Architektura przyrostowa i problemy naśladownictwa nieformalnych rozwiązań architektonicznych

• Autorzy: Żyła Michał

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700SM.20.024.12888

Warianty tytułu

EN

Incremental architecture and problems of the imitation of informal architectural solutions

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Osiągnięcia architektury Ameryki Południowej początku XXI w. postawiły architektów tego kontynentu w światowej czołówce w zakresie innowacyjnych i nieortodoksyjnych rozwiązań projektowych. W zasadzie „przyrostowości” (ang. incrementality) wielu widzi podstawy nowych, społecznie zrównoważonych metod projektowania dla architektury przyszłości. Celem artykułu jest analiza przydatności i uniwersalności centralnej cechy niektórych najbardziej docenianych projektów „przyrostowych”, jaką jest umiejętne wprowadzenie procesów nieformalnych (m.in. partycypacji) w silnie sformalizowany i zinstytucjonalizowany proces projektowy. Do analizy projektów i ich szerokiego kontekstu zastosowany jest aparat pojęciowy zapożyczony z teorii postmodernizmu w architekturze i sztuce (szczególnie prac Christophera Alexandra i George’a Dickiego). Pozwala on wyróżnić podobieństwa i fundamentalne różnice między kulturami architektonicznymi oraz przybliżyć odpowiedź na pytanie o możliwość naśladownictwa projektów powstałych w zupełnie innych kulturach w kontekście polskim i europejskim.

EN

The achievements of South American architecture of the early twenty-first century have put the architects of this continent at the forefront in the field of innovative and unorthodox design solutions. Many see the basics of new, socially sustainable design methods for the architecture of the future in the principle of incrementality. The purpose of the paper is to analyse the usefulness and universality of the central feature of some of the most appreciated incremental projects, which is the skilful introduction of informal processes (including participation) into a highly formalised and institutionalised design environment. To analyse the projects and their broad context, a conceptual apparatus was used, as applied in the theory of Postmodernism in architecture and art (especially the works of Christopher Alexander and George Dickie). It allows to highlight similarities and fundamental differences between architectural cultures and to take a step closer to answer the question of the possibility of imitating designs created in completely different cultures in the Polish and European context.

Słowa kluczowe

PL

architektura przyrostowa; architektura nieformalna; partycypacja; Christopher Alexander; George Dickie

EN

incremental architecture; informal architecture; participation; Christopher Alexander; George Dickie

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 32
• Strony: 24--33
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys.

Twórcy

autor

Żyła Michał

• Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

• https://orcid.org/0000-0001-5445-4540

Bibliografia

• [1] Alexander, Ch., 1964. Notes on the synthesis of form. Cambridge, MA: Harvard University Press,
• [2] Alexander, Ch., 1977. The Timeless Way of Building. Oxford: Oxford University Press,
• [3] Aravena, A., Iacobelli, A., 2016. Elemental. Incremental housing and participatory design manual. Ostfildern: Hatje Cantz Verlag,
• [4] Byrne D., 2003. Complexity theory and planning theory: A necessary encounter. Planning Theory, tom 1, nr. 3, s. 171-178,
• [5] Dickie, G., 1969. Defining Art. American Philosophical Quarterly, tom 6, nr. 3, s. 253-256,
• [6] Dickie, G. 1971. Aesthetics. An Introduction. Cambridge: Pegasus Publications,
• [7] Di Francesco, G., 2020. The Design Process. Social Planning and Decision-Making Logic. Studies in Systems, Decision and Control, tom 208, s. 473-483,
• [8] Habraken, J., 2017. Back to the future: The everyday built environment in a phase of transition. Architectural Design, tom 83, nr. 5, s. 18-23,
• [9] Holland, C., 2018. Wild architecture: The potential of self-build settlements. Architectural Design, tom 88, nr. 3, s. 102-109,
• [10] Jencks, Ch., Kropf, K., 2013. Teorie i manifesty architektury współczesnej. Warszawa: Grupa Sztuka Architektury,
• [11] Khan, M. A., 1983. “Informal” architecture : an examination of some adaptive processes in architectural traditions. Boston: MIT Press,
• [12] May, J., 2010. Buildings without architects. A global guide to everyday architecture. Nowy Jork: Rizzoli International Publications Inc.,
• [13] McGuirk, J., 2014. Radykalne miasta. Przez Amerykę Łacińską w poszukiwaniu nowej architektury. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Fundacja Res Publica,
• [14] Nadim, W., 2015. Mixed-use and incremental housing in Egypt: History, Challenges, and opportunities. Journal of Engineering and Applied Science, tom 62, nr. 4, s. 325-337,
• [15] Niezabitowska, E., 2006. Wybrane aspekty problematyki przestrzeni w architekturze. Zeszyty naukowe. Architektura / Politechnika Śląska, tom 44, s.135-138,
• [16] Pallasmaa, J., 2012. Oczy skóry. Kraków: Instytut Architektury,
• [17] Park, Y., Newman, G., 2017. A framework for place-making using Alexander’s patterns. Urban Design International, tom 22, nr. 4, s. 349-362,
• [18] Rudofsky, B., 1964. Architecture without architects. Nowy Jork: The Museum of Modern Art,
• [19] Wakely, P., Riley, E., 2010. The Case For Incremental Housing. CIVIS World Urban Forum, nr. 5, s. 1-8,
• [20] Żórawski, J., 2017. O budowie formy architektonicznej. Kraków: Oficyna Politechniki Krakowskiej.
• ŹRÓDŁA INTERNETOWE:
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_architecture_prizes (lista nagród architektonicznych na portalu Wikipedia) (data dostępu: 31.01.2019);
• http://www.world-newspapers.com/design.html (portal World-Newspapers) (data dostępu: 31.01.2019);
• https://www.topuniversities.com/university-rankings/university-subject-rankings/2018/architecture (QS World University Ranking) (data dostępu: 26.01.2019).