Wpływ eksploatacji siarki na cechy geochemiczne środowiska powierzchniowego złóż siarki z pogranicza polsko-ukraińskiego

• Autorzy: Gąsiewicz A. , Jasionowski M. , Poberzhskyy A.

Warianty tytułu

EN

Impact of sulphur exploitation on geochemical features of surficial environment of sulphur deposits from Polish-Ukrainian borderland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Eksploatacja złóż siarki rodzimej prowadzi do znacznej degradacji środowiska naturalnego. Złoża siarki Basznia i Niemirów znajdujące się na północnym obrzeżu zapadliska przedkarpackiego, na pograniczu Polski i Ukrainy, eksploatowane metodą otworową, w latach 90. ubiegłego wieku zostały zamknięte. Tereny poeksploatacyjne charakteryzują się znacznym przekształceniem mechanicznym i chemicznym gleb oraz degradacją przypowierzchniowych warstw gruntu. Badania geochemiczne próbek gleby z obszaru eksploatacji wskazują na silne zakwaszenie gleby (pH zwykle 2–6) oraz podwyższoną koncentrację Ba, Ca, S i Sr na obszarze poeksploatacyjnym względem obszaru otaczającego.

EN

Native sulphur exploitation leads to strong degradation of natural environment. Sulphur deposits like Basznia and Nemyriv occurring along the northern margin of the Carpathian Foredeep in the Polish-Ukrainian borderland were exploited using method of underground melting by hot water. The exploitation was stopped in the nineties. The sulphur mine areas are characterized by strong mechanical and chemical soil transformations. Geochemical analyses of soil and subsoil material reveal that the anthropogenic changed soils are distinctly acidic (mostly pH = 2–6) and enriched Ba, Ca, S and Sr compared to adjacent forest and agriculture grounds.

Słowa kluczowe

PL

złoża siarki; zanieczyszczenie środowiska; geochemia; Basznia; Niemirów

EN

sulphur deposits; environmental pollution; geochemistry; Basznia; Nemyriv

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 449
• Strony: 5--39
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., il., tab., zdj.

Twórcy

autor

Gąsiewicz A.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Jasionowski M.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Poberzhskyy A.

• Institute of Geology and Geochemistry of Combustible Minerals NASU, Naukova 3a, 79060 Lviv, Ukraina

Bibliografia

• 1. CIEŚLA D., 2001 — Działania proekologiczne w likwidacji skutków degradacji środowiska przez górnictwo siarki. Praca licencjacka. Akademia Świętokrzyska, Wydział Matematyczno- Przyrodniczy, Kielce.
• 2. GĄSIEWICZ A., JASIONOWSKI M., 2007 — Złoże siarki rodzimej Basznia - wpływ eksploatacji na cechy geochemiczne środowiska powierzchniowego. W: Budowa geologiczna regionu lubelskiego i problemy ochrony litosfery (red. M. Harasimiuk, T. Brzezińska-Wójcik, R. Dobrowolski, P. Mroczek, J. Warowna): 95-102. UMCS, Lublin.
• 3. GERASIMOV L.S., CHALYY S.V., PLOTNIKOV A.A., GERSIMOVA I.I., POLKUNOVA G.V., KOSTYK I.O., EVTUSHENKO T. L., 2004 — Derzhavna Geologichna Karta Ukrainy, Masshtab 1: 200 000. Volyno-Podil'ska Seria M-34-XVIII (Rava Rus’ka), M-35-XIII (Chervonohrad), M-35-XIX (L'viv). Poyasnyuvalna zapiska. Derzhavna Geologichna Sluzhba. Kyiv.
• 4. KIREJCZYK J., BURCHARD T., TABOR M., PANTULA Z., PRUSZYŃSKA H., 1998 — Ekspertyza dla Kopalni Siarki ,,Basznia". Arch. Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Przemysłu Siarkowego Siarkopol, Tarnobrzeg.
• 5. KLICH J., GOŁDA T., HAJDO S., LANDZIANOWSKI A., POLAK K., RYCHTER D., WOJNICKA-PUT B., 2004 — Ocena stanu zaawansowania prac likwidacyjnych i rekultywacyjnych na terenach zdegradowanych wydobyciem i przetwórstwem rudy siarkowej w rejonach: tarnobrzeskim, staszowskim i lubaczowskim prowadzonych przez PRTG „Jeziórko”, Kopalnię Siarki „Machów", KiZPS „Siarkopol”, Kopalnię „Grzybów", „Sulphur" sp. z o.o. w likwidacji. Fundacja Nauka i Tradycje Górnicze, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii. AGH, Kraków.
• 6. KUBICA B., 1994 — Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Lubaczów. Centr. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa [dok. elektroniczny].
• 7. MAŁECKI Z., 1993 — Oddziaływanie przemysłu siarkowego na środowisko przyrodnicze i kierunki ograniczenia tego zagrożenia. Prz. Geol., 41, 1: 89-93.
• 8. MIGASZEWSKI Z.M., GAŁUSZKA A., 2007 — Podstawy geochemii środowiska. Wyd. Nauk.-Techn., Warszawa.
• 9. PAWŁOWSKI S., PAWŁOWSKA K., KUBICA B., 1974 — Dokumentacja geologiczna złoża siarki rodzimej Basznia. Centr. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• 10. TUREK S., 1978 — Ciśnienie i własności fizyczne i chemiczne wód mioceńskiego poziomu wodonośnego w rejonie Tarnobrzega przed eksploatacją złoża siarki. Biul. Inst. Geol., 309: 189-209.
• 11. UBERMAN R., GORYLEWSKI E., 1999 — Problemy likwidacji wyrobiska kopalni siarki „Machów" oraz zagospodarowania terenów pogórniczych. Mat. Konf. Doświadczenia z likwidacji zakładów górniczych. SITG, Katowice.