Stan rozpoznania geologicznego struktur solnych regionu szczecińskiego pod kątem oceny możliwości budowy w ich obrębie kawernowych magazynów i składowisk

• Autorzy: Czapowski G. , Tomassi-Morawiec H.

Warianty tytułu

EN

Current geological knowledge on salt structures from the Szczecin region (NW Poland) for perspective location of cavern storages and depositories

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Konieczność zróżnicowania źródeł dostaw gazu i związana z tym decyzja o budowie gazoportu w Świnoujściu wymusza poszukiwanie nowych przestrzeni magazynowych, szczególnie w formie magazynów podziemnych (np. opresyjne magazyny kawernowe w utworach solnych). Na terenie niecki szczecińskiej udokumentowano badaniami geofizycznymi bądź wierceniami 14 wysadów i 10 poduszek solnych, spośród których najlepiej obecnie rozpoznaną strukturą jest wysad solny Goleniów. Pozostałe wysady: Międzyzdroje/Przytór, Wolin–Wicko–Wapnica, Wolin 2, Nowogard, Grzęzno, Oświno oraz poduszki solne: Stargard Szczeciński–Maszewo, Szczecin i Trzebież są stosunkowo słabo rozpoznane geologicznie. Wymienione struktury solne, w świetle dotychczasowych informacji o ich budowie, mogą okazać się przydatne jako miejsca lokalizacji kawernowych magazynów węglowodorów lub składowisk niebezpiecznych odpadów, jednak wymagają dokładnych badań geologicznych przed podjęciem decyzji o ich zagospodarowaniu. Możliwość bezpośredniego zrzutu solanek ługowniczych do Zalewu Szczecińskiego lub Bałtyku (testowana obecnie przy budowie kawernowego magazynu gazu Kosakowo) zwiększa atrakcyjność tych struktur.

EN

Government conception of diversity of gas and oil deliverers and accompanied decision of construction of the gas terminal at Świnoujście involved the urgent necessity to look for the new storage space, also in the salt rocks as the operating underground cavern storages. Hitherto discovered 14 salt diapirs and 10 pillows in the Szczecin Trough, composed of the Zechstein (Upper Permian) salt deposits and in some of them the operating safety salt cavern storages for hydrocarbons could be constructed with underground leaching. Review of geological information on these structures, located and documented with geophysical and well data indicated that the best explored form is the Goleniów salt diapir. Other diapirs of this region: Międzyzdroje/Przytór, Wolin–Wicko–Wapnica, Wolin 2, Nowogard, Grzęzno and Oświno, as well as salt pillows: Stargard Szczeciński–Maszewo, Szczecin and Trzebież seem to be possible locations of such cavern storages or hazard waste depositories although their current geological recognition is generally insufficient and they require intensive complex studies before the decision on future management. Possible output of leaching brines directly to the Szczecin Embayment or to the Baltic Sea (now tested during leaching of the Kosakowo gas cavern storage) makes these salt structures very attractive.

Słowa kluczowe

PL

geologia struktur solnych; kawernowe magazyny i składowiska; region szczeciński

EN

geology of salt structures; cavern storage and depository; Szczecin region

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 448 (1)
• Strony: 145--156
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Czapowski G.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Tomassi-Morawiec H.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] BRAŃKA S., 2008 — Analiza potrzeb magazynowych gazu ziemnego w Polsce. Gosp. Sur. Miner. (Prz. Solny 2008), 24, 3/2: 25-38.
• [2] BRAŃKA S., 2009 — Ekonomiczne uwarunkowania lokalizacji podziemnych magazynów gazu na przykładzie Polski. Geologia (Prz. Solny 2009), 35, 3: 447-459.
• [3] CZAPOWSKI G., 2006 — Możliwości bezpiecznego podziemnego magazynowania węglowodorów (paliw) w strukturach geologicznych na obszarze Polski. Prz. Geol., 54, 8: 658-659.
• [4] CZAPOWSKI G., ŚLIZOWSKI K., 2008 — Stan rozpoznania niezagospodarowanych wysadów solnych w Polsce: optymizm czy problem? Gosp. Sur. Miner. (Prz. Solny 2008), 24, 3/2: 299-303.
• [5] CZAPOWSKI G., KASIŃSKI J., KRZYWIEC P., POLECHOŃSKA O., TOMASSI-MORAWIEC H., WRÓBEL G., BURLIGA S, WILKOSZ P., 2005 — Ocena złóż solnych w rejonie Pomorza i Kujaw pod kątem ich przydatności do eksploatacji metodą otworową. Arch. IKS Solino S.A.
• [6] DADLEZ R., 1974 — Types of local tectonic structures in the Zechstein-Mesozoic complex of northwestern Poland. Biul. Inst. Geol., 274: 149-177.
• [7] DADLEZ R., 1980 — Tektonika wału pomorskiego. Kwart. Geol., 24, 4: 741-767.
• [8] DADLEZ R. (red.), 1998 — Mapa tektoniczna kompleksu cechsztyńsko-mezozoicznego na Niżu Polskim w skali 1:500 000. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• [9] DADLEZ R., 2001 — Przekroje geologiczne przez bruzdę śród- polską. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• [10] DADLEZ R., MAREK S., 1974 — General outline of the tectonics of the Zechstein-Mesozoic complex in central and northwestern Poland. Biul. Inst. Geol., 274: 111-148.
• [11] DADLEZ R., KHUBLIDIKOV A., MODLIŃSKI Z., POKORSKI J., SAKALAUSKAS K., WAGNER, R. ZDANAVICIUTE O., 2007 — Geological Map of the Western and Central Part of the Baltic Depression without Permian and Younger Formations, 1: 750 000. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• [12] GĄSKA K., 2000 — Kawernowy Podziemny Magazyn Gazu „Mogilno". Tech. Posz. Geol, Geosynopt. i Geotermia, 42, 223: 33-35.
• [13] JASIŃSKI Z., 2004 — Podziemny system magazynowania paliw w kawernach solnych. Górnictwo Odkrywkowe, 3/4: 62-69.
• [14] KARNKOWSKI P.H., CZAPOWSKI G., 2007 — Underground hydrocarbons storages in Poland: actual investments and prospects. Prz. Geol., 55, 12/1:1068-1074.
• [15] KICMAN W., 1993 — Wybrane struktury solne NW Polski. W: Wykorzystanie wysadów solnych jako magazynów gazu ziemnego na przykładzie kawernowego podziemnego magazynu gazu Mogilno. Mat. konf. nauk.-tech.: 14-16. Piła. STInżiTPNiG.
• [16] KRZYWIEC P., 2002 — Mid-Polish Trough inversion – seismic examples, main mechanisms and its relationship to the Alpine – Carpathian collision. W: Continental Collision and the Tectono-sedimentary Evolution of Forelands (red. G. Bertotti i in.). European Geosciences Union Stephan Mueller Special Publication Series, 1: 151-165.
• [17] KRZYWIEC P., 2009 — Geneza i ewolucja wybranych struktur solnych z obszaru Niżu Polskiego w świetle danych sejsmicznych Prz. Geol., 57, 9: 812-818.
• [18] KUNSTMAN A., POBORSKA-MŁYNARSKA K., URBAŃCZYK K., 2002 — Zarys otworowego ługownictwa solnego. Aktualne kierunki rozwoju. Wyd. AGH, Kraków.
• [19] KUNSTMAN A., POBORSKA-MŁYNARSKA K., URBAŃCZYK K., 2009 — Geologiczne i górnicze aspekty budowy magazynowych kawern solnych. Prz. Geol., 57, 9: 819-828.
• [20] LASKOWSKA T., SZCZEBYŁO J., GĄSKA K., WILKOSZ P., 2009 — Polskie magazyny gazu ziemnego – od Mogilna do Kosakowa . Prz. Geol., 57, 9: 755-756.
• [21] MACIEJEWSKI A., 2008 — Podziemne magazynowanie paliw płynnych. Gosp. Sur. Miner. (Prz. Solny 2008), 24, 3/2: 39-53.
• [22] MAZUR M., MIERZWA L., GRABANIA A., 1994 — Perspektywy lokalizacji podziemnych magazynów w złożach soli w Polsce. Prz. Górn., 50, 10: 11-14.
• [23] NOWICKI M., 1993 — Możliwości budowy podziemnych magazynów gazu w północnych i zachodnich regionach Niżu Polskiego. W: Wykorzystanie wysadów solnych jako magazynów gazu ziemnego na przykładzie kawernowego podziemnego magazynu gazu Mogilna Mat. konf. nauk.-tech.: 9-13. Piła. STInżiTPNiG.
• [24] PIEŃKOWSKI G., 2009 — Podziemne magazynowanie węglowodorów w kawernach solnych w Polsce – wymiar strategiczny i możliwości poprawy stanu środowiska naturalnego. Prz. Geol., 57, 9: 791-797.
• [25] STOPA J., RYCHLICKI ST., KOSOWSKI P., 2008 — Rola podziemnego magazynowania gazu w kawernach solnych. Gosp. Sur. Miner. (Prz. Solny 2008), 24, 3/2: 11-23.
• [26] ŚLIZOWSKI K., KOHSLING J., LANKOF L., 2004 — Uwarunkowania podziemnego składowania odpadów niebezpiecznych w Polsce. Studia, Rozprawy, Monografie, 129: 1-264. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
• [27] ŚLIZOWSKI K., BRAŃKA S., JAWOR E., LANKOF L., ŚLIZOWSKI J., MACIEJEWSKI A., MAZUR M., NEY R., PISIEWICZ T., ROGOWSKA E., URBAŃCZYK K., WIŚNIEWSKA M., 2006 — Ocena możliwości magazynowania substancji w złożach soli kamiennej. IGSMiE PAN, Kraków. Centr. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [28] ŚLIZOWSKI J., LANKOF L., WOJTUSZEWSKA K., 2007 — Geomechaniczna ocena optymalnej głębokości komór magazynowych gazu ziemnego w polskich złożach soli kamiennej. WUG, Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, 6, 154: 50-61.
• [29] WAGNER R., 1994 — Stratygrafia i rozwój basenu cechsztyńskiego na Niżu Polskim. Pr. Państw. Inst. Geol., 146: 1-71.

Uwagi

PL

Artykuł w: Część 1, Składowanie i magazynowanie w strukturach geologicznych