The former abbey of Canons Regular of St. Augustine in the context of the city of Żagań

• Autorzy: Doroz-Turek M.

Identyfikatory

DOI

10.5277/arc120210

Warianty tytułu

PL

Dawne opactwo kanoników regularnych św. Augustyna w kontekście miasta Żagań

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article presents transformations of the architecture of the former monastery complex of St Augustine Canon Regulars along with a church in Żagań. Since its erection the monastery in question has been connected with the culture of the city where it was founded. The great significance of the preserved monastery complex for Żagań and the community living there is exemplified by the fact that it was entered in the register of historical monuments. The document confirming this fact was signed by president Bronisław Komorowski on 11th March 2011. The article came into existence on the basis of PhD thesis entitled Medieval monastery architecture of Saint Augustine canon regulars in Silesia which was written at the Faculty of Architecture of Wroclaw University of Technology. On the basis of architectural research conducted by the author in the years 2005/2006 and 2006/2007 it was possible to distinguish six medieval construction phases of the monastery complex. A medieval period lasted from the 13th to the 16th century and it was followed by the Renaissance and Baroque. Till the 18th century monumental architecture of the preserved complex with features of the Medieval, Gothic, Renaissance and Baroque styles was formed. During these centuries the monastery was not only a leading religious centre but also a scientific one as it was equipped with a scriptorium and a library which in time became one of the biggest libraries in Central Europe. It can be concluded that the activity of the monastery of Saint Augustine canon regulars and an impressive post-monastery architectural layout is inextricably linked with the culture of Żagań.

PL

W artykule przedstawiono przeobrażenia architektury zespołu poklasztornego kanoników regularnych św. Augustyna wraz z kościołem w Żaganiu. Badany klasztor od czasów powstania jest związany z kulturą miasta, w którym został ufundowany. O tym, jak ogromne znaczenie dla Żagania i dla społeczności w nim żyjącej ma zachowane założenie klasztorne, może świadczyć staranie o uznanie dawnego kompleksu zabudowań za pomnik historii. Stosowny dokument został podpisany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego 11 marca 2011 r. Artykuł powstał na podstawie pracy doktorskiej pt. Średniowieczna architektura klasztorna kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku, napisanej na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Na podstawie badań architektonicznych prowadzonych przez autorkę w sezonach 2005/2006 i 2006/2007 udało się ustalić sześć średniowiecznych faz budowlanych założenia klasztornego. Średniowieczny okres trwał od XIII do XVI w., następnie był renesans i barok. Do XVIII w. ukształtowała się monumentalna architektura zachowanego założenia o cechach stylu średniowiecznego – gotyku, renesansowego i barokowego. Przez te stulecia opactwo było nie tylko przodującym ośrodkiem religijnym, ale i naukowym, miało skryptorium i bibliotekę, która z czasem stała się jedną z największych w Europie Środkowej. Można stwierdzić, że działalność opactwa kanoników regularnych św. Augustyna i imponujące poklasztorne założenie architektoniczne ma nierozłączny związek z kulturą miasta Żagania.

Słowa kluczowe

EN

abbey of Canons Regular; Żagań; monastery

PL

opactwo kanoników regularnych; Żagań; klasztor

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 2(32)
• Strony: 59--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys.

Twórcy

autor

Doroz-Turek M.

• Faculty of Economic and Technical Sciences, College of Enterprise and Administration in Lublin

Bibliografia

• [1] Catalogus abbatum Saganesium, Hrsg. A.G. Stenzel, [In:] Scriptores rerum silesiacarum, t. 1, Breslau 1835, pp. 172– 455.
• [2] Doroz-Turek M., Średniowieczna architektura klasztorna kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku, doctors thesis, Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2009.
• [3] Doroz-Turek M., Średniowieczna architektura klasztorna kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku na przykładzie Nowogrodu Bobrzańskiego, [In:] II Forum Architecturae Poloniae Mediavalis, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków 15–16 maj 2009, pp. 487–506.
• [4] Hall E.T., Ukryty wymiar, Warszawa 2003.
• [5] Hanulanka D., Sklepienia późnogotyckie na Śląsku, [In:] Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Rozprawy Komisji Historii Sztuki, Vol. 7, Wrocław 1971.
• [6] Heinrich A., Geschichte des Fürstentums Sagan, Vol. 1, Sagan 1911.
• [7] Klasztor Augustianów w Żaganiu, zarys dziejów, S. Kowalski (ed.), Żary 1999.
• [8] Kowalski S., Miasta Środkowego Nadodrza dawniej, Zielona Góra 1994.
• [9] Kutzner M., Studium historyczno-architektoniczne zespołu poklasztornego w Żaganiu, oprac. M. Kutzner, Wrocław, mps w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, nr inw. 120.
• [10] Lutsch H., Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Schlesien, Bd. 2, Breslau 1889.
• [11] Mrozowicz W., Kanonicy regularni św. Augustyna (augustianie) na Śląsku, Śląski Kwartalnik Historyczny “Sobótka” 53, No. 3–4, Wrocławskie Towarzystwo Miłośników Historii, oddz. PTH, pp. 401–413.
• [12] Pobóg-Lenartowicz A., Kanonicy regularni na Śląsku: życie konwentów w śląskich klasztorach kanoników regularnych w średniowieczu, Uniwersytet Opolski, Opole 1999.
• [13] Regesten zur schlesischen Geschichte, Bd. 1–3, Hrsg. C. Grünhagen, CdS VII, Breslau 1875–1886.
• [14] Schlesisches Urkundenbuch, Bd. 1, Hrsg. H. Appelt, Wien 1963–1971; Bd. 2–5, Hrsg. W. Irgang, Wien 1977–1994.
• [15] Szczegóła Z., Żagań, [In:] Studia nad początkami i rozplanowaniem miast nad środkową Odrą i dolną Wartą (województwo zielonogórskie), Dolny Śląsk, Dolne Łużyce, Vol. 2, Z. Kaczmarczyk, A. Wędzicki (ed.), Zielona Góra 1970, pp. 505–528.
• [16] Świerk A., Średniowieczna biblioteka klasztoru kanoników regularnych w Żaganiu, Wrocław 1965.