Rola Państwowego Instytutu Geologicznego w wielkich odkryciach surowcowych

• Autorzy: Mizerski Włodzimierz

Warianty tytułu

EN

Role of the Polish Geological Institute in great discoveries of mineral resources

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Sto lat działalności Państwowego Instytutu Geologicznego jest wyjątkową okazją, aby podkreślić jego rolę w rozpoznaniu złóż surowców skalnych obszaru Polski. W czasie 100 lat odkrywaliśmy złoża zarówno na skalę światową, jak i skromne, ale umiejętnie wykorzystywane przez wiele lat przez nasza gospodarkę w dobie, gdy dostęp do innych źródeł tych surowców mieliśmy znacznie ograniczony. Celem artykułu jest przedstawienie historii odkryć złóż surowców mineralnych dokonanych przez Państwowy Instytut Geologiczny w ciągu 100 lat swego istnienia, przede wszystkim tych wielkich, nie zawsze dzisiaj eksploatowanych z przyczyn ekonomicznych i środowiskowych, a także z powodu wyczerpania się ich zasobów. Trzeba jednak pamiętać również o tym, że odkrycie tych wszystkich surowców mineralnych byłoby niemożliwe bez rozpoznania budowy geologicznej kraju. Podkreślali to twórcy i pierwsi dyrektorzy Instytutu, doceniając ogromną rolę nauki w działaniach prospekcji geologicznej.

EN

One hundred years of the activity of the Polish Geological Institute is an exceptional opportunity to emphasize its role in the discovery of mineral resources in Poland. During 100 years the Institute discovered mineral deposits worldwide as well as on a regional scale. This article attempts to present the history of the discoveries of mineral deposits by the Polish Geological Institute during 100 years of its existence. The deposits which are presented here are those of the greatest importance some of which may not be mined today due to economic and environmental causes, and also due to the fact that these resources were fully exploited. But, one must remember that the discovery of all these mineral deposits would have been impossible without the study of the country’s geology. It was emphasized by the founding fathers and first directors of the Institute who appreciated the great role of basic science in the discovery of mineral resources.

Słowa kluczowe

PL

państwowa służba geologiczna; prawo geologiczne i górnicze; Państwowy Instytut Geologiczny

EN

Polish Geological Survey; geological and mining law; Polish Geological Institute

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 75, nr 5
• Strony: 14--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., fot.

Twórcy

autor

Mizerski Włodzimierz

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• [1] CHWAŁEK J. 2010 - Kopalnia soli „Kłodawa” - historyczny zarys warunków powstania kopalni oraz jej budowy i rozbudowy. W: Dzieje górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury, 3 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław.
• [2] GRANICZNY M., MIZERSKI W. 2017 - Zasługi Jana Samsonowicza dla rozwoju polskiego górnictwa -XI Konferencja „Dziedzictwo i historia górnictwa oraz wykorzystanie pozostałości dawnych robót górniczych” 20-22 kwietnia 2017 r., Zabrze. Materiały Konferencyjne, Wrocław: 30-32.
• [3] https://hutnictwo.wnp.pl
• [4] http://orka2.sejm.gov.pl/IZ4.nsf/2df80fe4116b3f62c12573be003cb-40d/8d387adfc6568b85c12574890048c3d9?OpenDocument
• [5] KOREJWO K. 1960 - Karbon. W: Wyniki wiercenia w Chełmie. „Biuletyn Instytutu Geologicznego” nr 165, s. 60-106.
• [6] KOZERA A. 2016 - Barwna historia kopalni „Staszic” w Rudkach (woj. świętokrzyskie). https://archeologiakozera.wordpress.com/category/archeologia-ziem-polskich.
• [7] MACHALSKI M., KOMOROWSKI A., HARASIMIUK M. 2009 - Nowe perspektywy poszukiwań morskich kręgowców kredowych w nieczynnej kopalni fosforytów w Annopolu nad Wisłą. „Przegląd Geologiczny” t. 57, s. 638-641.
• [8] MICHNIEWICZ M., BOBIŃSKI W., SIEMIĄTKOWSKI J. 2002 - Monografia złóż rud cyny z łupków łyszczykowych pasma Starej Kamienicy w Sudetach. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [9] MIKULSKI S. 2006 - Atlas metalogeniczny złota w Sudetach i na bloku przedsudeckim w skali 1:200 000 wraz z objaśnieniami i obszarami perspektywicznymi. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [10] MIZERSKI W. 2017a - Zasługi Jana Samsonowicza dla polskiego górnictwa. Hereditas Minariorum, IV: 251-260.
• [11] MIZERSKI W. 2017b - Jan Wyżykowski - człowiek miedzi. Sesja naukowa z okazji 100-lecia urodzin Jana Wyżykowskiego i 60-lecia KGHM 10.06. 2017 Lubin (niepublikowane).
• [12] OSZCZEPALSKI S., WISZNIEWSKA J., MIKULSKI S. 2018 - Badania złóż surowców mineralnych przez Państwowy Instytut Geologiczny. „Przegląd Geologiczny” t. 66, s. 529-541.
• [13] PAWŁOWSKA K. 1987 - Stanisław Pawłowski - geodeta-geofizyk-geolog. Wyd. Muzeum Techniki. Stowarzyszenie Geodetów Polskich: 1-23, Warszawa (niepublikowane).
• [14] PERYT T.M., PIERRE C., GRYNIV S.P. 1998 - Origin of polyhalite deposits in the Zechstein (Upper Permian) Zdrada Platform (northern Poland). „Sedimentology” t. 45, s. 565-578.
• [15] PIZON A., PERYT T.M., DĘBSKI J. 1985 - Środowisko powstania polihalitów cechsztyńskich w rejonie Zatoki Puckiej. „Przegląd Geologiczny” t. 33, s. 659-663.
• [16] POŻARYSKI W. 1947 - Złoże fosforytów w północno-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” t. 27, s. 1-56.
• [17] RYKA W. (red.) 1992 - Geology of the Tajno Massif. „Prace Państwowego Instytutu Geologicznego” t. 139, s. 1-85.
• [18] SAMSONOWICZ J. 1922 - O złożu hematytu w Rudkach pod Nową Słupią. „Posiedzenia Naukowe Państwowego Instytutu Geologicznego” t. 4, s. 9-10.
• [19] SAMSONOWICZ J. 1924 - Odkrycie pierwotnych złóż krzemienia szarego biało nakrapianego. „Wiadomości archeologiczne” t. 9, s. 9-10.
• [20] SAMSONOWICZ J. 1931 - O przypuszczalnym występowaniu karbonu w zachodniej części Wołynia. „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności” t. 36, s. 14-18.
• [21] WUTZEN E. 1972 - Metodyka poszukiwań złóż surowców mineralnych stałych na tle dotychczasowych osiągnięć. „Biuletyn Instytutu Geologicznego” nr 152, s. 193-203.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).