Badania mineralogiczno-petrograficzne kafli z krakowskich pieców

• Autorzy: Pawlikowski M. , Moskal K. , Słowioczek E.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wykonano badania dziesięciu wybranych kafli pochodzących ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Próbki przeznaczone do badań reprezentują różnej wielkości fragmenty kafli pozyskanych zarówno podczas prac archeologicznych jak też od darczyńców. Z ogromnego zbioru kafli do szczegółowych badań wytypowano te które różniły się makroskopowo charakterem masy ceramicznej oraz pokryte były różnymi barwnymi malowaniami i szkliwem. Badania miały na celu charakterystykę mas ceramicznych wykorzystywanych do produkcji kafli oraz chemiczne i mineralogiczne rozpoznanie barwników i szkliwa. W badaniach stosowano mikroskopie cyfrową, polaryzacyjna i skaningową oraz analizy chemiczne (metoda EDS). Masy ceramiczne kafli są zróżnicowane w składzie mineralnym i ziarnowym. Większość z nich jest schudzana głównie piaskiem kwarcowym, kwarcem, tłuczonym lub domieszkami tłuczonych granitów. Stwierdzono, że we wszystkich szkliwach pokrywających badane kafle ma ono charakter ołowiowy. Szkliwiono bezpośrednio masę ceramiczną lub przed szkliwieniem powierzchnie kafla pokrywano podkładem. Barwa powierzchni szkliwionej osiągano bądź przez bezpośredni dodatek pigmentów do szkliwa ołowiowego bądź jest to warstewka z pigmentem kładziona na podkład przed szkliwieniem.

Słowa kluczowe

PL

kafel; piece kaflowe; historia

EN

ceramic tiles; tile; history

• Wydawca: nakł. Maciej Pawlikowski
• Czasopismo: Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 12
• Strony: 1--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., il.

Twórcy

autor

Pawlikowski M.

• Katedra Mineralogii, Petrografii i Geochemii, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Moskal K.

• Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 31-011 Kraków, Rynek Główny35

autor

Słowioczek E.

• Katedra Mineralogii, Petrografii i Geochemii, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• [1] Ambrosiani S., 1910 Zur typologie alteren Kochlem, Stockholm, str . 1-9.
• [2] Buśko C., 1995 Średniowieczne piece typu hypocaustum na Śląsku. Archaeologia Historia Polana. T. I. Red. J. Olczak. Toruń, str. 169-173
• [3] Dąbrowska M., 1987 Kafle i piece kaflowe w Polsce do końca XVIII w: Studia i materiały z historii kultury materialnej t. LVIII. Wyd. Ossolineum
• [4] Dąbrowska M., 2007 O siedemnastowiecznych kaflach i piecach z terenów ziem polskich. W: Średniowieczne i nowożytne kafle: regionalizmy – podobieństwa – różnice. Red. M. Dąbrowska, H. Karwowska. Białystok, str. 143-160.
• [5] Dąbrowska M., 2008 Ogrzewanie wnętrz mieszkalnych w średniowieczu i czasach nowożytnych. Kwart. Hist. Kult. Mat. V.3-4, str. 306-326
• [6] Chmiel A,. 1907 Garncarze krakowscy, str. 21.
• [7] Kuczyński 1968 i in.
• [8] Miączyński Z., 1956 Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym. Warszawa, 439 str.
• [9] Moskal K., 2010 Calor Amicis czyli o kaflu i piecu. Wyd. Muz. Hist. M. Krakowa str, 38.
• [10] Pawvlik C., Vitanovsky M., 2004 Encyklopedie kachlu v Cechach, na Moravach a ve Sleszku, Praha.
• [11] Piątkiewicz-Dereniowa M., Dereń J., Haber J., Polaczek E., 1958 Charakterystyka chemiczna zabytkowych kafli wawelskich. Wstępne badania szkliw, Zesz. Nauk. AGH. Ceramika nr 2, str. 73
• [12] Piątkiewicz-Dereniowa M., 1960 Kafle wawelskie okresu wczesnego renesansu. Studia di dziejów Wawelu. T. 2, str. 303-373.
• [13] Poświk B., 1932 Rekonstrukcja warunków procesu pracy jako badania pomocnicze dla historii kaflarstwa, Biul. Hist. Sztuki i Kultury. Warszawa, 199 str. 9.
• [14] Święchowska A., 1949 Wykopaliska na zamku średniowiecznym w Wenecji pod Żninem. Biul. Hist. Sztuki, R. XI, nr ¾, str. 213-232
• [15] Trepka J., 1921 Z Wawelu – Kafle z Karolem V i herbem Sforzów, należące do epoki pełnego renesansu.....Głos Narodu XIX, nr115 z dnia 23.V.