Palynology and archaeology of Late Vistulian and Early Holocene sites in Lubuskie Lake District, western Poland

Okuniewska-Nowaczyk, I; Sobkowiak-Tabaka, I

doi:10.2478/squa-2014-0004

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Palynology and archaeology of Late Vistulian and Early Holocene sites in Lubuskie Lake District, western Poland

Autorzy

Okuniewska-Nowaczyk I , Sobkowiak-Tabaka I

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.2478/squa-2014-0004

Warianty tytułu

Języki publikacji

Abstrakty

The Lubuskie Lake District played an important part in recolonisation of the Polish Plain due to its location and the character of the terrain. Despite that, it is and especially its northern part, poorly explored regarding both history of Late Glacial and early Holocene settlements, and the natural environment. The paper presents results of multidisciplinary research in this area. The most spectacular discoveries were connected with remains of settlements of the Hamburgian culture societies at Myszęcin currently the richest site of this culture over the entire North European Plain. In the vicinity of this site several Late Palaeolithic and Mesolithic settlements of varied functions were recorded. First palynological records came from the Younger Dryas sediments in this area. In a log with a palynological spectrum comprising Younger Dryas and the beginning of the Holocene, a charcoal dust was found and it could indicate human activity as humans lived at a lake shore. An important complement to the image of the Late Glacial settlement at the Lubuskie Lake District was provided by the research near Lubrza that resulted in data regarding settlements of the Federmesser and Swiderian culture societies. This region was not typical in a palynological spectrum of deposits during Allerod but also indicated highly diversified thickness of basal peat in a small area.

Słowa kluczowe

Lubuskie Lake District Late Vistulian Early Holocene palynology archaeology

Wydawca

Institute of Geological Science Polish Academy of Science

Czasopismo

Studia Quaternaria

Rocznik

2014

Tom

Vol. 31, Nr 1

Strony

39--50

Opis fizyczny

Bibliogr. 61 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Okuniewska-Nowaczyk I

iwona.okuniewska@iaepan.poznan.pl

Polish Academy of Sciences, Institute of Archaeology and Ethnology, Centre for Prehistoric and Medieval Research, ul. Rubież 46, 61-612 Poznan, Poland

autor

Sobkowiak-Tabaka I

iwona.sobkowiak@iaepan.poznan.pl

Polish Academy of Sciences, Institute of Archaeology and Ethnology, Centre for Prehistoric and Medieval Research, ul. Rubież 46, 61-612 Poznan, Poland

Bibliografia

1. Alexandrowicz S.W., 1980. Aggregations of molluscs in lake chalks ofthe Lubuskie Region (original: Zespoły malakofauny w kredach jeziornych Ziemi Lubuskiej). In lake chalk and gyttja. National scientific and technological conference-postconference papers, Lubniewice, 8-10.11.1979 (Kreda jeziorna i gytie. Krajowa konferencja naukowo-techniczna materiały pokonferencyjne, Lubniewice, 8-10.11.1979). Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, Oddział Ziemi Lubuskiej, Urząd Wojewódzki in Gorzów Wlkp., Gorzów Wlkp.-Zielona Góra, vol. 2, 24-32 (in Polish).
2. Alexandrowicz S.W., Nowaczyk B. 1982. Late glacial and Holocene lake sediments at Pomorsko near Sulechów. Questiones Geographicae, 8, 5-17.
3. Błaszkiewicz M., 2005. Late Glacial and Early Holocene evolution of the lake basin in the Kociewskie Lakeland (Eastern part of Pomeranian Lakeland). Geographical Studies, 201 (in Polish with English summary).
4. Bobrowski P., 1996. Mesolithic site Wojnowo 3, Kargowa Commune, Zielonogórskie Province (original: Stanowisko mezolityczne Wojnowo stan. 3, gm. Kargowa, woj. zielonogórskie). Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne 4, 5-22 (in Polish).
5. Bobrowski P., 2010 a. Flint inventories from Wilenko, site 9 (AUT 47) (original: Materiały krzemienne ze stanowiska Wilenko 9 (AUT 47)). Manuscript in the author’s archives (in Polish).
6. Bobrowski P., 2010 b. Flint inventories from Wilenko, site 10 (AUT 46) (original: Materiały krzemienne ze stanowiska Wilenko 9 (AUT 47)). Manuscript in the author’s archives (in Polish).
7. Bobrowski P., Sobkowiak-Tabaka I., Goslar T., Kobusiewicz M., Lityńska-Zając M., Okuniewska-Nowaczyk I., 2013. A work of the Neanderthals or the Late Pleistocene hunters? A wooden object from Wojnowo, Kargowa Commune, Lubuskie Province (original: Dzieło Neandertalczyków czy późnoplejstoceńskich łowców? Drewniany przedmiot z Wojnowa, gm Kargowa, woj. lubuskie). Przegląd Archeologiczny 61, 77-91 (in Polish with English summary).
8. Bower J., Kobusiewicz M., 1988. Late Quaternary Paleogeography of Middle Europe and the Northcentral United States: A Framework for Comparative Studies of Prehistoric Man Land Relationships. Geoarchaeology. An International Journal 3(2), 117-125.
9. Bower J., Kobusiewicz, M., 2002. A Comparative Study of Prehistoric Foragers in Europe and North America. Cultural Responses of the End of the Ice Age. The Edwin Mellen Press, New York.
10. Bronk Ramsey C., Lee S., 2013. Recent and planned development of the program OxCal. Radiocarbon 55, 3-4.
11. Dzięczkowski A. 1993a. Chapter 9. Analysis of dendrological samples. In: Kobusiewicz, M., Kabaciński, J. (eds.) Chwalim, subboreal hunters-gatherers of the Polish plain, 103-105, Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, Poznań.
12. Dzięczkowski A. 1993b. Chapter 10. Molluscs and plant macro-remains. In: Kobusiewicz, M., Kabaciński, J. (eds.) Chwalim, subboreal hunters-gatherers of the Polish plain, 107-110, Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, Poznań.
13. Kabaciński J., Krause E., Szamałek K., Winiarska-Kabacińska M., 1998. Zółwin, site 29 (Żółwin, st. 29). In Mazurowski, R. (ed.) Archaeological rescue excavations along the route of the transit gas pipeline (original: Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego). Ziemia Lubuska, 315-359, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań (in Polish).
14. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2010a. Late Palaeolithic settlement. In Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. (eds.). Materials for Early Prehistory of Western Great Pol and. Late Palaeolithic and Mesolithic settlement at the site 7 in Ośno Lubuskie, 17-60, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish with English summary).
15. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2010b. Mesolithic settlement. In Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. (eds.). Materials for Early Prehistory of Western Great Poiand. Late Palaeoiithic and Mesolithic settlement at the site 7 in Ośno Lubuskie, 63-74, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish with English summary).
16. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2011a. Late Palaeolithic (Schyłkowy paleolit). In: Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, (eds.) Prehistory and Early Medieval settlement in Lubrza (original: Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy), 195-262, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish).
17. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2011b. Mesolithic (Mezolit). In: Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. (eds.) Prehistory and Early Medieval settlement in Lubrza (original: Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy), 299-324, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish).
18. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2011c. Late Palaeolithic and Mesolithic (Schyłkowy paleolit i mezolit). In: Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. (eds.) Prehistory and Early Medieval settlement in Lubrza (original: Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy), 21-28, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish).
19. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2012. The “Eastern extension” New data on the Hamburgian in Poland. In: Niekus, M. J. L. Th., Barton, R.N.E., Street, M., Terberger, Th. (eds.) A mind set on flint. Studies in honour of Dick Stapert, 217-234, Barkhuis Publishing, Groningen.
20. De Klerk P., 2004. Changes in vegetation and environment at the Lateglacial-Holocene transition in Vorpommern (Northeastern Germany). In: Terberger, T., Eriksen, B. V. (eds.) Hunters in changing world. Environment and Archaeology of the Pleistocene-Holocene Transition (ca. 11000-9000 B.C. in Northen Central Europe). Workthop of the U.I.S.P.P. Commistion XXXII at Greifswald in Septemper 2002, 27-42, Verlag Marie Leidorf GmbH, Rahden.
21. Kobusiewicz M., 1973. Problems Concerning Hamburgian Culture in Central Europe. Przegląd Archeologiczny 21, 65-92.
22. Kobusiewicz M., 1975. The Hamburgian site in Liny, Wolsztyn district. Swiatowit 34, 213-237 (in Polish with English summary).
23. Kobusiewicz M., 1996. Status and perspectives of studies on the problems of Late Palaeolithic and Mesolithic in the basin of the middle and lower Odra (original: Stan i perspektywy badań nad problematyką paleolitu późnego i mezolitu w dorzeczu środkowej i dolnej Odry. In: The man and the environment in Lower Nadodrze. Studies on prehistory and early history settlement (Człowiek a środowisko w dolnym Nadodrzu. Badania nad osadnictwem prai wczesnodziejowym), 17-26, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Wrocław (in Polish).
24. Kobusiewicz M., 1999. Hunting-gathering societies of north-western Poiand. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań (in Polish with English summary).
25. Kobusiewicz M., 2008. The first inhabitants of Wielkopolska (original: Pierwsi mieszkańcy Wielkopolski). In: Kobusiewicz, M. (ed.) The prehistory of Wielkopolska. From Stone Age to Medieval Period (original: Pradzieje Wielkopolski. Od epoki kamienia do średniowiecza), 93-120, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań.
26. Kobusiewicz M., Bobrowski P., Jórdeczka M., in press. Multicultural site Wojnowo 4, Kargowa Commune, Zielona Góra District (Late Palaeoiithic, Mesolithic, Lausatian culture) with specialist analyses by I. Okuniewska-Nowaczyk (original: Wielokulturowe stanowisko Wojnowo 4, gmina Kargowa, powiat Zielona Góra (późny paleolit, mezolit, kultura łużycka) z analizami specjalistycznymi I. Okuniewskiej-Nowaczyk) (in Polish with English summary).
27. Kobusiewicz M., Kabaciński J., 1988. Wojnowo “a” a Late Pleistocene site with tanged points. Fontes Archeologici Posnaniensis 36 (1987/1988), 1-35 (in Polish with Engiish summary).
28. Kobusiewicz M., Kabaciński J., 1991. Late Mesolithic Dwelling Object in Pomorsko (Western Poiand). Przegląd Archeologiczny 38, 5-15.
29. Kobusiewicz M., Kabaciński J., 1992. Late Palaeoiithic site at Wojnowo, Zielona Góra voivodeship. Fontes Archaeologici Posnanienses 37, 23-46.
30. Kobusiewicz M., Kabaciński J., 1993. Chwalim. Subboreal HunterGatherers of the Polish Plain. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań.
31. Kobusiewicz M., Kowalkowski A., Nowaczyk B., OkuniewskaNowaczyk I., 2001. The development of the dunes in Pomorsko. In Guide-Book Jasień-Pomorsko Late Vistulian and Early Hoiocene of the region between the Spree and Odra rivers, 1-5 May 2001, Bautzen-Dychów. International Union for Quaternary Research Commission on the Study of the Holocene Subcommission on the Eurosiberian Holocene Spree-Odra 2001, 17-32.
32. Kobusiewicz M., Nowaczyk B., Okuniewska-Nowaczyk I., 1987. Late Vistulian Settlement in the Middle Odra Basin. In: Burdukiewicz, J. M., Kobusiewicz, M. (eds.) Late Glacial in Central Europe. Culture and Environment, 165-182, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Lódź159.
33. Kondracki J., 2009. Regional Geography of Poland (original: Geografia regionalna Polski). Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa (in Polish).
34. Kowalkowski A., 1977a. A paleopedological investigation of dunes at Pomorsko (West Poland). Questiones Geographicae 4, 4350.
35. Kowalkowski A., 1977b. Development dynamics of late Pleistocene and Holocene soil from dune sands at Pomorsko. Roczniki Gleboznawcze 28, 3/4, 19-35 (in Polish with English summary).
36. Kozarski S., 1995. Deglaciation of northwestern Poland: environmental conditions and geosystem transformation (? 20 ka > 10 ka BP). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Dokumentacja Geograficzna 1, 1-82 (in Polish with English summary).
37. Litt T., Brauer A., Goslar T., Merkt J., Bałaga K., Müller H., Ralska-Jasiewiczowa M., Stebich M., Negendank J. F. W., 2001. Corieiaiion and synchronisation of Lateglacial continental sequences in northern central Europe based on annually laminated lacustrine sediments. Quaternary Science Reviews 20, 1233-1249.
38. Litt T., Schmincke H.-U., Kromer B., 2003. Enviionmenial response to climatic and volcanic events in central Europe during the Weichselian Lateglacial. Quaternary Science Reviews 22
39. Nowaczyk B., 1974. The genesis and development of a traverse dune in Pomorsko (original: Geneza i rozwój wydmy poprzecznej w Pomorsku). In Naiional Symposium “Development of valley river bottoms of the plain part of the Odra river basin and of inland dunes in the Holocene with reference to the Late Glacial”, Wrocław-Poznan 16-21 September 1974, Guidebook (Krajowe Sympozjum “Rozwój den dolinnych rzek niżowej części dorzecza Odry i wydm śródlądowych w holocenie z nawiązaniem do schyłku ostatniego glacjału”, Wrocław-Poznan 16-21 września 1974, Przewodnik wycieczki), 40-43 (in Polish).
40. Nowaczyk B., 1976. The genesis and development of inland dunes in the western part of the Warsaw-Berlin Pradolina in the light of examinations of the structure, granulation and stratigraphy of the deposits which built them. Poznanskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej 16, 1-108, Panstwowe Wydawnictwo Naukowe, WarszawaPoznan (in Polish with English summary).
41. Nowaczyk B., 1978. Human role in shaping the dune in Pomorsko near Sulechów (original: Rola człowieka w modelowaniu wydmy w Pomorsku koło Sulechowa). In A guidebook of the field part of the 60th Anniversary of the Polish Geographical Society (Przewodnik części terenowej Zjazdu 60-lecia Polskiego Towarzystwa Geograficznego). Poznan, 85-87 (in Polish).
42. Nowaczyk B., 1979. The prospects for expansion of lake chalk and calcareous gyttja resources at the area between Pomorsko and Kije (original: Perspektywy powiększenia zasobów kredy jeziornej i gytii wapiennej na obszarze między Pomorskiem a Kijami). In lake chalk and gyttja. National scientific and technological conference post-conference papers, Lubniewice 10.11.1979 (Kreda jeziorna i gytie. Krajowa konferencja naukowo-techniczna materiały pokonferencyjne, Lubniewice, 8-10 XI 1979). Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, Oddział Ziemi Lubuskiej, Urząd Wojewódzki in Gorzów Wlkp., Gorzów Wlkp .-Zielona Góra, vol. 1, 86-92 (in Polish).
43. Nowaczyk B., 1994. Lake age and the problem of disappearence of buried ice blocks based on the example of the Brda outwash near Charzykowy (original: Wiek jezior i problemy zaniku brył pogrzebanego lodu na przykładzie sandru Brdy w okolicy Charzykowy), Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia 27, 97-110 (in Polish).
44. Nowaczyk B., 2008. Changes in natural environment in the vicinity of Osłonki (Kujawy, Central Poland) in the light of geological and geomorphological investigations. Folia Quaternaria 78, 7-31.
45. Nowaczyk B., Pazdur A., Pazdur M.F., Awsiuk R., 1985. Stratigraphy and conditions of dune development at Pomorsko near Sulechów new studies. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 35, seria A Geografia Fizyczna, 103-127 (in Polish with English summary).
46. Okuniewska-Nowaczyk I., 2005. Palynological investigations in SW Great Poland. Fontes Archeologici Posnanienses 41, 9-13 (in Polish with English summary).
47. Okuniewska-Nowaczyk I., 2011a. Palynological investigations (original: Badania palino logiczne). In: Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. (eds.). Prehistory and Early Medieval settlement in Lubrza (Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy), 263-275, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish).
48. Okuniewska-Nowaczyk I. 2011b. The age of basal peats in Lubrza in the light of palynologiacal and radiocarbon dating (original: Wiek torfów bazalnych w Lubrzy w świetle datowań palinolo gicznych i radiowęglowych). In: Kabaciński, J., SobkowiakTabaka, I. (eds.). Prehistory and Early Medieval settlement in Lubrza (Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy), 279-280, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish).
49. Okuniewska-Nowaczyk I., 2013. Palynological investigations in Wojnowo. Multicultural site Wojnowo 4, Kargowa Commune, Zielona Góra District (Late Palaeolithic, Mesolithic, Lausatian culture) with specialist analyses by I. Okuniewska-Nowaczyk (original: Badania palinologiczne w Wojnowie. Wielokulturowe stanowisko Wojnowo 4, gmina Kargowa, powiat Zielona Góra (późny paleolit, mezolit, kultura łużycka) z analizami specjalistycznymi I. Okuniewskiej-Nowaczyk). Manuscript in the author’s archives (in Polish).
50. Pazdur M.F., Awsiuk R., Bluszcz A., Hałas S., Pazdur A., Walanus A., Zastawny A., 1979. Preliminary results of the study of isotopic fractionation during chemical purification of carbon dioxide for radiocarbon dating. Radiochemical Radioanalytical Letters, 39, 157-168.
51. Pyżewicz K., Rozbiegalski P., Skorupka P., Dmochowski P., 2008. Two new isolated finds of Late Palaeolithic backed blade from Wielkopolska and Kujawy (original: Dwa nowe odosobnione znaleziska tylczaków schyłkowopaleolitycznych z Wielkopolski i Kujaw). Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne 9, 13-24 (in Polish).
52. Ratajczak-Szczerba M., Okuniewska-Nowaczyk I., SobkowiakTabaka I., 2013. The age and development of the lakes in the Jordanów-Niesulice tunnel valley (Łagowskie Lake District the results of preliminary studies at the site in Lubrza (original: Rozwój i wiek jezior rynny jordanowsko-niesulickiej (Pojezierze Łagowskie) wyniki wstępnych badań na stanowisku w Lubrzy). In Papers of the 4th Workshops of Structural Geomorphology “The structural factor in the development ofwater and mire ecosystems”, Lublin-Chełm, 5-7 June 2013 (Materiały 4. Warsztatów geomorfologii strukturalnej “Czynnik struktury w rozwoju ekosystemów wodno-błotnych”, LublinChełm, 5-7 czerwca 2013) (in Polish).
53. Rust A., 1943. Die altund mittelsteinzeitliche Funde von Stelmoor, Karl Wachholtz Verlag, Neumünster.
54. Schild R., 1993. Chapter 2. Geomorphology and stratigraphy. In: Kobusiewicz, M., Kabaciński, J. (eds.) Chwalim. Subboreal hunters-gatherers of the Polish Plain, 13-18, Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences, Poznań.
55. Sobkowiak-Tabaka I., 2011. Late Palaeolithic societies in the Odra river basin. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish with English summary).
56. Sobkowiak-Tabaka I., 2013. Excavations in the area of the Hamburgian site in Myszęcin (original: Badania rozpoznawcze w rejonie stanowiska kultury hamburskiej w Myszęcinie). Manuscript in the author’s archives (in Polish).
57. Tobolski K., 2003. Peat bogs as seen in the Swiecie Region (original: Torfowiska na przykładzie Ziemi Swieckiej). Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły, Swiecie (in Polish).
58. Wasylikowa K., 1993. Chapter 8. History of vegetation. In: Kobusiewicz, M., Kabaciński, J. (eds.) Chwalim, subboreal hunters-gatherers of the Polish plain, 91-100, Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, Poznań,
59. Więckowski K., 1966. Bottom deposits of Lake Mikołajki. Instytut Geografii Polskiej Akademii Nauk, Prace Geograficzne 57 (in Polish with English summary).
60. Żynda S., 1963. Commentary to the geomorphological map 1:50000, Sheet N 33-139-B Toporów (original: Objaśnienia do mapy geomorfologicznej 1:50000, Arkusz N 33-139-B Toporów). Dokumentacja Geograficzna PAN, Instytut Geografii, Warszawa, 1-70.
61. Żynda S., 1967. The geomorphology of the foreland of the end moraine from the Poznań stage in the area of Lubusz Pleistocene Plateau. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej 8, 1, 1-191 (in Polish with English summary).
1. Alexandrowicz S.W., 1980. Aggregations of molluscs in lake chalks ofthe Lubuskie Region (original: Zespoły malakofauny w kredach jeziornych Ziemi Lubuskiej). In lake chalk and gyttja. National scientific and technological conference-postconference papers, Lubniewice, 8-10.11.1979 (Kreda jeziorna i gytie. Krajowa konferencja naukowo-techniczna materiały pokonferencyjne, Lubniewice, 8-10.11.1979). Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, Oddział Ziemi Lubuskiej, Urząd Wojewódzki in Gorzów Wlkp., Gorzów Wlkp.-Zielona Góra, vol. 2, 24-32 (in Polish).
2. Alexandrowicz S.W., Nowaczyk B. 1982. Late glacial and Holocene lake sediments at Pomorsko near Sulechów. Questiones Geographicae, 8, 5-17.
3. Błaszkiewicz M., 2005. Late Glacial and Early Holocene evolution of the lake basin in the Kociewskie Lakeland (Eastern part of Pomeranian Lakeland). Geographical Studies, 201 (in Polish with English summary).
4. Bobrowski P., 1996. Mesolithic site Wojnowo 3, Kargowa Commune, Zielonogórskie Province (original: Stanowisko mezolityczne Wojnowo stan. 3, gm. Kargowa, woj. zielonogórskie). Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne 4, 5-22 (in Polish).
5. Bobrowski P., 2010 a. Flint inventories from Wilenko, site 9 (AUT 47) (original: Materiały krzemienne ze stanowiska Wilenko 9 (AUT 47)). Manuscript in the author’s archives (in Polish).
6. Bobrowski P., 2010 b. Flint inventories from Wilenko, site 10 (AUT 46) (original: Materiały krzemienne ze stanowiska Wilenko 9 (AUT 47)). Manuscript in the author’s archives (in Polish).
7. Bobrowski P., Sobkowiak-Tabaka I., Goslar T., Kobusiewicz M., Lityńska-Zając M., Okuniewska-Nowaczyk I., 2013. A work of the Neanderthals or the Late Pleistocene hunters? A wooden object from Wojnowo, Kargowa Commune, Lubuskie Province (original: Dzieło Neandertalczyków czy późnoplejstoceńskich łowców? Drewniany przedmiot z Wojnowa, gm Kargowa, woj. lubuskie). Przegląd Archeologiczny 61, 77-91 (in Polish with English summary).
8. Bower J., Kobusiewicz M., 1988. Late Quaternary Paleogeography of Middle Europe and the Northcentral United States: A Framework for Comparative Studies of Prehistoric Man Land Relationships. Geoarchaeology. An International Journal 3(2), 117-125.
9. Bower J., Kobusiewicz, M., 2002. A Comparative Study of Prehistoric Foragers in Europe and North America. Cultural Responses of the End of the Ice Age. The Edwin Mellen Press, New York.
10. Bronk Ramsey C., Lee S., 2013. Recent and planned development of the program OxCal. Radiocarbon 55, 3-4.
11. Dzięczkowski A. 1993a. Chapter 9. Analysis of dendrological samples. In: Kobusiewicz, M., Kabaciński, J. (eds.) Chwalim, subboreal hunters-gatherers of the Polish plain, 103-105, Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, Poznań.
12. Dzięczkowski A. 1993b. Chapter 10. Molluscs and plant macro-remains. In: Kobusiewicz, M., Kabaciński, J. (eds.) Chwalim, subboreal hunters-gatherers of the Polish plain, 107-110, Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, Poznań.
13. Kabaciński J., Krause E., Szamałek K., Winiarska-Kabacińska M., 1998. Zółwin, site 29 (Żółwin, st. 29). In Mazurowski, R. (ed.) Archaeological rescue excavations along the route of the transit gas pipeline (original: Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego). Ziemia Lubuska, 315-359, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań (in Polish).
14. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2010a. Late Palaeolithic settlement. In Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. (eds.). Materials for Early Prehistory of Western Great Pol and. Late Palaeolithic and Mesolithic settlement at the site 7 in Ośno Lubuskie, 17-60, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish with English summary).
15. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2010b. Mesolithic settlement. In Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. (eds.). Materials for Early Prehistory of Western Great Poiand. Late Palaeoiithic and Mesolithic settlement at the site 7 in Ośno Lubuskie, 63-74, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish with English summary).
16. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2011a. Late Palaeolithic (Schyłkowy paleolit). In: Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, (eds.) Prehistory and Early Medieval settlement in Lubrza (original: Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy), 195-262, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish).
17. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2011b. Mesolithic (Mezolit). In: Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. (eds.) Prehistory and Early Medieval settlement in Lubrza (original: Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy), 299-324, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish).
18. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2011c. Late Palaeolithic and Mesolithic (Schyłkowy paleolit i mezolit). In: Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. (eds.) Prehistory and Early Medieval settlement in Lubrza (original: Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy), 21-28, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish).
19. Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2012. The “Eastern extension” New data on the Hamburgian in Poland. In: Niekus, M. J. L. Th., Barton, R.N.E., Street, M., Terberger, Th. (eds.) A mind set on flint. Studies in honour of Dick Stapert, 217-234, Barkhuis Publishing, Groningen.
20. De Klerk P., 2004. Changes in vegetation and environment at the Lateglacial-Holocene transition in Vorpommern (Northeastern Germany). In: Terberger, T., Eriksen, B. V. (eds.) Hunters in changing world. Environment and Archaeology of the Pleistocene-Holocene Transition (ca. 11000-9000 B.C. in Northen Central Europe). Workthop of the U.I.S.P.P. Commistion XXXII at Greifswald in Septemper 2002, 27-42, Verlag Marie Leidorf GmbH, Rahden.
21. Kobusiewicz M., 1973. Problems Concerning Hamburgian Culture in Central Europe. Przegląd Archeologiczny 21, 65-92.
22. Kobusiewicz M., 1975. The Hamburgian site in Liny, Wolsztyn district. Swiatowit 34, 213-237 (in Polish with English summary).
23. Kobusiewicz M., 1996. Status and perspectives of studies on the problems of Late Palaeolithic and Mesolithic in the basin of the middle and lower Odra (original: Stan i perspektywy badań nad problematyką paleolitu późnego i mezolitu w dorzeczu środkowej i dolnej Odry. In: The man and the environment in Lower Nadodrze. Studies on prehistory and early history settlement (Człowiek a środowisko w dolnym Nadodrzu. Badania nad osadnictwem prai wczesnodziejowym), 17-26, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Wrocław (in Polish).
24. Kobusiewicz M., 1999. Hunting-gathering societies of north-western Poiand. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań (in Polish with English summary).
25. Kobusiewicz M., 2008. The first inhabitants of Wielkopolska (original: Pierwsi mieszkańcy Wielkopolski). In: Kobusiewicz, M. (ed.) The prehistory of Wielkopolska. From Stone Age to Medieval Period (original: Pradzieje Wielkopolski. Od epoki kamienia do średniowiecza), 93-120, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań.
26. Kobusiewicz M., Bobrowski P., Jórdeczka M., in press. Multicultural site Wojnowo 4, Kargowa Commune, Zielona Góra District (Late Palaeoiithic, Mesolithic, Lausatian culture) with specialist analyses by I. Okuniewska-Nowaczyk (original: Wielokulturowe stanowisko Wojnowo 4, gmina Kargowa, powiat Zielona Góra (późny paleolit, mezolit, kultura łużycka) z analizami specjalistycznymi I. Okuniewskiej-Nowaczyk) (in Polish with English summary).
27. Kobusiewicz M., Kabaciński J., 1988. Wojnowo “a” a Late Pleistocene site with tanged points. Fontes Archeologici Posnaniensis 36 (1987/1988), 1-35 (in Polish with Engiish summary).
28. Kobusiewicz M., Kabaciński J., 1991. Late Mesolithic Dwelling Object in Pomorsko (Western Poiand). Przegląd Archeologiczny 38, 5-15.
29. Kobusiewicz M., Kabaciński J., 1992. Late Palaeoiithic site at Wojnowo, Zielona Góra voivodeship. Fontes Archaeologici Posnanienses 37, 23-46.
30. Kobusiewicz M., Kabaciński J., 1993. Chwalim. Subboreal HunterGatherers of the Polish Plain. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań.
31. Kobusiewicz M., Kowalkowski A., Nowaczyk B., OkuniewskaNowaczyk I., 2001. The development of the dunes in Pomorsko. In Guide-Book Jasień-Pomorsko Late Vistulian and Early Hoiocene of the region between the Spree and Odra rivers, 1-5 May 2001, Bautzen-Dychów. International Union for Quaternary Research Commission on the Study of the Holocene Subcommission on the Eurosiberian Holocene Spree-Odra 2001, 17-32.
32. Kobusiewicz M., Nowaczyk B., Okuniewska-Nowaczyk I., 1987. Late Vistulian Settlement in the Middle Odra Basin. In: Burdukiewicz, J. M., Kobusiewicz, M. (eds.) Late Glacial in Central Europe. Culture and Environment, 165-182, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Lódź159.
33. Kondracki J., 2009. Regional Geography of Poland (original: Geografia regionalna Polski). Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa (in Polish).
34. Kowalkowski A., 1977a. A paleopedological investigation of dunes at Pomorsko (West Poland). Questiones Geographicae 4, 4350.
35. Kowalkowski A., 1977b. Development dynamics of late Pleistocene and Holocene soil from dune sands at Pomorsko. Roczniki Gleboznawcze 28, 3/4, 19-35 (in Polish with English summary).
36. Kozarski S., 1995. Deglaciation of northwestern Poland: environmental conditions and geosystem transformation (? 20 ka > 10 ka BP). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Dokumentacja Geograficzna 1, 1-82 (in Polish with English summary).
37. Litt T., Brauer A., Goslar T., Merkt J., Bałaga K., Müller H., Ralska-Jasiewiczowa M., Stebich M., Negendank J. F. W., 2001. Corieiaiion and synchronisation of Lateglacial continental sequences in northern central Europe based on annually laminated lacustrine sediments. Quaternary Science Reviews 20, 1233-1249.
38. Litt T., Schmincke H.-U., Kromer B., 2003. Enviionmenial response to climatic and volcanic events in central Europe during the Weichselian Lateglacial. Quaternary Science Reviews 22
39. Nowaczyk B., 1974. The genesis and development of a traverse dune in Pomorsko (original: Geneza i rozwój wydmy poprzecznej w Pomorsku). In Naiional Symposium “Development of valley river bottoms of the plain part of the Odra river basin and of inland dunes in the Holocene with reference to the Late Glacial”, Wrocław-Poznan 16-21 September 1974, Guidebook (Krajowe Sympozjum “Rozwój den dolinnych rzek niżowej części dorzecza Odry i wydm śródlądowych w holocenie z nawiązaniem do schyłku ostatniego glacjału”, Wrocław-Poznan 16-21 września 1974, Przewodnik wycieczki), 40-43 (in Polish).
40. Nowaczyk B., 1976. The genesis and development of inland dunes in the western part of the Warsaw-Berlin Pradolina in the light of examinations of the structure, granulation and stratigraphy of the deposits which built them. Poznanskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej 16, 1-108, Panstwowe Wydawnictwo Naukowe, WarszawaPoznan (in Polish with English summary).
41. Nowaczyk B., 1978. Human role in shaping the dune in Pomorsko near Sulechów (original: Rola człowieka w modelowaniu wydmy w Pomorsku koło Sulechowa). In A guidebook of the field part of the 60th Anniversary of the Polish Geographical Society (Przewodnik części terenowej Zjazdu 60-lecia Polskiego Towarzystwa Geograficznego). Poznan, 85-87 (in Polish).
42. Nowaczyk B., 1979. The prospects for expansion of lake chalk and calcareous gyttja resources at the area between Pomorsko and Kije (original: Perspektywy powiększenia zasobów kredy jeziornej i gytii wapiennej na obszarze między Pomorskiem a Kijami). In lake chalk and gyttja. National scientific and technological conference post-conference papers, Lubniewice 10.11.1979 (Kreda jeziorna i gytie. Krajowa konferencja naukowo-techniczna materiały pokonferencyjne, Lubniewice, 8-10 XI 1979). Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, Oddział Ziemi Lubuskiej, Urząd Wojewódzki in Gorzów Wlkp., Gorzów Wlkp .-Zielona Góra, vol. 1, 86-92 (in Polish).
43. Nowaczyk B., 1994. Lake age and the problem of disappearence of buried ice blocks based on the example of the Brda outwash near Charzykowy (original: Wiek jezior i problemy zaniku brył pogrzebanego lodu na przykładzie sandru Brdy w okolicy Charzykowy), Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia 27, 97-110 (in Polish).
44. Nowaczyk B., 2008. Changes in natural environment in the vicinity of Osłonki (Kujawy, Central Poland) in the light of geological and geomorphological investigations. Folia Quaternaria 78, 7-31.
45. Nowaczyk B., Pazdur A., Pazdur M.F., Awsiuk R., 1985. Stratigraphy and conditions of dune development at Pomorsko near Sulechów new studies. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 35, seria A Geografia Fizyczna, 103-127 (in Polish with English summary).
46. Okuniewska-Nowaczyk I., 2005. Palynological investigations in SW Great Poland. Fontes Archeologici Posnanienses 41, 9-13 (in Polish with English summary).
47. Okuniewska-Nowaczyk I., 2011a. Palynological investigations (original: Badania palino logiczne). In: Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. (eds.). Prehistory and Early Medieval settlement in Lubrza (Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy), 263-275, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish).
48. Okuniewska-Nowaczyk I. 2011b. The age of basal peats in Lubrza in the light of palynologiacal and radiocarbon dating (original: Wiek torfów bazalnych w Lubrzy w świetle datowań palinolo gicznych i radiowęglowych). In: Kabaciński, J., SobkowiakTabaka, I. (eds.). Prehistory and Early Medieval settlement in Lubrza (Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy), 279-280, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish).
49. Okuniewska-Nowaczyk I., 2013. Palynological investigations in Wojnowo. Multicultural site Wojnowo 4, Kargowa Commune, Zielona Góra District (Late Palaeolithic, Mesolithic, Lausatian culture) with specialist analyses by I. Okuniewska-Nowaczyk (original: Badania palinologiczne w Wojnowie. Wielokulturowe stanowisko Wojnowo 4, gmina Kargowa, powiat Zielona Góra (późny paleolit, mezolit, kultura łużycka) z analizami specjalistycznymi I. Okuniewskiej-Nowaczyk). Manuscript in the author’s archives (in Polish).
50. Pazdur M.F., Awsiuk R., Bluszcz A., Hałas S., Pazdur A., Walanus A., Zastawny A., 1979. Preliminary results of the study of isotopic fractionation during chemical purification of carbon dioxide for radiocarbon dating. Radiochemical Radioanalytical Letters, 39, 157-168.
51. Pyżewicz K., Rozbiegalski P., Skorupka P., Dmochowski P., 2008. Two new isolated finds of Late Palaeolithic backed blade from Wielkopolska and Kujawy (original: Dwa nowe odosobnione znaleziska tylczaków schyłkowopaleolitycznych z Wielkopolski i Kujaw). Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne 9, 13-24 (in Polish).
52. Ratajczak-Szczerba M., Okuniewska-Nowaczyk I., SobkowiakTabaka I., 2013. The age and development of the lakes in the Jordanów-Niesulice tunnel valley (Łagowskie Lake District the results of preliminary studies at the site in Lubrza (original: Rozwój i wiek jezior rynny jordanowsko-niesulickiej (Pojezierze Łagowskie) wyniki wstępnych badań na stanowisku w Lubrzy). In Papers of the 4th Workshops of Structural Geomorphology “The structural factor in the development ofwater and mire ecosystems”, Lublin-Chełm, 5-7 June 2013 (Materiały 4. Warsztatów geomorfologii strukturalnej “Czynnik struktury w rozwoju ekosystemów wodno-błotnych”, LublinChełm, 5-7 czerwca 2013) (in Polish).
53. Rust A., 1943. Die altund mittelsteinzeitliche Funde von Stelmoor, Karl Wachholtz Verlag, Neumünster.
54. Schild R., 1993. Chapter 2. Geomorphology and stratigraphy. In: Kobusiewicz, M., Kabaciński, J. (eds.) Chwalim. Subboreal hunters-gatherers of the Polish Plain, 13-18, Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences, Poznań.
55. Sobkowiak-Tabaka I., 2011. Late Palaeolithic societies in the Odra river basin. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań (in Polish with English summary).
56. Sobkowiak-Tabaka I., 2013. Excavations in the area of the Hamburgian site in Myszęcin (original: Badania rozpoznawcze w rejonie stanowiska kultury hamburskiej w Myszęcinie). Manuscript in the author’s archives (in Polish).
57. Tobolski K., 2003. Peat bogs as seen in the Swiecie Region (original: Torfowiska na przykładzie Ziemi Swieckiej). Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły, Swiecie (in Polish).
58. Wasylikowa K., 1993. Chapter 8. History of vegetation. In: Kobusiewicz, M., Kabaciński, J. (eds.) Chwalim, subboreal hunters-gatherers of the Polish plain, 91-100, Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, Poznań,
59. Więckowski K., 1966. Bottom deposits of Lake Mikołajki. Instytut Geografii Polskiej Akademii Nauk, Prace Geograficzne 57 (in Polish with English summary).
60. Żynda S., 1963. Commentary to the geomorphological map 1:50000, Sheet N 33-139-B Toporów (original: Objaśnienia do mapy geomorfologicznej 1:50000, Arkusz N 33-139-B Toporów). Dokumentacja Geograficzna PAN, Instytut Geografii, Warszawa, 1-70.
61. Żynda S., 1967. The geomorphology of the foreland of the end moraine from the Poznań stage in the area of Lubusz Pleistocene Plateau. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej 8, 1, 1-191 (in Polish with English summary).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-db0a1ec8-fefb-4783-9b38-f5dbac2de7ca