Funkcja wynikająca z formy - adaptacja architektury powojennego modernizmu do nowych programów funkcjonalnych

• Autorzy: Ciarkowski Błażej

Identyfikatory

DOI

10.35784/odk.1880

Warianty tytułu

EN

Function resulting from the form – adapting the post-war modernist architecture for new functional programs

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza możliwości adaptacji obiektów architektury modernistycznej wzniesionych w Polsce po II wojnie światowej. Specyfika formy, która została zaprojektowana w duchu funkcjonalizmu, a więc dostosowana do określonego programu funkcjonalnego, znacznie utrudnia zmianę przeznaczenia obiektów. Podobnie rozwiązania materiałowe i konstrukcyjne, które (niekiedy ze względu na eksperymentalny, nowatorski charakter) źle znoszą próbę czasu. Rozważania nad wprowadzaniem nowych programów funkcjonalnych przy jednoczesnym zachowaniu autentyzmu obiektów zostały zilustrowane wybranymi przykładami realizacji, mającymi udowodnić tezę, iż efekt finalny procesu adaptacji zależny jest m.in. od właściwej interpretacji substancji historycznej i idei będącej jej genezą.

EN

The aim of this article is to analyze the possibilities of adaptation of modernist architecture objects erected in Poland after World War II. The specificity of the form, which was designed in the spirit of functionalism, and thus adapted to a specific functional program, makes it much more difficult to change the purpose of the objects. Similarly, material and structural solutions, which (sometimes due to their experimental, innovative character) poorly stand the test of time. Considerations on introducing new functional programs while maintaining the authenticity of objects have been illustrated with selected examples of implementation, which are to prove the thesis that the final effect of the adaptation process depends, among others, on the proper interpretation of the historical substance and the idea behind its origin.

Słowa kluczowe

PL

modernizm; powojenny modernizm; adaptacja

EN

modernism; post-war modernism; adaptation

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 9
• Strony: 15--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., ryc.

Twórcy

autor

Ciarkowski Błażej

• Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000-0001-5661-3429

Bibliografia

• 1. Badiou A.,The Subject of Change: Lessons from the European Graduate School, New York-Dresden 2012.
• 2. Brodzka J., Ciarkowski B., Konserwacja i kreacja architektury. Jan Tajchman i jego działalność, Wydawnictwo TAKO, Toruń 2014.
• 3. Ciarkowski B., Bolesław Kardaszewski. Architektura i polityka, TAiWPN Univeristas, Kraków 2016.
• 4. Ciarkowski B., Kryterium autentyczności a wartościowanie zabytków architektury modernistycznej, [w:] Wartościowanie zabytków architektury, red. B. Szmygin, PKN Icomos, Warszawa 2013, s. 71-76.
• 5. Clarke N., Zijlstra H., De Jonge W., Education for Adaptive Reuse – The TU Delft Heritage and Architecture Experience, „Docomomo Journal” 2019, nr 3 (61).
• 6. Colquhoun A., Modernity and the Classical Tradition: Architectural Essays 1980-1987, MIT Press, Cambridge Massachusetts 1989.
• 7. De Jonge W., Myth and Metamorphosis: Aldo van Eyck’s Orphanage (1960) in Amsterdam Restored, [w:] Metamorphosis. The Continuity of Change. 15IDC Conference proceedings, red. A. Tostoes, N. Koselj, Docomomo Internationak - Docomomo Slovenia, Ljubljana 2018.
• 8. De Jonge W., The Technology of Change: The Van Nelle Factories in Transition, [w:] Back from Utopia. The Challenge of the Modern Movement, red. Henket Hubert-Jan, Heynen Hilde, 010 Publishers, Rotterdam 2002.
• 9. Frodl W., Pojęcia i kryteria wartościowania zabytków. Ich oddziaływania na praktykę konserwatorską, „Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków” Seria B – Tom XIII, Warszawa 1966.
• 10. Fudala T., Archeologia modernistyczna. Rozmowa z Małgorzatą Kuciewicz (Grupa Projektowa Centrala), współautorką projektu renowacji i adaptacji dolnego pawilony stacji Warszawa-Powiśle, [w:] AR/PS Architektura Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka, red. G. Piątek, Centrum Architektury, Warszawa 2012.
• 11. Heynen H., Problem przemijalności w architekturze nowoczesnej, „Autoportret” 2016, nr 2 (53).
• 12. Jencks Ch., Le Corbusier – tragizm współczesnej architektury, Warszawa 1982.
• 13. Kardaszewski B., Dzielnica Wyższych Uczelni: Instytut Fizyki Uniwersytetu Łódzkiego, „Architektura” 1986, nr 429, s. 73-80.
• 14. Klimczak D., Życie i przestrzeń. Grupa 5 Architekci, Grupa 5 Architekci, Warszawa 2018.
• 15. Lewi H., Paradoxes in the Conservation of the Modern Movement, [w:] Back from Utopia. The Challenge of the Modern Movement, red. Henket Hubert-Jan, Heynen Hilde, 010 Publishers, Rotterdam 2002.
• 16. Piątek G., Trybuś J., Lukier i mięso, wyd. Stowarzyszenie 40000 Malarzy, Warszawa 2012.
• 17. Skolimowska A., Muzeum Architektury w hotelu Cracovia, „Architektura-murator” 2017, nr 7.
• 18. Stefański K., Ciarkowski B., Modernizm w architekturze Łodzi XX wieku, Księży Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2018.
• 19. Szafer T. P., Nowa architektura polska. Diariusz lat 1966-1970, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1972.
• 20. Tostoes A., Ochrona dziedzictwa modernizmu – renowacja trzech arcydzieł architektury XX wieku, [w:] Modernizm w Europie, modernizm w Gdyni. Architektura XX wieku, jej ochrona i konserwacja w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Gdynia 2018.
• 21. Wallis M., Semantyczne i symboliczne pierwiastki architektury, [w:] M. Wallis, Wybór pism estetycznych, TAiWPN Universitas, Kraków 2004.
• 22. Wujek J., Mity i utopie architektury XX wieku, Arkady, Warszawa 1986.