Society of Workers’ Housing Estates and its attempt to overcome the residential crisis in interwar Poland A contribution to further research

• Autorzy: Frejtag Jakub

Identyfikatory

DOI

10.35784/bud-arch.2349

Warianty tytułu

PL

Towarzystwo Osiedli Robotniczych i jego działalność na rzecz przezwyciężenia kryzysu mieszkaniowego w międzywojennej Polsce Przyczynek do dalszych badań

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

After the Great War, one of the most challenging obstacles of the newly recreated Polish state was to ensure residential space for the group of citizens most vulnerable to exclusion. Labourers indeed required an inexpensive and modest habitations maintaining modern sanitary standards. Such facilities were underrepresented in Poland at that time. Mostly overpriced and unsanitary flats were offered in 19th-century housing. Also new housing, although with all modern amenities, did not provide flats with parameters that could meet the expectations of the least wealthy of labourers. In such circumstances, at the end of 1934, a new state-owned company was created – the Society of Workers’ Housing Estate (Towarzystwo Osiedli Robotniczych). Its aim was to build and grant loans for the construction of residential areas with flats meeting the needs of the lower-class labourers. Despite the difficulties, up to 1939, thousands of new flats were built under the Society’s initiative. All these investments exemplify a successful and far-reaching social policy of Second Polish Republic that made residential crisis manageable.

PL

Jednym z największych wyzwań stojących przed odrodzonym po I wojnie światowej państwem polskim było zapewnienie odpowiednich warunków bytowych grupie obywateli najbardziej narażonych na wykluczenie. Robotnicy potrzebowali bowiem niedrogich i skromnych, ale zachowujących nowoczesne standardy sanitarne mieszkań. Te były w ówczesnej Polsce trudno dostępne. Dziewiętnastowieczne budownictwo oferowało na ogół lokale niehigieniczne i często zbyt drogie dla robotników, zaś nowo budowane obiekty, choć wyposażone we wszystkie nowoczesne udogodnienia, nie zapewniały mieszkań o parametrach mogących sprostać oczekiwaniom najmniej zamożnych robotników. W takich okolicznościach pod koniec 1934 roku powołano nowe przedsiębiorstwo państwowe - Towarzystwo Osiedli Robotniczych. Do jego zadań należała budowa i kredytowanie budowy osiedli mieszkaniowych oferujących lokale odpowiadające potrzebom gorzej sytuowanych rodzin robotniczych. Pomimo licznych trudności, dzięki działalności TOR, do 1939 roku wybudowano tysiące nowych mieszkań. Realizacje te stanowią przykład udanej i dalekosiężnej polityki socjalnej władz II Rzeczypospolitej, której efekty uczyniły ówczesny kryzys mieszkaniowy możliwym do przezwyciężenia.

Słowa kluczowe

EN

housing estates; housing policy; labourers

PL

osiedla mieszkaniowe; polityka mieszkaniowa; robotnicy

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 20, no 1
• Strony: 25--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., fig.

Twórcy

autor

Frejtag Jakub

• Department of 19th Century History; Faculty of History; University of Warsaw; Poland

• https://orcid.org/0000-0001-5083-9611

Bibliografia

• 1. Korzeniowski W., “Mieszkanie społeczne najpotrzebniejsze. Wczoraj i dzisiaj”, Problemy Rozwoju Miast, vol. 6, no. 1–2, (2009), pp. 58-73.
• 2. Tołwiński T., Urbanistyka, vol. 2: Budowa miasta współczesnego. Warszawa: Zakład Urbanistyki Politechniki Warszawskiej, 1939.
• 3. Mazur E., Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa 1921-1939. Materialne warunki bytu robotników i inteligencji. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 1993.
• 4. Strzelecki J., Organizacja i działalność Towarzystwa Osiedli Robotniczych. Warszawa: s. n., 1935.
• 5. Kaliński J. and Noniewicz C., Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2015.
• 6. Organizacja i wytyczne działalności Towarzystwa Osiedli Robotniczych, s. n., 1934.
• 7. Matysiak-Rakoczy K., “Zespół mieszkaniowy Towarzystwa Osiedli Robotniczych na warszawskim Grochowie (Residental complex of TOR Housing Estate in Warsaw district of Grochów)”, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki. Teoria i historia, vol. 59, no. 3, (2014), pp. 33–61.
• 8. Furtak M., COP Centralny Okręg Przemysłowy 1936-1939 - architektura i urbanistyka. Kraj, region, miasto, fabryka, osiedle, budynek. Łódź - Kraków: Księży Młyn Dom Wydawniczy – Politechnika Krakowska, 2014.
• 9. Mały Rocznik Statystyczny, vol. 10. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1939.
• 10. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Osiedli Robotniczych Spółki z Ograniczoną Odpowiedzialnością za 1937 rok, Warszawa: Towarzystwo Osiedli Robotniczych, 1937.
• 11. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Osiedli Robotniczych Spółki z Ograniczoną Odpowiedzialnością za 1938 rok, Warszawa: Towarzystwo Osiedli Robotniczych, 1938.
• 12. Michałowski J., “Trzy lata pracy Towarzystwa Osiedli Robotniczych”, in Budownictwo mieszkaniowe Towarzystwa Osiedli Robotniczych, Warszawa: s. n., 1937.
• 13. Drozdowski M., Historia Centralnego Okręgu Przemysłowego. Geneza, budowa, wizja przyszłości, opinie. Radom: Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, 2015.
• 14. Dziemianko Z., Przemysł zbrojeniowy w Centralnym Okręgu Przemysłowym. Łysomice-Toruń: Europejskie Centrum Edukacyjne – Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004.
• 15. Radocki H., Centralny Okręg Przemysłowy w Polsce. Warszawa: Myśl Polska, 1939.
• 16. ed. Witkowski S., Radom. Dzieje miasta w XIX i XX wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
• 17. Gawlik M., “Przemysł Radomia w latach 1815-1914”, in Przemysł Radomia, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie – Radomskie Towarzystwo Naukowe, 1970, pp. 107-140.
• 18. Półrola D., “Dzieje przemysłu radomskiego w latach 1918-1945”, in Przemysł Radomia, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie – Radomskie Towarzystwo Naukowe, 1970, pp. 141-158.
• 19. Kupisz D. and Piątkowski S., Od rajców do radnych. Samorząd Radomia na przestrzeni wieków. Radom: Archiwum Państwowe w Radomiu – “Łaźnia” - Radomski Klub Środowisk Twórczych i Galeria – Rada Miejska w Radomiu, 2016.
• 20. ed. Kalinowski W., Urbanistyka i architektura Radomia. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie – Radomskie Towarzystwo Naukowe, 1979.
• 21. Maj E., Radom w półwieczu 1960-2010. Rozwój przestrzenny. Radom: Radomskie Towarzystwo Naukowe – Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, 2012.
• 22. Rybka A., Centralny Okręg Przemysłowy a polska awangardowa urbanistyka międzywojenna. Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, 1995.
• 23. Rutkowski S., Osiedla ludzkie. Warszawa-Kraków: Towarzystwo Wydawnicze, 1932.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).