Recykling metali z grupy platynowców - stan obecny i perspektywy na przyszłość

• Autorzy: Zabielska-Konopka Magda , Zambrzycka-Szelewa Elżbieta , Godlewska-Żyłkiewicz Beata

Warianty tytułu

EN

Recycling the platinum-group metals - current status and future perspectives

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono zastosowanie metali z grupy platyny w przemyśle samochodowym i elektronicznym. Z uwagi na fakt, że platynowce są zaliczane do strategicznych surowców mineralnych, w pracy zwrócono uwagę na problem niewystarczającej podaży tych metali oraz potrzebę ich recyklingu. Omówiono nową koncepcję gospodarki o obiegu zamkniętym dla PGM stanowiącą alternatywę dla tradycyjnej gospodarki o modelu linearnym. W kolejnej części artykułu przedstawiono metody odzyskiwania platynowców z odpadów, stosowane na skalę przemysłową (pirometalurgiczne i hydrometalurgiczne) oraz laboratoryjną (bioługowanie). Problematyka ta jest o tyle ważna, że obecnie recykling palladu, platyny i rodu, pochodzących głównie ze zużytych katalizatorów, stanowi około 30% ich całkowitego zużycia.

EN

The article discusses the use of platinum-group metals (MGMs) in the automotive and electronics industries. Since PGMs are classified as strategic raw materials, the paper draws attention to the problem of insufficient supply of these metals and the need for their recycling. A new concept of a circular economy for PGMs is discussed, which is an alternative to the traditional, linear-model economy. The next part of the article presents methods of recovering platinum-group metals from waste, used on an industrial scale (pyrometallurgical and hydrometallurgical methods) and laboratory scale (bioleaching). This issue is important insofar as currently the recycling of palladium, platinum, and rhodium, mainly from used catalysers, accounts for about 30% of their total consumption.

Słowa kluczowe

PL

metale z grupy platynowców; recykling; gospodarka o obiegu zamkniętym

EN

platinum group metals; recycling; circular economy

• Wydawca: ELAMED Media Group
• Czasopismo: Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 4
• Strony: 42--48
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Zabielska-Konopka Magda

• Szkoła Doktorska Nauk Ścisłych i Przyrodniczych, Uniwersytet w Białymstoku

autor

Zambrzycka-Szelewa Elżbieta

• Zakład Chemii Analitycznej, Wydział Chemii, Uniwersytet w Białymstoku

autor

Godlewska-Żyłkiewicz Beata

• Zakład Chemii Analitycznej, Wydział Chemii, Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• 1. Granados-Fernandez R., Monitiel M.A., Diaz-Abad S., Rodrigo M.A., Lobato J.: Platinum Recovery Techniques for a Circular Economy. „Catalysts”, 2021, 11 (8), 937.
• 2. Zupanc A., Install J., Jereb M., Repo T.: Sustainable and Selective Modern Methods of Noble Metal Recycling. „Angew Chem Int Ed”, 2023, 62 (1).
• 3. Directive of the European Parliament and of the council 2008/98/EC on waste.
• 4. Załącznik do uchwały Rady Ministrów z dnia 24.09.2019 r. Mapa drogowa transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym.
• 5. Bu-Olayan A.H., Thomas B.V.: Bourgeoning impact of the technology critical elements in the marine environment. „Environ Pollut”, 2020, 265, 115064.
• 6. Study on the Critical Raw Materials for the EU 2023 Final Report. Str. 3.
• 7. Hughes A.E. et al.: Platinum Group Metals: A Review of Resources, Production and Usage with a Focus on Catalysts. „Resources”, 2021, 10 (9), 93-133.
• 8. PGM market raport May 2023.
• 9. GUS: Transport - wyniki działalności w 2022 r.
• 10. Moschovi A.M. et al.: First of Its Kind Automotive Catalyst Prepared by Recycled PGMs-Catalytic Performance. „Catalysts”, 2021, 11(8) 942-964.
• 11. Tantawi O., Hua I.: Temporal evolution of metallic element composition and environmental impact in consumer electronic devices: A study of smartphones. „Resour Conserv Recycl”, 2021, 175 (1), 105886-105923.
• 12. Andrade D.F. et at: Analytical and reclamation technologies for identification and recycling of precious materials from waste computer and mobile phones. „Chemosphere”, 2022, 286 (2), 131739-141753.
• 13. Kaya M.: Recovery of metals and non-metals from electronic waste by physical and chemical recycling processes. „Waste Manage”, 2016, 57, 64-90.
• 14. Bookhagen B. et at: Development of a versatile analytical protocol for the comprehensive determination of the elemental composition of smartphone compartments on the example of printed circuit boards. „Analytical Methods”, 2018, 10 (31), 3864-3871.
• 15. Ogunniyi I.O., Vermaak M.K.G., Groot D.R.: Chemical composition and liberation characterization of printed circuit board comminution fines for beneficiation investigations. „Waste Manage”, 2009, 29 (7), 2140-2146.
• 16. Eskina V.V. et at: High-resolution continuum source graphite furnace atomic absorption spectrometry determination of ecotoxic and precious metals in printed circuit boards of waste mobile phones after selective sorption. „J Environ Chem Eng”, 2020, 8 (1), 103623-103633.
• 17. Zhang Z.Y., Zhang F.S., Yao T.: An environmentally friendly ball milling process for recovery of valuable metals from e-waste scraps. „WasteManage”, 2017, 68, 490-497.
• 18. Papaiconomou N. et at: Selective Extraction of Copper, Mercury, Silver, and Palladium Ions from Water Using Hydrophobic Ionic Liquids. „IND ENG CHEM RES”, 2008, 47 (15), 5080- 5086.
• 19. Karim S., Ting Y.P.: Ultrasound-assisted nitric acid pretreatment for enhanced biorecovery of platinum group metals from spent automotive catalyst. „J Clean Prod”, 2020, 255 (10), 120199-120213.
• 20. Yakoumis I. et at: Recovery of platinum group metals from spent automotive catalysts: A review. „Clean Eng Technol”, 2021, 3, 100112-100123.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).