Operacje psychologiczne jako zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa w XXI wieku

• Autorzy: Galemba Piotr

Identyfikatory

DOI

10.34752/2025-1-9

Warianty tytułu

EN

Psychological operations as a threat to state security in the XXI century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zmiany zachodzące w globalnej przestrzeni informacyjnej związane ze stałym postępem technologicznym, umożliwiają wykorzystywanie nowych sposobów prowadzenia działań niekinetycznych i hybrydowych. Jednym z nich, są operacje psychologiczne, które mogą być prowadzone w czasie pokoju, kryzysu i wojny, a ich celem jest kształtowanie odpowiednich postaw określonych obiektów oddziaływania (odbiorców), zgodnych z celami prowadzącego te operacje. Wynikający z nowych możliwości masowego oddziaływania na określone podmioty, całe narody, a nawet społeczność międzynarodową, jakie dają zarówno tradycyjne, jak i nowe media, analogicznie przybierają na sile oraz powstają nowe zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa. W artykule dokonano wyjaśnienia najistotniejszych zagadnień związanych z PSYOPS i odpowiedź na główny problem badawczy - Jakie zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa, wynikają z przeprowadzanych przez przeciwnika ofensywnych operacji psychologicznych w XXI wieku? oraz weryfikację hipotezy: Ofensywne operacje psychologiczne prowadzone przez przeciwnika w XXI wieku będą potęgować znane już zagrożenia, obejmujące m.in. osłabianie morale wojska i społeczeństwa, czy też oddziaływanie na negatywne postrzeganie państwa na arenie międzynarodowej. Przypuszcza się natomiast, że powstawanie i rozwój nowych technologii umożliwiających oddziaływanie na większą grupę odbiorców, jak również przygotowywanie coraz bardziej zaawansowanych grafik i nagrań przy jednoczesnym wzroście nadmiaru rozpowszechnianych informacji ograniczające możliwości ich prawidłowej weryfikacji, prowadzić będzie do powstawania nowych zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa. W badaniach wykorzystano następujące metody badawcze: krytyki i analizy piśmiennictwa, analogii, definiowania, syntezy oraz sondażu diagnostycznego (techniką wywiadu eksperckiego). Wynikiem przeprowadzonych badań jest wskazanie zagrożeń wynikających z ofensywnych operacji psychologicznych prowadzonych przeciwko państwu w XXI wieku oraz propozycji przeciwdziałania i minimalizacji ich skutków.

EN

The changes taking place in the global information space, associated with constant technological advances, enable the use of new ways of conducting non-kinetic and hybrid operations. One of these, are psychological operations, which can be carried out in peacetime, crisis and war, and are aimed at shaping the appropriate attitudes of specific objects of influence (audiences), in line with the objectives of those conducting the operations. Resulting from the new opportunities for mass influence on specific subjects, entire nations and even the international community provided by both traditional and new media, new threats to state security are similarly gaining momentum and emerging. The article clarifies the most relevant issues related to PSYOPS and to answer the main research problem - What threats to state security, arise from offensive psychological operations conducted by the adversary in the 21st century? and to verify the hypothesis: Offensive psychological operations conducted by the adversary in the 21st century will compound already known threats, including weakening military and public morale, or affecting negative perceptions of the state in the international arena. On the other hand, it is assumed that the emergence and development of new technologies enabling the influence on a larger audience, as well as the preparation of more and more advanced graphics and recordings with the simultaneous increase in the amount of information disseminated limiting the possibility of its correct verification, will lead to the emergence of new threats to state security. The research used methods: a critique and analysis of the literature analogy, definitione, synthesis and a diagnostic survey (using an expert interview technique). The result of the research is the identification of the dangers of offensive psychological operations conducted against the state in the 21st century and proposals for counteracting and minimising their effects.

Słowa kluczowe

PL

operacje psychologiczne; PSYOPS; bezpieczeństwo państwa; zagrożenia; działania niekinetyczne

EN

psychological operations; PSYOPS; state security; threats; non-kinetic measures

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2025
• Tom: Nr 1
• Strony: 180--205
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz.

Twórcy

autor

Galemba Piotr

• Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000-0003-0551-4185

Bibliografia

• Czerski W. M., Filter bubbles jako narzędzie dezinformacji i manipulacji, „Humanities and Cultural Studies”, 2022, vol. 3, no. 2. DOI 10.55225/hcs.393.
• Czulda R., Chińska wojna kognitywna, „Układ Sił”, 2022, nr 33 (1/2022).
• Daniluk P., Współczesne wymiary konfrontacji informacyjnej, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, 2014, vol. 8, iss. 2. DOI:10.34862/rbm.2014.2.4
• Darczewska, Anatomia rosyjskiej wojny informacyjnej: operacja krymska – studium przypadku, Warszawa 2014.
• Denning D. E., Wojna informacyjna i bezpieczeństwo informacji, Warszawa 2002.
• Dijk J. v., Społeczne aspekty nowych mediów. Analiza społeczeństwa sieci, Warszawa 2010.
• Dobek-Ostrowska B., Klasyfikacja propagandy [w:] B. Dobek-Ostrowska, J. Fras, B. Ociepka, Teoria i praktyka propagandy, Wrocław 1997.
• Domalewska D., Wielowymiarowość komunikacji w kontekście bezpieczeństwa. Komunikacja w sytuacjach kryzysowych i komunikacja strategiczna, Warszawa 2020.
• Gerlach J., Wpływ prasy, radia, telewizji i internetu na współczesne zachowania nabywcze, „Współczesne Problemy Ekonomiczne”, 2018, nr 2/2018 (18). DOI 10.18276/wpe.2018.18-01.
• Kacała T., Działania psychologiczne w Siłach Zbrojnych RP, Warszawa 2014.
• Kacała T., Działania psychologiczne wybranych państw, Toruń 2016.
• Leksykon wiedzy wojskowej, red. M. Lapruch, Warszawa 1979.
• Libicki M. C., What is information Warfare?, Washington 1995.
• Małysa T., Działania informacyjne i operacje psychologiczne (PSYOPS) we współczesnym świecie, „Broń i Amunicja”, 2018, nr 1/2018.
• Modrzejewski Z., Operacje informacyjne, Warszawa 2015.
• Modrzejewski Z., Markiewicz S., Współczesna walka informacyjna, Warszawa 2016.
• Napoleon, Maksymy, Warszawa 1983.
• Nowacki G., Działania psychologiczne w ramach operacji informacyjnych Wojsk Lądowych: studium teoretyczne, Warszawa 2001.
• Nowacki G., Komunikacja strategiczna w erze społeczeństwa informacyjnego, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, 2019, nr 58 (2/2019). DOI 10.15584/nsawg.2019.2.2.
• Nowacki G., Rola technologii informacyjno-telekomunikacyjnych w działaniach psychologicznych, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, 2017, nr 52 (4/2017). DOI 10.15584/nsawg.2017.4.19.
• Nowak A., Działania psychologiczne w konfliktach zbrojnych, Warszawa 2007.
• Olechowski M., „Wojna psychologiczna” – próba zdefiniowania pojęcia, „Wiedza Obronna”, 2018, t. 1-2. DOI 10.34752/ahf8-sd31.
• Olszewska E., Przekaz podprogowy w reklamie jako manipulacja i zagrożenie dla poczucia bezpieczeństwa konsumenta, „Zeszyty Naukowe WSOWL”, 2013, nr 2(168).
• Pacek B., Pacek P., Psychologia wojny hybrydowej, Warszawa-Siedlce 2019.
• Różyński P., Deepfake idzie na wojnę, „Rzeczpospolita”, 22 marca 2022.
• Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa, red. J. Pawłowski, M. Kuliczkowski, B. Zdrodowski, Toruń 2020.
• Sulejmanowa Sz. S., Nazarowa Je. A., Informacyonnyje Wojny: istorija i sowriemiennostʹ Uczebnoje posobije dla studientow wysszych uczebnych zawiedienij, Etnosocyum, Moskwa 2017.
• Sun Tzu, Sztuka wojny, Warszawa 1994.
• Szpyra R. , Bezpieczeństwo militarne państwa, Warszawa 2012.
• Szpyra R., Militarne operacje informacyjne, Warszawa 2003.
• Toffler A., Toffler H., Wojna i antywojna. Jak przetrwać na progu XXI wieku?, Poznań 2006.
• War Report of the OSS (Office of Strategic Services) with introduction by Kermit Roosevelt, New York 1976.
• Wasiuta O, Wasiuta S., Deepfake jako skomplikowana i głęboko fałszywa rzeczywistość, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Securitate”, 2019, nr 9(3). DOI 10.24917/26578549.9.3.2.
• Wołkogonow D., Wojna psychologiczna, Warszawa 1986.
• ŹRÓDŁA
• Allied Joint Doctrine for Strategic Communications – AJP – 10, Edition A, Version 1, NATO 2023.
• Operacje informacyjne – DD-3.10(A), Bydgoszcz 2017.
• Operacje psychologiczne – DD-3.10.1(B), Bydgoszcz 2017.
• Regulamin Działań Wojsk Lądowych, Warszawa 2008.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).