Wykorzystanie poziomu wody gruntowej jako wskaźnika uwilgotnienia gleby torfowo-murszowej w warunkach różnej ewapotranspiracji

• Autorzy: Szajda J. , Olszta W.

Warianty tytułu

EN

The use of groundwater level as a moisture indicator of peat-moorsh soil at different evapotranspiration

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że w warunkach gdy straty wody na parowanie są w całości pokrywane przez podsiąk kapilarny ze strefy nasyconej, optymalny dla badanej gleby poziom wody gruntowej oscyluje w pobliżu 70 cm, ciśnienie ssące w warstwie korzeniowej, wyrażone wartością pF, przyjmuje wartość stałą, niezależnie od wielkości ewapotranspiracji, a wartość tego ciśnienia różnicuje się w zależności od poziomu wody gruntowej. Charakterystyki liczbowe uzyskanych zależności, wykorzystane do oceny minimalnej i optymalnej głębokości odwodnienia, zapewniającej wilgotność warstwy korzeniowej, przy której uzyskuje się maksymalne plony bez luksusowego zużycia wody na ewapotranspirację oraz skuteczną ochronę gleby przed niekorzystnymi przemianami po odwodnieniu dowodzą, że minimalna i optymalna głębokość odwodnienia jako wskaźnik uwilgotnienia jest wielkością zmienną, zależną od ewapotranspiracji. Podane w pracy zależności mogą być podstawą sterowania nawadnianiem, a materiał empiryczny może być stosowany do kalibracji modeli symulujących udział podsiąku w pokrywaniu rozchodów wody na ewapotranspirację dla ustalonych i zmiennych warunków przepływu.

EN

Basing on performed measurements the authors found a diversification of moisture (pF) in the root zone layer, in dependence on soil water level and evapotranspiration. Soil water depth, as an indicator of moisture, varied depending on evapotranspiration; the optimum soil water level was about 70 cm. Numerical characteristics of obtained relationships, used to estimate the minimum water level depth that should provide maximum yield without the luxury water usage for evapotranspiration and efficient soil protection against unfavourable changes after dehydration, confirmed this thesis. Relationships presented in the paper can be a base for irrigation management and the empirical material for calibrating numerical models, which simulate the contribution of capillary uptake in covering evapotranspiration consumption at steady state and dynamic flow conditions.

Słowa kluczowe

PL

ciśnienie ssania; ewapotranspiracja; poziom wody gruntowej

EN

suction head; evapotranspiration; groundwater level

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2002
• Tom: T. 2, z. 2
• Strony: 33--45
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., wykr.

Twórcy

autor

Szajda J.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Oddział w Lublinie, 20-612 Lublin, ul. Głębocka 29/2; tel. + 48 (81) 532-92-51

autor

Olszta W.

• Politechnika Lubelska

Bibliografia

• BRANDYK T., 1990. Podstawy regulowania uwilgotnienia gleb dolinowych. Warszawa: Wydaw. SGGW-AR, Rozpr. Habil.
• FEDDES R. A., 1971. Water, heat and crop growith. Wageningen: H. Veenmon and N.V. Zonen.
• KOWALIK P., ZARADNY H., 1978. Simulation model of the soil water dynamics for layered soil profile with fluctuating water table and water uptake by roots. J. Hydrol. Sci.
• OLSZTA W., 1980. Badania nad wpływem zwierciadła wody gruntowej i transpiracji na układ wilgotności w profilu gleby torfowo-murszowej metodą modelowania symulacyjnego. Rocz. Gleb. t. 31 nr 3/4.
• OLSZTA W., 1981. Badania dynamiki uwilgotnienia gleb, wzrostu traw i prognozowania nawodnień metodą modelowania matematycznego. Falenty: IMUZ, Rozpr. Habil.
• SZAJDA J., 1997. Roślinne i glebowo-wodne wskaźniki ewapotranspiracji łąki na glebie torfowo-murszowej. Falenty: IMUZ, Rozpr. Habil.
• SZAJDA J., 1999. Badania nad oceną minimalnej głębokości odwodnienia torfowiska średnio przeobrażonego użytkowanego rolniczo w aspekcie jego ochrony przed degradacją. W: Problemy aktywnej ochrony ekosystemów wodnych i torfowiskowych w polskich parkach narodowych. Materiały Międzynarodowej Konferencji Okuninka, 8–9 października. Lublin: Wydaw. UMCS.
• SZAJDA J., 2000a. Wpływ głębokości odwodnienia gleby torfowo-murszowej na plonowanie i ewapotranspirację łąki. W: Renaturyzacja obiektów przyrodniczych-aspekty ekologiczne i gospodarcze. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Nałęczów, 18-20 września. Lublin: Wydaw. UMCS.
• SZAJDA J., 2000b. Wpływ minimalnej głębokości odwodnienia na ciśnienie ssące gleby torfowo-murszowej w strefie korzeniowej. W: Problemy ochrony i użytkowania obszarów wiejskich o dużych walorach przyrodniczych. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Janów Lubelski, 20–21 października. Lublin: Wydaw. UMCS.
• SZUNIEWICZ J., 1979. Charakterystyka kompleksów wilgotnościowo-glebowych pod kątem parametrów systemu melioracyjnego. W: Kompleksy wilgotnościowo-glebowe w siedliskach hydrogenicznych i ich interpretacja przy projektowaniu melioracji i zagospodarowania. Bibl. Wiad. IMUZ nr 58.
• SZUNIEWICZ J., CHURSKA CZ., CHURSKI T., 1992. Potencjalne hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe i ich zróżnicowanie pod względem dyspozycyjnych zapasów wody użytecznej. W: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Bibl. Wiad. IMUZ nr 79.
• VIESSER W. C., 1963. Soil moisture content and evapotranspiration. JCW Tech. Bull. no 31.
• ZAWADZKI S., 1973. Laboratoryjne oznaczanie zdolności retencyjnych utworów glebowych. Wiad. IMUZ t. 11 z. 2 s. 11–31.