Tereny postagrarne w największych miastach Polski

• Autorzy: Gałecka-Drozda A. , Zachariasz A.

Warianty tytułu

EN

Post-agrarian areas in the biggest cities in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W granicach administracyjnych miast są rozległe użytki rolne. W warunkach niekontrolowanej gospodarki przestrzennej, typowej dla państw postkomunistycznych, areały te traktowane zwykle są jako rezerwa dla nowej zabudowy. W konsekwencji na terenach przeznaczonych pod zabudowę dochodzi do zaprzestania upraw i na tereny rolnicze wkracza spontaniczna wegetacja. Dzieje się tak wbrew trendom obserwowanym w miastach zachodnich, gdzie tereny rolnicze jako tzw. krajobraz pracujący poddawane są ochronie, a rolnictwo miejskie zyskuje coraz większe znaczenie przy realizowaniu wyzwań zrównoważonego rozwoju. Celem artykułu jest obliczenie ilości terenów postagranych w miastach oraz określenie przyczyn ich powstawania. W ramach artykułu dokonano identyfikacji terenów postagrarnych na podstawie ortofotomap we wszystkich polskich miastach o liczbie ludności przekraczającej 500 000, następnie przeanalizowano dokumenty planistyczne pod kątem przeznaczenia terenów rolniczych pod zabudowę.

EN

Within the administrative limits of cities there are also large agricultural areas. In the conditions of exploitative urban development, typical of post-communist countries, these areas are usually treated as a land reserve for new construction. As a consequence, areas that are assigned for construction cease to be farmed and spontaneous vegetation encroaches upon agricultural areas. This occurs in contrast to trends that are observed in western cities, where agricultural areas, seen as a form of working landscape, are being protected, and urban farming is gaining more and more importance in facing the challenges of sustainable development. Within the article the authors identified post-agrarian areas using orthophotographic maps, in all Polish cities with populations exceeding 500 000. Also the planning regulations for these areas were analysed with regard to agricultural land being assigned for construction.

Słowa kluczowe

PL

nieużytkowane tereny rolnicze; planowanie przestrzenne; użytkowanie terenu; miasto duże

EN

abandoned rural areas; spatial planning; land use; big cities

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 38
• Strony: 57--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Gałecka-Drozda A.

• Uniwersytet Przyrodniczy W Poznaniu Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Poznań, Polska

autor

Zachariasz A.

• Politechnika Krakowska Wydział Architektury Kraków, Polska

Bibliografia

• Antrop M., 2004: Landscape change and the urbanization process in Europe. Landsc. Urban Plan. 67, 9-26. doi:10.1016/S0169-2046(03)00026-4.
• Antrop M., 2000: Changing patterns in the urbanized countryside of Western Europe. Landsc. Ecol. 15: 257-270.
• Bell S., Nikodemus, O., Peneze, Z., Kruze, I., 2009: Management of Cultural Landscapes: What Does this Mean in the Former Soviet Union? A Case Study from Latvia. Landsc. Res. 34. doi:10.1080/01426390903020328.
• European Environment Agency, 2010: Land in Europe: prices, taxes and use patterns, EEA Technicl report. Copenhagen. doi:10.2800/40386.
• European Environment Agency, 2006: Urban sprawl in Europe – The ignored challenge, EEA report. Copenhagen. doi:10.1080/02697451003740312.
• Grădinaru S.R., Iojă C.I., Onose D.A., Gavrilidis A.A., Pătru-Stupariu I., Kienast F., Hersperger A.M., 2015: Land abandonment as a precursor of built-up development at the sprawling periphery of former socialist cities. Ecol. Indic. 57: 305-313. doi:10.1016/j.ecolind.2015.05.009.
• Grădinaru S.R., Iojă C.I., Pătru-Stupariu I., Niġă M.R., Gavrilidis A.A., Cârstea E.M., 2013: Land abandonment changes between 2005 and 2008 in Bucharest city. Procedia Technol. 8: 536-539. doi:10.1016/j.protcy.2013.11.074.
• GUS, 2014a: Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów na lata 2014-2050, Warszawa.
• GUS, 2014b: Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r., Warszawa.
• Hartvigsen M., 2014: Land reform and land fragmentation in Central and Eastern Europe. Land use policy 36, 330–341. doi:10.1016/j.landusepol.2013.08.016.
• Hołuj D., Hołuj A., 2015: Mechanisms of densification of the city in the neoliberal economy – a case study: the surroundings of the eastern part of the former airport runway Rakowice-Czyżyny in Cracow. Bull. Geogr. Socio-economic Ser. 27: 81-93.
• Jędraszko A., 2005: Zagospodarowanie przestrzenne w Polsce: drogi i bezdroża regulacji ustawowych. Unia Metropolii Polskich, Warszawa.
• Jaeger J.A.G., Soukup T., Madriñán L.F., Schwick C., Kienast F., Jaeger A.G., Madrinan F.L., 2011: Landscape Fragmentation in Europe, Ilpoe.Uni-Stuttgart.De. doi:10.2800/78322.
• Krzyk P., 2009: Obszary rolne jako element systemu przyrodniczego miasta Krakowa. Probl. Rozw. Miast 3: 47-61.
• Lieskovský J., Bez Ak P., Spulerov J., Lieskovský T., Koleda P., Dobrovodsk M., Bürgi M., Gimmi U., 2015: The abandonment of traditional agricultural landscape in Slovakia e Analysis of extent and driving forces. J. Rural Stud. 37: 75-84. doi:10.1016/j.jrurstud.2014.12.007.
• Łabno G., 2006: Ekologia: słownik encyklopedyczny, Wydawnictwo Europa
• Majchrowska A., 2014: Abandonment of agricultural land in the victinity of protected areas. Stud. Obsz. Wiej. XXXV: 215-225.
• Marciniuk K., 2011: Inwestycje budowlane na gruntach rolnych położonych w granicach administracyjnych miast. Stud. Iurid. Agrar. 9: 369-375.
• Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru Grębałów Lubocza (2010) Uchwała Nr CIII/1384/10 Rady Miasta Krakowa z 9.06.2010, http://www.bip.krakow.pl/?dok_id=28691 [dostęp 03.2017].
• Mirecka M., 2011: Prawne aspekty ochrony wartości przyrodniczych w planowaniu przestrzennym. Kwart. Archit. i Urban. 56: 72-81.
• Pointereau P., Coulon F., Stuczynski T., Rio, A. Del, 2008: Analysis of Farmland Abandonment and the Extent and Location of Agricultural Areas that are Actually Abandoned or are in Risk to be Abandoned, Institute for Environment and Sustainability.
• Prishchepov A.V., Müller D., Dubinin M., Baumann M., Radeloff V.C., 2013: Determinants of agricultural land abandonment in post-Soviet European Russia. Land use policy 30: 873-884. doi:10.1016/j.landusepol.2012.06.011.
• Russo P., Tomaselli G., Pappalardo G., 2014: Marginal periurban agricultural areas: A support method for landscape planning. Land use policy 41: 97-109. doi:10.1016/j.landusepol.2014.04.017.
• Sklenicka P., Janovska V., Salek M., Vlasak J., Molnarova K., 2014: The Farmland Rental Paradox: Extreme land ownership fragmentation as a new form of land degradation. Land use policy 38: 587-593. doi:10.1016/j.landusepol.2014.01.006.
• Torreggiani D., Dall’Ara E., Tassinari P., 2012: The urban nature of agriculture: Bidirectional trends between city and countryside. Cities 29: 412-416. doi:10.1016/j.cities.2011.12.006.
• Wagner M., 2016: Evading spatial planning law—Case study of Poland. Land use policy 57: 396-404. doi:10.1016/j.landusepol.2016.06.005.
• Wolski P., 2002: Przyrodnicze podstawy kształtowania krajobrazu. Słownik pojęć, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).