich ceny.
• Dziennik Urzędowy Ministerstwa Komunikacji, 19.02.1937, nr 5, Komunikat o ilości pojazdów mechanicznych (cywilnych) na dzień 1 stycznia 1937 r.
• Dziennik Urzędowy Ministerstwa Komunikacji 10.02.1938, nr 12, Obwieszczenia. Wykaz ilości pojazdów mechanicznych (cywilnych) na dzień 1 stycznia 1938 r.
• Dziennik Urzędowy Ministerstwa Komunikacji 25.02.1939, nr 6, Obwieszczenia. Wykaz ilości pojazdów mechanicznych (cywilnych) kursujących na obszarze Rzplitej w dniu 1 stycznia 1939 r.
• Dziennik Urzędowy Ministerstwa Komunikacji 7.08.1939, nr 32, poz. 168, Dział Dróg Kołowych 168. Wykaz ilości pojazdów mechanicznych (cywilnych) kursujących na obszarze Rzplitej w dniu 1 lipca 1939 r.
• Monitor Polski 26.07.1935, r. 18, nr 169, Dział Nieurzędowy. Z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
• Literatura przedmiotu
• Cybulski T., Zajęcie lotniska mokotowskiego w Warszawie w listopadzie 1918 r., [w:] Album dziesięciolecia lotnictwa polskiego, Poznań 1930, s. 66-70.
• Matyjas R., Powiat Grójecki w latach 1945-1975. Szkice i materiały, Grójec 2006.
• Mistewicz M., Polska administracja drogowa i kongresy drogowe w latach 1918-1939, Warszawa 2020.
• Smolana K., Urzędnicy służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945: przewodnik biograficzny, Warszawa 2020.
• Spis Inżynierów Technologów Polaków, [w:] Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu (w rocznicę stulecia uczelni), Warszawa 1933, s. 85-100.
• Strzembosz T., Rzeczpospolita podziemna. Społeczeństwo polskie a państwo podziemne 1939-1945, Warszawa 2000.
• Szczepański J., Region łomżyński podczas wojny polsko-sowieckiej, „Studia Łomżyńskie” 2000, nr 11, s. 7-21.
• Walerych W., Organizacja drogownictwa w okresie 1945-2006, [w:] L Techniczne Dni Drogowe, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Międzyzdroje 6-8 XI 2007 r., Warszawa 2007, s. 21-28.
• Zobel H., Zarys historii Wydziału Inżynierii Lądowej, [w:] 100-lecie Odnowienia Tradycji Wydziału Inżynierii Lądowej, red. G. Borończyk-Płaska, H. Zobel, Warszawa 2015, s. 11-32.
• Żurawski S., Inżynieria komunikacyjna, [w:] 100-lecie Odnowienia Tradycji Wydziału Inżynierii Lądowej, red. G. Borończyk-Płaska, H. Zobel, Warszawa 2015, s. 127-146.
• Strony internetowe
• Mieczysław Karski h. Boleścic, www.sejm-wielki.pl/b/sw.299913 [dostęp 27.05.2021].
• Jan Matzke, Porucznik Mieczysław Oset-Kwieciński, jpilsudski.org/artykuly-personaliabiogramy/historie-rodzinne/item/1802-porucznik-mieczyslaw-oset-kwiecinski [dostęp 27.05.2021].
• Jan Dębski, senat.edu.pl/historia/senat-rp-w-latach-1922-1939/senatorowie-ii-rp/senator/jan-debski [dostęp 27.05.2021].
• Emilian Konopczyński, konopczynski.edupage.org/a/emilian-konopczynski [dostęp 04.08.2022].
• Janusz Głuchowski (ur. 6 sierpnia 1888 w Bukowej, zm. 11 czerwca 1964 w Londynie) - generał dywizji, ipn.gov.pl/pl/100-bohaterow-na-100-le/104516,Janusz-Gluchowskiur-6-sierpnia-1888-w-Bukowej-zm-11-czerwca-1964-w-Londynie-gen.html [dostęp 13.07.2021].
• Arch. Jan Pohoski, inmemoriam.architektsarp.pl/pokaz/jan_pohoski,35015 [dostęp 22.07.2021].
• Zbigniew Szydelski „Kit”, 1944.pl/archiwum-historii-mowionej/zbigniew-szydelski,333.html [dostęp 11.09.2021].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).