Grzyby „pleśniowe” w obiektach zamkniętych. Aspekt zdrowotny

• Autorzy: Mazurkiewicz-Zapałowicz K. , Adamczyk A. , Przygocki M.

Warianty tytułu

EN

‘Mould‘ fungi in indoor facilities. Health aspect

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Grzyby „pleśniowe” to mikroorganizmy ubikwistyczne, nieodłącznie towarzyszące życiu ludzi i zwierząt. Ich powszechne występowanie w pomieszczeniach mieszkalnych i użyteczności publicznej, sprawia, że człowiek przez całe życie w mniejszym lub większym stopniu narażony jest na bezpośredni kontakt z różnymi strukturami morfotycznymi grzybów (zarodniki lub grzybnia) jak i licznymi produktami ich metabolizmu (alergeny, enzymy, mykotoksyny, lotne związki organiczne (MVOC – Microbial Volatile Organic Compounds). Ich wpływ na zdrowie może mieć różne konsekwencje, ponieważ „pleśnie” są częstą przyczyną: alergii (inhalacyjnych i kontaktowych), mykotoksykoz i mykoz zewnętrznych i wewnętrznych. W pracy opisano objawy związane z syndromem SBS a także choroby, których przyczyną może być obecność i aktywność grzybów wewnątrz pomieszczeń. Przedstawiono podział grzybów występujących w budynkach w zależności od poziomu ich oddziaływania na zdrowie człowieka (BSL).

EN

‘Mould’ fungi are ubiquitous microorganisms, constantly present in the life of people and animals. They commonly occur in indoor residential and public places, which means that all life, to a lesser or greater degree, we are exposed to a direct contact with fungal morphotic structures (spores or mycelium) many products of their metabolism (allergens, enzymes, mycotoxins, (MVOC – Microbial Volatile Organic Compounds). Their adverse effects can vary because ’moulds‘ frequently cause allergy (inhalation and contact), mycotoxicosis, inner and superficial mycoses. The paper presents the symptoms connected with SBS (Sick Building Syndrome) and illnesses that can be caused by the presence and activity of fungi in indoor places. The division of indoor fungi was performed according to the level of their impact on human health (BSL).

Słowa kluczowe

PL

bioaerozol grzybowy; pleśnie w pomieszczeniach; zdrowie

EN

mycological bioaerosol; molds in rooms; health

• Wydawca: Ośrodek Informacji "Technika instalacyjna w budownictwie''
• Czasopismo: Instal
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 1
• Strony: 30--34
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., tab.

Twórcy

autor

Mazurkiewicz-Zapałowicz K.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu, Szczecin

autor

Adamczyk A.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu, Szczecin

autor

Przygocki M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu, Szczecin

Bibliografia

• [1] Baran E., 1998, Zarys mikologii lekarskiej, Wydawnictwo Volumed, Wrocław.
• [2] Bogacka E., 2008, Alergia na grzyby pleśniowe: diagnostyka i leczenie, Polski Merkuriusz Lekarski, 24: 11-14.
• [3] Bogacka E., Matkowski K., 2001, Wpływ grzybów na zdrowie ludzi, Mikologia Lekarska, 8: 175-178.
• [4] Chełkowski J., 2010, Mikotoksyny, grzyby toksynotworcze i mikotoksykozy [online], dostępny w Internecie: http://www.cropnet.pl/dbases/mycotoxins.pdf
• [5] Chróst A., 2016, Grzyby pleśniowe w środowisku człowieka – zagrożenia i skutki zdrowotne [W: Medycyna doświadczalna i mikrobiologia pod red. Rastawicki W.] Kwartalnik „Medycyna Doświadczalna i Mikrobiologia”, 68: 136.
• [6] Dyrektywa 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady. W sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy (siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG).
• [7] Ejdys E., 2009, Wpływ powietrza atmosferycznego na jakość bioaerozolu pomieszczeń szkolnych w okresie wiosennym i jesiennym – ocena mikologiczna, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 41: 142-143.
• [8] Ejdys E., Biedunkiewicz A., 2011, Fungi of the genus Penicillium in school buildings, Polish Journal of Environmental Studies, 20: 333-338.
• [9] Gąska-Jędruch U., Dudzińska M. R., 2009, Zanieczyszczenia mikrobiologiczne w powietrzu wewnętrznym. [W: Polska Inżynieria Środowiska pięć lat po wstąpieniu do Unii Europejskiej, pod red.: Ozonka J., Pawłowskiego A.] Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska, 2, 59: 31-40.
• [10] Górny R., 2004, Biologiczne czynniki szkodliwe: normy, zalecenia i propozycje wartości dopuszczalnych. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3: 17-39.
• [11] Górny R., 2009, Aerozole biologiczne – rola normatywów higienicznych w ochronie środowiska i zdrowia. V Konferencja Naukowa: Rozkład i korozja mikrobiologiczna materiałów technicznych, Łodź, 91-102.
• [12] Grajewski, J., 2006, Mikotoksyny i mikotoksykozy zagrożeniem dla człowieka i zwierząt. [W: Mikotoksyny i grzyby pleśniowe zagrożenia dla człowieka i zwierząt, pod red. Grajewskiego J.]. Wydawnictwo UKW Bydgoszcz, 117-148.
• [13] Grajewski J., Twarużek M., 2004, Zdrowotne aspekty oddziaływania grzybów pleśniowych i mikotoksyn, Alergeny, 45-49.
• [14] Gutarowska B., 2010, Grzyby strzępkowe zasiedlające materiały budowlane. Wzrost oraz produkcja mikotoksyn i alergenow, Politechnika Łodzka, Zeszyty Naukowe 1074: 1-164.
• [15] Jarzynka S., Dąbkowska M., Netsvyetayeva I., Swoboda-Kopeć E., 2010, Mikotoksyny – niebezpieczne metabolity grzybów pleśniowych, Medycyna Rodzinna, 4: 113-119.
• [16] Johanning E., 2002, Mycotoxin and indor health. [W: Mikotoksyny w środowisku człowieka i zwierząt] VI międzynarodowa konferencja naukowa, Bydgoszcz, 25-27 września 2002, 77-80.
• [17] Johanning E., Landsbergis P., Gareis M., Yang C.S., Olmsted E., 1999, Clinical experience and results of a sentinel health event investigation related to indoor fungal exposure, Olmsted E. Environmental Health Perspectives 1999 Jun; 107 Suppl. 3: 489-494.
• [18] Kubus Z., Kłyszejko A., 2004, Zapach pleśni. Cz. III. Wpływ grzybów strzępkowych na nasze zdrowie, Bioskop 2: 15-18.
• [19] Lewandowska K., 2011, Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, Postępy Nauk Medycznych 24: 274-285.
• [20] Libudzisz Z., Kowal K., Żakowska Z., 2007, Mikrobiologia techniczna. [W: Mikroorganizmy w środowiskach naturalnych]. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 171-248.
• [21] Mniszek W., Rogiński J., 2007, Wady konstrukcyjne budynków przyczyną zagrzybienia pomieszczeń, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochronnego Pracy w Katowicach, 1, 3: 31-44.
• [23] Mucke W., 2002, Schimmelpilze im Wohnbereich – Einfuhrung und Umriss der Thematik mit Fallbeispielen. W: Mucke W. Schimmelpilze im Wohnbereich. D.&M. Grabner, Bamberg.], 1-22.
• [24] Pałczyński C., Wiszniewska M., Walusiak J., 2007, Pleśnie jako alergen zawodowy. Alergia 4, 28-32.
• [25] Pirożyński M., 2007, Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna (AAOP), Postępy Nauk Medycznych, 11: 479-481.
• [26] Piontek M., 2004, Grzyby pleśniowe i ocena zagrożenia mikotoksycznego w budownictwie mieszkaniowym. Wyd. Uniwersytetu Zielonogorskiego, Zielona Góra, rozprawa habilitacyjna.
• [27] Polska Norma PN-89/Z-04008/08.1989. Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Pobieranie próbek powietrza atmosferycznego (imisja) do badań mikrobiologicznych metodą aspiracyjną i sedymentacyjną. Warszawa, Polski Komitet Normalizacji Miar i Jakości.
• [28] Polska Norma PN-89/Z-04111/01.1989. Ochrona czystości powietrza. Badania mikrobiologiczne. Postanowienia ogólne i zakres normy. Warszawa, Polski Komitet Normalizacji Miar i Jakości.
• [29] Polska Norma PN-89/Z-04111/02 1989: Ochrona czystości powietrza. Badania mikrobiologiczne. Oznaczanie liczby bakterii w powietrzu atmosferycznym (imisja) przy pobieraniu próbek metodą aspiracyjną i sedymentacyjną. Warszawa, Polski Komitet Normalizacji Miar i Jakości.
• [30] Polska Norma PN-89/Z-04111/03.1989. Ochrona czystości powietrza. Badania mikrobiologiczne. Oznaczanie liczby grzybów mikroskopowych w powietrzu atmosferycznym (imisja) przy pobieraniu próbek metodą aspiracyjną i sedymentacyjną. Warszawa, Polski Komitet Normalizacji Miar i Jakości.
• [31] Polska Norma PN-EN 13098.2007. Powietrze na stanowiskach pracy – Wytyczne dotyczące pomiaru mikroorganizmów i endotoksyn zawieszonych w powietrzu.
• [32] Połednik R., 2013, Zanieczyszczenia a jakość powietrza wewnętrznego w wybranych pomieszczeniach, Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska, Polska Akademia Nauk, 116: 26-27.
• [33] Rapiejko P., 1997, Wykorzystanie monitoringu zawartości pyłku roślin w atmosferze w medycynie, I. Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Biologia kwitnienia, nektarowania i zapylania roślin” Materiały Zjazdowe, Lublin, 243-247.
• [34] Rapiejko P., Lipiec A., Modrzyński M., 2004, Treshold pollenconcentration necessary to evoke allergic symptoms, International Review of Allergology and Clinical Immunology in Family Medicine 10: 91-94.
• [35] Rogoz N., Kiziewicz B., Zdrojkowska E., 2013, Analiza stężenia zarodników Aspergillus w powietrzu budynku dydaktycznego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku w 2012 roku, Aerobiologia medyczna, 9 (1): 47-52.
• [36] Soroka P., Cyprowski M., Szadkowska-Stańczyk I., 2008, Narażenie zawodowe na mykotoksyny w rożnych gałęziach przemysłu, Medycyna Pracy, 59(4): 333 – 345.
• [37] Traczyk W., 2004, Fizjologia człowieka w zarysie, PZWL, Warszawa.
• [38] Twarużek M., 2005, Wykorzystanie biologicznych testów (MTT, PremiRTest) w ocenie skażeń pomieszczeń mieszkalnych mikotoksynami grzybow pleśniowych, Praca doktorska, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
• [39] Wiejak A., 2011, Ocena stopnia skażenia powietrza zarodnikami grzybów pleśniowych jako istotny czynnik ekspertyzy mikologicznej, Badania i Studia, Prace Instytutu Techniki Budowlanej, 3, 159: 3-10.
• [40] Wolny-Koładka K., 2014, Grzyby z rodzaju Fusarium – występowanie, charakterystyka i znaczenie w środowisku, Kosmos – Problemy Nauk Biologicznych, Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika, 63 (4): 623-633.
• [41] www.inzynier.rzeszow.pl/index.php?sRC=N&pageTarget=article&AIndex...
• [42] Zyska B., 1999, Zagrożenia biologiczne w budynku, Arkady, Warszawa.
• [43] Zyska B., 2001, Grzyby powietrza wewnętrznego w krajach europejskich, Mikologia lekarska, 8 (3-4): 127-140.
• [44] Zyska B., Żakowska Z., 2005, (red.) Mikrobiologia materiałów. Wydawnictwo Politechnika Łódzka, Łódź.
• [45] Żukiewicz-Sobczak W., Sobczak P., Imbor K., 2012, Zagrożenia grzybowe w budynkach i w mieszkaniach – wpływ na organizm człowieka. Praca poglądowa. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu. Lublin, 18 (2): 141-146.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).