Heksachlorocyklopentadien

• Autorzy: Szymańska J. , Frydrych B.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Heksachlorocyklopentadien (HCCP) jest oleistą cieczą o barwie jasnożółtej i ostrym, drażniącym zapachu. Substancja ta znalazła zastosowanie przede wszystkim jako półprodukt do produkcji: różnych barwników, żywic, farmaceutyków, środków zmniejszających palność, insektycydów i poliestrów. Ponadto jest stosowana do produkcji: ketonów, kwasów, estrów, fluorowęglowodorów i wstrząsoodpornych tworzyw (substancja HPV). Substancja ta znajduje się na liście priorytetowej SCOEL w celu opracowania dokumentacji i wartości wskaźnikowej. Heksachlorocyklopentadien wchłania się do organizmu przez: skórę, układ oddechowy i pokarmowy, a także po podaniu dożylnym. Oznaczanie rozmieszczania tkankowego heksachlorocyklopentadienu wykazało, że największe stężenia związku, niezależnie od drogi podania, oznaczono w wątrobie i nerkach. Głównymi drogami wydalania heksachlorocyklopentadienu z organizmu są mocz i kał. Heksachlorocyklopentadien działa drażniąco na: błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych oraz skórę. Na podstawie wyników badań toksyczności ostrej na zwierzętach wykazano dużą rozpiętość w wartościach medialnych dawek śmiertelnych. Na podstawie tych danych heksachlorocyklopentadien jest uważany za substancję bardzo toksyczną po narażeniu inhalacyjnym, toksyczną po narażeniu dermalnym i szkodliwą po narażeniu dożołądkowm. Wielokrotne narażenie zwierząt różnych gatunków na heksachlorocyklopentadien podawany różnymi drogami spowodowało zwiększoną liczbę padnięć zwierząt obserwowaną w grupach narażanych oraz wystąpienie wielu objawów klinicznych i zmian histopatologicznych. Na podstawie wyników testów przeprowadzonych w warunkach in vitro i in vivo stwierdzono, że heksachlorocyklopentadien nie wykazuje działania mutagennego ani genotoksycznego. Również na podstawie wyników uzyskanych w doświadczeniach dotyczących działania rakotwórczego heksachlorocyklopentadien nie jest uważany za substancję o działaniu kancerogennym. Do wyliczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) przyjęto wartość NOAEL równą 1,7 mg/m3 wyznaczoną dla heksachlorocyklopentadienu w dwóch inhalacyjnych eksperymentach przeprowadzonych na szczurach. Wyliczona na tej podstawie wartość NDS wynosi 0,1 mg/m3. Nie ma podstaw do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) oraz dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) heksachlorocyklopentadienu.

EN

Hexachlorocyclopentadiene (HCCP) is an oily liquid with a light yellow color and a pungent odor. This compound is used primarily as an intermediate for the manufacture of various dyes, resins, pharmaceuticals, flame retardants, insecticides, and polyesters. It is also used to produce ketones, acids, esters, fluorocarbons, and shockproof plastics. HCCP is absorbed into the body through the skin, respiratory and digestive tract as well as after intravenous administration. Determination of tissue HCCP deployment showed that the highest concentrations were related to liver and kidney, regardless of route of administration. The main routes of excretion are the urine and feces. HCCP is irritating to mucous membranes of the eyes and upper respiratory tract and skin. Acute toxicity studies in animals have shown a large span media in the values of the lethal dose. From the available data, it can be concluded that HCCP is harmful after acute oral exposure, toxic after acute dermal exposure and very toxic after inhalatory exposure. Repeated exposure of animals of different species to HCCP administered by various routes resulted in increased mortality observed in the exposed groups and the occurrence of a number of clinical signs and histopathological changes.The results of tests carried out in vitro and in vivo indicate that the HCCP is not mutagenic or genotoxic. Moreover, because of the results obtained in experiments on the carcinogenicity, HCCP is not regarded as a substance with carcinogenic activity. The MAC (TWA) value for HCCP was calculated on the basis of NOAEL value 1.7 mg/m3 obtained as a result of an inhalation experiment. The recommended 8-hour TWA is 0.1 mg/m3.

Słowa kluczowe

PL

heksachlorocyklopentadien; narażenie zawodowe; NDS

EN

hexachlorocyclopentadiene; occupational exposure; MAC value

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 4 (74)
• Strony: 41--67
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szymańska J.

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi 90-151 Łódź ul. J. Muszyńskiego 1

autor

Frydrych B.

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi 90-151 Łódź ul. J. Muszyńskiego 1

Bibliografia

• 1.ACGIH (2001) Hexachlorocyclopentadiene.
• 2.ChemID plus (2011) Hexachlorocyclopentadiene.
• 3.Chernoff N., Kavlock R.J. (1982) An in vivo teratology screen utilizing pregnant mice. J. Toxicol. Environ. Health 10, 541–550.
• 4.Chernoff N., Kavlock R.J. (1983) A teratology test system which utilizes postnatal growth and viability in the mouse. [W:] Short-term bioassays in the analysis of complex mixtures III. New York, Plenum publishing Corporation, 417–427.
• 5.Clark D.G., Blair D., Martin J., Hendy R., Pilcher A.,Wiggins D. (1982) Thirty week chronic inhalation study of hexachlorocyclopentadiene (HEX) in rats. Tunstall, England, Shell Research Ltd., Sittingbourne Research Centre (project number 178/82) [cyt. za EU RAR 2007].
• 6.Dorough H.W., Ranieri T.A. (1984) Distribution and elimination of hexachlorocyclopentadiene in rats and mice. Drug. Chem. Toxicol. 7, 73–89.
• 7.EHC, Environmental Health Criteria (1991) Hexachlorocyclopentadiene. El Dareer S.M., Noker P.E., Tillery K.F. Hill D.L. (1983) Investigations on the basis for the differential toxicity of hexaxhlorocyclopentadiene administered to rats by various routes. J. Toxicol. Environ. Health 12, 203–211.
• 8.EPA (2001) Toxicological review of hexachlorocyclopentadiene. In support of summary information on the integrated risk information system (IRIS), June 2001, U.S. Environmental Protection Agency Washington, DC.
• 9.EU RAR, European Union Risk Assessment Report (2007) Hexachlorocyclopentadiene. European Chemical Bureau.
• 10.HSDB, Hazardous Substances Data Bank (2011) Bethseda, National Library of Medicine.
• 11.Gardner J.R. (1986) Acute oral toxicity to rats of hexachlorocyclopentadiene. Huntingdon Research Centre LTD [Unpuclished report, No. 861191D/VCL 112/AC to Velsicol Chem. Corp., Chicago. cyt. za EU RAR 2007].
• 12.Gray L.E.Jr, Kavlok R.J., Ostby J., Ferrell J. (1983) Assessment of the utility of postnatal testing following prenatal exposute to forty chemicals. Prog. Clin. Biol. Res. 140, 33–62 [cyt. za EU RAR 2007].
• 13.Gray L.E.Jr, Kavlok R.J., Ostby J., Ferrell J. Rogers J., Gray K. (1986) An evaluation of figure-eight maze activity and general behavioral development following prenatal exposure to forty chemicals: effects of citosine arabinoside, dinocap, nitrofen, and vitamin A. Neuro Toxicology 7, 449–462 [cyt. za EU RAR 2007].
• 14.IUCLID (2000) International Uniform Chemical Information Database.
• 15.Lawrence L.J., Dorough H.W. (1982) Fate of inhaled hexachlorocyclopentadiene in albino rats and comparison to the oral and iv routes of administration. Fundam. Appl. Toxicol. 2, 235–240.
• 16.Lawrence L.J., Dorough H.W. (1981) Retention and fate of inhaled hexachlorocyclopentadiene in the rat. Bull. Environ. Contam. Toxicol. 26, 663–668.
• 17.Logan C.J., Croucher A. (1984) Hexachlorocyclopentadiene metabolism of a single oral dose by rat, rabbit and mouse. Shell Oil Company. Doc#878214191 NTIS/ OTS84003A. Shell Research LTD., Group Research Report SBGR.83.200 [cyt. za EPA 2001].
• 18.Mehendale H.M. (1977) Chemical reactivity-absorption, retention, metabolism and elimination of hexachlorocyclopentadiene. Environ. Health Perspect, 21, 275–278, 1977.
• 19.Morse D.L., Kominsky J.R., Wisseman C.L., Landrigan P.J. (1979) Occupational exposure to hexachlorocyclopentadiene. How safe is sewage? JAMA 20, 2177–2179.
• 20.Murray F.J., Schwetz B.A., Balmer M.C., Staples R.E. (1980) Teratogenic potential of hexachlorocyclopentadiene in mice and rabbits. Toxicol. Appl. Pharmacol. 53, 497–500.
• 21.NTP (1994) NTP technical report on the toxicology and carcinogenesis studies of hexachlorocyclopentadiene (CAS No.5392-40-5) in F344/N rats and B6C3F1 mice (inhalation studies). NTP TR 437, February.
• 22.Rand G.M., Nees P.O., Calo C.J., Clark G.C., Edmondso N.A. (1982) Effects of inhalation exposure to hexachlorocyclopentadiene on rats and monkeys. J. Toxicol. Environ. Health 9, 743–760.
• 23.Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16.12.2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie(WE) nr 1907/2006 (Dz. Urz. Unii Europejskiej z dnia 31.12.2008 r. (L 353).
• 24.RTECS, Registry of Toxic Effects of Chemical Substances Cincinnati (2010) National Institutes for Occupational Safety and Health. Shindell and Associates (1980) Report of epidemiologic study of the employees of Velsicol Chemical Corporation plant. Marshall, Illinois, January 1946-December 1979, Milwaukee, Wisconsin, Shindell and Associates [Unpublished report prepared for Velsicol Chemical Corporation, Chicago, cyt. za EHC 1991].
• 25.Shindell and Associates (1981) Report of epidemiologic study of the employees of Velsicol Chemical Corporation plant. Memphis, Tennessee, January 1952-December 1979, Milwaukee, Wisconsin, Shindell and Associates [Unpublished report prepared for Velsicol Chemical Corporation, Chicago, cyt. za EHC 1991].
• 26.Toxicological profile for hexachlorocyclopentadiene (HCCP), (1999) U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service Agency for Toxic Substances and Disease Registry, July.
• 27.Treon J.F., Cleveland F.P., Cappel J. (1955) The toxicity of hexachlorocyclopentadiene. Arch. Ind. Health 11, 459–472.
• 28.Wang H.H., MacMahon B. (1979) Mortality of workers employed in the manufacture of chlordane and heptachlor. J. Occup. Med. 21, 745–748.
• 29.Yu C.C., Atallah Y.H. (1981) Pharmacokinetics and metabolism of hexachlorocyclopentadiene in rats. Chicago IL, USA: Velsicol Chemical Corporation [unpublished report, project nr 482428, report nr 10, cyt. za EU RAR 2007].