Erozja powierzchniowa gleb na Pojezierzu Suwalskim i niektóre jej uwarunkowania klimatyczno-topograficzne

• Autorzy: Smolska E.

Warianty tytułu

EN

Interrill erosion on Suwałki Lakeland and some climatic-topographical conditions of soil redistribution

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the northeastem Poland, on the selected slopes was conducted the investigation of soil erosion in 1987-1989 and 1998-1999. The main undertaken tasks were: quantitative examination of interrill erosion and pointing out the erosion and accumulation zones on the slopes. On convex-concave slopes of the inclination below 9° the most intensive erosion resulting from the sheet wash, occurred on convex parts (0,03-0,4 t ha-1), the deposition zone was situated immediately below the erosion zone, that is in the middle and the lower part of the slope. On the slopes with greater inclination, over 9°, the erosion zone com prised the upper and the middle part of the slope, the middle part, that with greater inclination, being most intensively degraded (the upper fragment of the straight sector (0,3-7 t ha-1). The soil deposition has taken place in the upper concave section of the slope. The concave part of slopes was topographic barrier - only small part of the transported material set in motion was transferred beyond the slope base. The slope with uniform inclination was characterised by the occurrence of erosion zones in the upper and lower part, in the middle part was situated the accumulation zone. Relationship between rainfall erosivity index R (by USLE) and loss soil show that rains are erosive upon daily rainfall above 8 mm then I₃₀ > 5 mm per hour.

Słowa kluczowe

PL

erozja gleb; uwarunkowania klimatyczne; uwarunkowania topograficzne

EN

soil erosion; climatic conditions; topographic conditions

• Wydawca: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• Czasopismo: Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 12, No. 1
• Strony: 12--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Smolska E.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• ABRAHAMS A.D., PARSONS A.D., LUK S.H. 1991: The effect spatial variability in over land flow on the downslope pattern of soil loss on a semiarid hillslope, Southern Arizoma. Catena 18, 255-270.
• BANASIK K., GÓRSKI D. 1990: Wyznaczanie erozyjności deszczy do uniwersalnego równania strat glebowych. Zeszyty Nauk. AR Wrocław, Melioracja 34: 103-109.
• BANASIK K., GÓRSKI D. 1992: Wykorzystanie uniwersalnego równania strat glebowych USLE do oceny ilości rumowiska unoszonego z małych zlewni. Gospodarka Wodna 3 :62-67.
• BRYAN R.B. 2000: Soil erodobility and processes of water erosion on hillslope. Geomorphology 32: 385-415.
• BUESELINCK L., GOVERS G., STEEGEN A., HAIRISIME P.B., POESON J. 1999: Evaluation of the simple settling theory for predicting sediment deposition by overland flow. Earth Surf. Process. Landform 24: 41-49.
• CARSON M.A., KIRBKY M.J. 1972: Hillslope form and process. University Press, Cambridge.
• CHUDECKI Z., NIEDŹWIECKI E. 1983: Nasilanie się erozji wodnej na obszarach słabo urzeźbionych Pomorza Zachodniego. Zesz. Problem. Postępu Nauk Roln. 272, 7-18.
• DZIURZYŃSK1 T. 2000: Modelowanie erozji wodnej gleb w zlewni nizinnej użytkowanej rolniczo. Praca doktorska. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• FROEHLICH W. 1992: Mechanizm erozji i transportu fluwialnego w zlewniach beskidzkich [w:] A. Kostrzewski (red.): Geoekosystem obszarów nizinnych. Kom. Nauk. PAN „Człowiek i środowisko". Zesz. Nauk. 6: 171-189.
• GERLACH T. 1976: Współczesny rozwój stoków w Polskich Karpatach Fliszowych. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 122.
• GIL E. 1999: Obieg wody i spłukiwanie na fliszowych stokach użytkowanych rolniczo w latach 1980-1990. Zeszyty IGiPZ PAN 60: 1-77.
• GIL E., SŁUPIK J. 1972: The influence of the plant coverand land use on the surface runoff and wash down during heavy rain. Stud. Geomorph. Carpatho-Balcan. 6: 181-190.
• GOVERS G. 1991: Spatial and temporal variations in splash detachment: a field study. Catene Supplemen, 20: 15-24.
• Hillslope hydrology 1978, (red.) M.J. Kirbky. Willey and Sons, Chichester.
• JÓZEFACIUK Cz. 1991: Procesy spłukiwania i erozji wąwozowej [w:] L. Starkel (red.): Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa.
• KLIMCZAK R. 1992: Pomiary spłukiwania i spływu powierzchniowego na obszarach nizinnych - uwagi metodyczne. Badania Fizjogr. nad Polską Zach. 43: 23-45.
• KLIMCZAK R. 1993: Spłukiwanie na obszarach o zróżnicowanym użytkowaniu - przebieg i rola we współczesnym środowisku morfogenetycznym (zlewnia Młyńskiego Potoku, Pomorze Zachodnie [w:] A. Kostrzewski (red.): Geoekosystem obszarów nizinnych. Kom. Nauk. PAN „Człowiek i środowisko” . Zesz. Nauk. 6: 61-77.
• LOUGHRAN R.J. 1989: The measurement of soil erosion. Progress in Physical Geogr. 13:217-233.
• NIEWIADOMSKI W., SKRODZKI H. 1964: Nasilenie spływów i zmywów a system rolniczego zagospodarowania ziemi. Zesz. Nauk. WSR Olsztynie 17: 2.
• PARSONS A., ABRAHAMS A.D., WAINWRIGHT J. 1992: Rainsplash and erosion rates in an interrill area on semi-arid grassland, Southern Arizona. Catena 22: 215-226.
• PARSONS A., STROMBERG S.G., GREENER M. 1998: Sediment transport campetence of rain-impacted interrill overland flow. Earth Surface Processes and Landform 23: 365-375.
• REJMAN J., LINK M. 1996: Eksperymentalna weryfikacja wskaźnika erozyjności i przewidywanie jego wartości na podstawie opadów dobowych. Ogólnop. Symp. Nauk. „Ochrona agroekosystemów zagrożonych erozją” . Puławy, Prace Nauk. 2: 67-78.
• SŁUPIK J. 1981: Zróżnicowanie spływu powierzchniowego na fliszowych stokach górskich. Dokum. Geogr. 142.
• SMOLSKA E. 1993: Rola spłukiwania w dostawie materiału do transportu fluwialnego w obszarze młodoglacjalnym (na przykładzie górnej Szeszupy). Wstępne wyniki badań, [w:] A. Kostrzewski (red.): Geoekosystem obszarów nizinnych. Kom. Nauk. PAN „Człowiek i środowisko". Zesz. Nauk. 6: 159-165.
• SZPIKOWSKI J. 1998: Wielkość i mechanizm erozji wodnej gleb na stokach użytkowanych rolniczo w zlewni młodoglacjalnej (Górna Parsęta. Chwalimski Potok). Bibliotheca Fragmenta Agronomica 4A: 113-124.
• TEISSEYRE A.K. 1994: Spływ stokowy i w spółczesne osady deluwialne w lessowym rejonie Henrykowa, na Dolnym Śląsku. Prace Geol.-Mineralogiczne 53.
• UGGLA H. i in. 1998: Problematyka erozji wodnej gleb północno-wschodniej Polski. Bibliotheca Fragmenta Agronomica 4B: 179-197.
• USOWICZ B., REJMAN J. 2002: Ocena erozji wodnej gleb lessowych w oparciu o pomiary poletkowe [w:] K. Banasik (red.): Erozja gleb i transport rumowiska rzecznego. Materiały Sympozjum Kat. Inż. Wod. i Rek. Śr. SGGW i Wydz. Och. Śr. PWSOŚ, Zakopane.
• WIECHMEIER W.H., SMIDTH D.D. 1978: Predicting rainfall erosion losses - a guide to conservw tion planning. USDA A griculturale H andBook 537, Washington D.C.
• ZACHAR D. 1982: Soil erosion. Elsevier Scient. Publ. Company, Amsterdam , Oxford, New York.