Syntetyczne wskaźniki hydromorfologiczne w metodzie RHS jako element wspierający ocenę stanu ekologicznego rzek wyżynnych i górskich

• Autorzy: Gebler D. , Jusik S.

Warianty tytułu

EN

Synthetic hydromorphological indices in RHS method an aid to assess the ecological status of upland and mountain rivers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przyjęta w 2010 roku w krajach Unii Europejskiej ramowa dyrektywa wodna (RDW) ustanowiła badania hydromorfologiczne cieków jako wspierające biologiczną ocenę stanu ekologicznego wód. Celem pracy była próba wykazania zależności między różnymi wskaźnikami hydromorfologiczymi w sposób syntetyczny przedstawiającymi siedlisko a roślinnością wodną w rzekach wyżynnych i górskich. Przeprowadzone analizy wykazały istotny wpływ większości analizowanych parametrów hydromorfologicznych na wskaźniki związane z makrofitami. Przekształcenia rzek i mała naturalność siedlisk wpływały ograniczająco na rozwój makrofitów, natomiast sprzyjały rozwojowi glonów makroskopowych.

EN

Adopted in 2010 in the European Union Water Framework Directive (WFD) established a hydromorphological parameters as supporting the biological assessment of the ecological status of waters. The aim of this study was to show the relationships between various hydromorphological indices, which synthesize habitat, and water plants in upland and mountain rivers. Studies have shown a significant correlations between most of the analyzed hydromorphological parameters and indices associated with macrophytes. The river modifications and low naturalness of habitats limited the growth of macrophytes in rivers in hilly and mountainous areas, and had positive effect on the growth of macroscopic algae.

Słowa kluczowe

PL

rzeki; siedlisko; ramowa dyrektywa wodna; makrofity

EN

river; habitat; Water Framework Directive; macrophytes

• Wydawca: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• Czasopismo: Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 21, No. 2
• Strony: 3--11
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Gebler D.

• Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94c, 60-649 Poznań, Poland

autor

Jusik S.

• Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94c, 60-649 Poznań, Poland

Bibliografia

• BIS B. 2006: Protokół terenowy do poboru prób makro bez kręgowców wodnych dla celów monitoringu ekologicznego zgodnego z założeniami Ramowej Dyrektywy Wodnej. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
• Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej.
• Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Dz.Urz.WE L 206 z 22.07.1992 r. z późn, zm.
• ERBA S., BUFFAGINI A., HOLMES N., O’HARE M., SCARLETT S., STENICO A. 2006: Preliminary testing of River Habitat Survey features for the aims of the WFD hydromorphological assessment: an overview from the STAR Project. Hydrobiologia 566: 281–296.
• HAURY J., PELTRE M.C., TREMOLIERES M., BARBE J. 2002: A method involving macrophytes to assess water trophy and organic pollution: the Macrophyte Biological Index for Rivers (IBMR) – application to different types of rivers and pollutions. Proceedings of 11th EWRS International Symposium on Aquatic Weeds: 247–250.
• HOLMES N.T.H., NEWMAN J.R., CHADD S., ROUEN K.J., SAINTL., DAWSON F.H. 1999: Mean Trophic Rank. A user’s manual. R&D Technical Report E38. Environment Agency, Bristol.
• JANAUER G., DOKULIL M. 2006: Macrophytes and Algae in Running Waters. Biological Monitoring of Rivers. Ed. G. Ziglio, M. Siligardi, G. Flaim. John Wiley & Sons, New York: 89–109.
• JONES A., DUCK R., REED R., WEYERS J. 2002: Nauki o środowisku. Ćwiczenia praktyczne. Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• JUSIK S., SZOSZKIEWICZ K. 2009a: Zastosowanie systemu River Habitat Survey (RHS) w ocenie hydromorfologii wód płynących w Polsce. Wiad. Mel. Łąk. 3 (422): 106–110.
• JUSIK S., SZOSZKIEWICZ K. 2009b: Różnorodność biologiczna roślin wodnych w warunkach zróżnicowanych przekształceń morfologicznych rzek nizinnych Polski Zachodniej. Nauka Przyr. Technol. 3 (3), #84: 1–11.
• JUSIK S., STANISZEWSKI R., SZOSZKIEWICZ K., HRYC-JUSIK B. 2010: Zastosowanie makrofitów w ocenie stanu ekologicznego rzek wyżynnych Polski. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 547: 157–165.
• ŁAWNICZAK A.E., GEBLER D. 2011: Wspierające elementy hydromorfologiczne. W: Ocena stanu ekologicznego wód zlewni rzeki Wel. Wytyczne do zintegrowanej oceny stanu ekologicznego rzek i jezior na potrzeby planów gospodarowania wodami w dorzeczu. Red. H. Soszka. Wydawnictwo IRŚ, Olsztyn: 127–139.
• MEILINGER P., SCHNEIDER S., MELTZER A. 2005: The Reference Index Method for the Macrophyte-Based Assessment of Rivers – a Contribution to the Implementation of the European Water Framework Directive in Germany. Internat. Rev. Hydrobiol. 90 (3): 322–342.
• ORR H.G., LARGE A.R.G., NEWSON M.D., WALSH C.L. 2008: A predictive typology for characterising hydromorphology. Geomorphology 100: 32–40.
• Outil d’évaluation de la qualité du milieu physique – synthčse 1996. Metz, France.
• PICIŃSKA-FAŁTYNOWICZ J. 2006: Zasady poboru i opracowania prób fitobentosu okrzemkowego z rzek i jezior. Przewodnik metodyczny. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
• RAVEN P.J., HOLMES N.T.H., DAWSON F.H., FOX P.J.A., EVERARD M., FOZZARD I.R., ROUEN K.J. 1998: River Habitat Quality – The Physical Charakter of Rivers and Streams in the UK and Isle of Man, River Habitat Survey. Environment Agency. Bristol Scottish Environment Agency. Sterling Environment and Heritage Sernice, Belfast 2.
• River Habitat Survey in Britain and Ireland. Field Survey Guidance Manual 2003. Environment Agency, Warrington.
• SCHNEIDER P., NEITZEL P.L., SCHAFFRATH M., SCHLUMPRECHT H. 2003. Physicochemical assessment of the reference status in German surface waters: A contribution to the establishment of the EC Water Framework Directive 2000/60/EG in Germany. Acta Hydrochimica et Hydrobiologica 31: 49–63.
• SZOSZKIEWICZ K., GEBLER D. 2011: Ocena warunków hydromorfologicznych rzek w Polsce w oparciu o metodę River Habitat Survey. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 47: 70–81.
• SZOSZKIEWICZ K., ZBIERSKA J., JUSIK S., ZGOŁA T. 2010: Makrofitowa metoda oceny rzek. Podręcznik metodyczny do oceny i klasyfikacji stanu ekologicznego wód płynących w oparciu o rośliny wodne. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• SZOSZKIEWICZ K., ZGOŁA T., JUSIK S., HRYC-JUSIK B., DAWSON F.H., RAVEN P. 2011: Hydromorfologiczna ocena wód płynących. Podręcznik do badań terenowych według metody River Habitat Survey. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań – Warrington.
• STEINMAN A.D., BOSTON H.L. 1993. The ecological role of aquatic macrophytes in a woodland streams. J. N. Am. Benthol. Soc. 12: 17–26.
• TAVZES B., URBANIC G. 2009: New indices for assessment of hydromorphological alteration of rivers and their evaluation with benthic invertebrate communities. Alpine case study. Review of Hydrobiology 2: 131–169.
• WHITTON B.A., KELLY M.G. 1995. Use of algae and other plants for monitoring rivers. Australian Journal of Ecology 20: 45–56.