Mrówczan metylu

• Autorzy: Gradecka D , Czerczak S.

Warianty tytułu

EN

Methyl formate

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Mrówczan metylu jest bezbarwną łatwopalną cieczą o charakterystycznym przyjemnym zapachu. Stosowany jest w uprawach zbóż i tytoniu jako fumigant, w przemyśle celulozowym jako rozpuszczalnik, w odlewniach w procesie utwardzania żywic, a ponadto w syntezach związków organicznych, w procesie utwardzania estrów fenoli oraz w przygotowywaniu leków antybiałaczkowych. Związek ten wchłania się do organizmu przez drogi oddechowe i układ pokarmowy. Według klasyfikacji Unii Europejskiej i polskiej jest zaliczany do substancji działających szkodliwie na drogi oddechowe i po połknięciu, oznaczonych symbolami Xn, R20/22, oraz substancji działających drażniąco na oczy i drogi oddechowe, oznaczonych symbolami Xi, R36/37. W piśmiennictwie jest niewiele danych na temat toksycznego działania mrówczanu metylu na człowieka. Nie odnotowano przypadków zatruć u ludzi narażanych na czysty mrówczan metylu. Opisywane są natomiast przypadki robotników narażonych na mieszaninę par mrówczanu metylu i izopropanolu oraz mieszaninę par mrówczanu metylu, etylu, octanu metylu i etylu. Krytycznym efektem toksycznym u osób narażonych na mrówczan metylu i izopropanol były zaburzenia aktywności neurobehawioralnej. U pracowników narażanych na mrówczan metylu i inne estry, oprócz zaburzeń aktywności neurobehawioralnej (stany depresyjne, rozdrażnienie, euforia, utrata pamięci) obserwowano uszkodzenie nerwu wzrokowego oraz zaburzenia układu krążenia i układu oddechowego. Wyniki eksperymentalnego narażenia ochotników na mrówczan metylu wykazały, że 8-godzinne narażenie na związek o stężeniu 250 mg/m3 wywołuje niewielkie zmiany w elektromiogramie, ale nie powoduje zmian aktywności neurobehawioralnej. U zwierząt laboratoryjnych najważniejszym efektem toksycznym działania mrówczanu metylu jest podrażnienie oczu, błon śluzowych nosa oraz podrażnienie skóry. Duże stężenia związku powodują śmierć zwierząt na skutek obrzęku płuc, zmian w mózgu, nerkach i wątrobie. Nieefektywnym stężeniem – nie wywołującym żadnych poważnych zmian u świnek morskich – jest stężenie 3690 mg/m3/8 h. Mrówczan metylu nie wykazuje działania rakotwórczego, mutagennego, embriotoksycznego, ani teratogennego. Mechanizm toksycznego działania związku wynika z toksycznego działania produktów jego metabolizmu – głównie kwasu mrówkowego, hamującego aktywność oksydazy cytochromowej i powodującego kwasicę metaboliczną, jak również metanolu, który powoduje uszkodzenie nerwu wzrokowego, niewydolność krążenia i oddychania. W większości państw, w których ustalono wartość NDS, wynosi ona 250 mg/m3. Wyjątkiem są Niemcy, gdzie wartość NDS obniżono do 120 mg/m3. Wartość NDSCh w poszczególnych państwach jest różna i waha się od 350 do 500 mg/m3. Do ustalenia wartości NDS wykorzystano wartość LOAEL równą 3690 mg/m3, wyznaczoną na podstawie badań doświadczalnych prowadzonych na świnkach morskich. Biorąc pod uwagę te dane, w Polsce przyjęto wartości NDS i NDSCh na poziomie, odpowiednio, 100 mg/m3 i 200 mg/m3.

EN

Methyl formate is a colorless liquid with a characteristic odour. After single or repeated inhalation exposure the main effect is local irritation. This chemical is also a nervous system depressant. Based on the LOAEL value obtained from an experiment on guinea pigs ( 3690mg/m3) a MAC value of 100mg/m3 was established. Because of the irritant effect of this compound a MAC- STEL value 200mg/m3 has been suggested. The “I” (irritating substance) notation has been proposed.

Słowa kluczowe

PL

mrówczan metylu; rozpuszczalnik organiczny; najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS)

EN

methyl formate; organic solvent; MAC-value

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2006
• Tom: Nr 3 (49)
• Strony: 119--131
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Gradecka D

• Instytut Medycyny Pracy im. prof.dr.hab.med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Czerczak S.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof.dr.hab.med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

• 1.ACGIH (2006) Documentation of the treshold limit values and biological exposure indices. Cincinnati.
• 2.Amoore J.E., Hautala E. (1983) Odor as an aid to chemical safety: odor tresholds compared with treshold limit values and volatilities for 214 industrial chemicals in air and water dilution. J Appl. Toxicol. 3 (6), 272-290.
• 3.CHEMINFO (2006) Canadian Centre for Occupational Health and Safety. Database.
• 4.Guide to Occupational Exposure Values (2006) p. 82.
• 5.HSDB (2006) Database.
• 6.ICSC (2006) Database.
• 7.Liesivuori J., Savolainen H. (1991) Methanol and formic acid toxicity: biochemical mechanisms. Pharmacol. Toxicol. 69, 157-163.
• 8.List of MAC and BAT Values (2001) Commission for the Investigation of Health Hazards of Chemical Compounds in the Work Area, Report No. 37.
• 9.Munch J.C. (1972) Aliphatic Alcohols and Alkyl Esters: Narcotic and Lethal Potencies to Tadpoles and to rabbits. Ind. Med. 41 (4), 31-33.
• 10.Nihlen A., Droz P.O. (2000) Toxicokinetic modelling of methyl formate exposure and implications for biological monitoring. Int. Arch. Occup. Environ. Hlth. 73, 479-487.
• 11.Occupational Health Guideline for Chemical Hazards (1978) Methyl formate, 1-4. von Oettingen W.F., Bethesda M.D. (1959) The aliphatic acids and their esters 0 toxicology and potenetial dangers. A.M.A. Arch. Ind. Hlth. 20, 81/517-95/531.
• 12.RTECS (2006) Database.
• 13.Schrenk H.H., Yant W.P., Patty-J-Chornyak F.A. (1936) Acute response of Guinea Pigs to vapors of some new commercial organic compounde: XIII. Methyl formate. Pub. Hlth. Rep. 51, 1329-1337 (abstract).
• 14.Sethre T., Laubli T., Berode M., Hangartner M., Krueger H. (2000a) Experimental exposure to methylformate and its neurobehavioral effects. Int. Arch. Occup. Environ. Hlth. 73, 401-409.
• 15.Sethre T., Laubli T., Hangartner M., Berode M., Krueger H. (2000b) Isopropanol and methylformate exposure in a foundry: exposure data and neurobehavioural measurements. Int. Arch. Occup. Environ. Hlth. 73, 528 – 536.
• 16.Sethre T., Laubli T., Riediker M., Hangartner M., Krueger H. (1998) Neurobehavioral effects of low level solvent exposures in a foundry. Cent. Europ. J. Occup Environ. Med. 4 (4), 316-327.
• 17.Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych. DzU 2001 nr 11, poz. 84. (zgodna z aneksem I do dyrektywy 67/548/EWG). 9.