Zanieczyszczenia powietrza latem i zimą - realne zagrożenie

• Autorzy: Borowiak Klaudia , Budka Anna , Lisiak-Zielińska Marta

Identyfikatory

DOI

10.15199/9.2023.2.4

Warianty tytułu

EN

Air Pollution in Summer and Winter - Real Threat

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jakość powietrza ma kluczowe znaczenie do prawidłowego funkcjonowania naszego społeczeństwa, jak również prawie wszystkich gałęzi gospodarki kraju. Jest to związane z ich praktycznie nieograniczoną możliwością rozprzestrzeniania się oraz wpływem na środowisko, materiały oraz zdrowie człowieka. Świadomość społeczna dotycząca jakości powietrza atmosferycznego oraz wpływu na człowieka i otoczenie zwiększa się z roku na rok. Ciągle jednak stężenia głównych zanieczyszczeń powietrza przekraczają poziomy dopuszczalne i przyczyniają się do wielu zgonów. Poziom zanieczyszczeń powietrza charakteryzuje się sezonowością, zarówno dobową, jak i roczną. Związane jest to ze zwiększoną emisją z różnych źródeł w poszczególnych porach roku. W zimie dominują zanieczyszczenia związane z indywidualnym ogrzewaniem gospodarstw domowych, podczas gdy w lecie dominującym źródłem jest transport samochodowy. Oba źródła stanowią problem w ograniczaniu i w najbliższym czasie właśnie z zanieczyszczeniami z tych źródeł będzie związana jakość powietrza atmosferycznego. Z porami roku związane są również ekstremalne zjawiska smogu letniego i zimowego występujące w warunkach podwyższonej emisji wybranych zanieczyszczeń i sprzyjających warunkach pogodowych. Zdecydowanie bardziej znane jest zjawisko smogu zimowego, ze względu na jego częstotliwość oraz wpływ na obniżenie widoczności. Smog letni z kolei ma duże znaczenie w aglomeracjach o dużym ruchu samochodowym. Oba zjawiska są niekorzystne z punktu widzenia zdrowia człowieka i stanu ekosystemów terenów zurbanizowanych i podmiejskich

EN

Air pollution is a key issue for proper functioning of our community, as well as for the most of economy branches of the country. This is related to their practically unlimited possibility of spatial distribution and effects on environment, materials and human health. Social awareness concerning the air quality and its effect to human and environment has been increasing recently. However, there is a continuous increase of major air pollutants exceeding the limited values and causing human deaths. The level of pollution is characterized the fluctuations, both daily and annual. This is caused by elevated emission from various sources in different seasons of the year. The dominating air pollution during the winter season are related to the individual household warming systems, while during the summer season the most common air pollution source is transport. Both types of air pollution sources create the problem in their limiting and these are the most important air pollution sources to fight with in the near future. The season-related are also some extreme phenomena - winter and summer smog, which are occurring during the elevated emission of particular air pollutants and favorable meteorological conditions. The most common is winter smog, due to its higher frequency and effect on decreasing air transparency. While, the summer smog is most common in huge agglomeration with high traffic. Both phenomena are negative due to effect on human health and ecosystem status within urban and suburban areas.

Słowa kluczowe

PL

zanieczyszczenie powietrza; źródła zanieczyszczeń; smog

EN

air pollution; pollution sources; smog

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja
• Rocznik: 2023
• Tom: T. 54, nr 2
• Strony: 21--26
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., mapy, rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Borowiak Klaudia

• Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska i Inżynierii Mechanicznej, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0001-9879-3683

autor

Budka Anna

• Katedra Metod Matematycznych i Statystycznych, Wydział Rolnictwa, Ogrodnictwa i Bioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0002-0929-5285

autor

Lisiak-Zielińska Marta

• Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska i Inżynierii Mechanicznej, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0002-0655-9820

Bibliografia

• [1] Aaron Daly, Paolo Zannetti. 2007. “An introduction to air pollution - definitions, classifications, and history”, w: Ambient air pollution, red. P. Zannetti, D. Al.-Ajmi, S. Al-Rashied, 1-14. United States of America: The Arab School for Science and Technology and The EnviroComp Institute.
• [2] Dominika Kobus, Krzysztof Skotak. 2022. „Ocena jakości powietrza w strefach w Polsce za rok 2021. Zbiorczy raport krajowy z rocznej oceny jakości powietrza w strefach wykonanej przez GIOŚ według zasad określonych w art. 89 ustawy - Prawo ochrony środowiska”. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
• [3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz. U. UE. L.2008.152.1).
• [4] Health Effects Institute. 2020. “State of Global Air 2020. Special Report”. Boston, MA: Health Effects Institute.
• [5] https://www.eea.europa.eu/publications/status-of-air-quality-in-Europe-2022/europes-air-quality-status-2022
• [6] https://www.who.int/health-topics/air-pollution
• [7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2012 poz. 1031).
• [8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 października 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2019 poz. 1931).
• [9] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2001 Nr 62 poz. 627, z późn. zm.).
• [10] World Health Organization. 2021. “WHO global air quality guidelines. Particulate matter (PM2.5 and PM10), ozone, nitrogen dioxide, sulfur dioxide and carbon monoxide”. Geneva: World Health Organization.
• [11] World Health Organization. 2022. “World Air Quality Report. Region & City PM2.5 Ranking”. Geneva: World Health Organization.
• [12] Zhongming, Z., Linong, L., Xiaona, Y., Wangqiang, Z., & Wei, L. (2022). AR6 Synthesis Report: Climate Change 2022.