Głazy narzutowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego : potencjał badawczy i geoturystyczny

• Autorzy: Woźniak P. P. , Tylmann K. , Kobiela A.

Warianty tytułu

EN

Erratic boulders of the Trójmiejski Landscape Park : potential for research and geotourism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper presents the results of erratic boulders studies in the area of Trójmiejski Landscape Park (TLP) located west of the Gulf of Gdañsk. The research objects were boulders protected as natural monuments (66 erratics) and all boulders with long axis ³ 50 cm within two testing areas (1100 erratics). Results show that erratics of the TLP often occur in clusters and their spatial density is even near 300 items/km2 in some areas. The authors selected 44 boulders which may be interesting research objects and/or have high values for geotourism. Nine erratics reveal features potentially suitable for the terrestrial cosmogenic nuclides (TCN) dating. Moreover, high number of boulders in the TLP area gives the possibility for investigations of the directions of glacial paleo-transport based on indicator erratics and analysis of glacial striae. Distinctive zones of significant clusters of boulders characterised by high attractiveness and diversified values were also indicated.

Słowa kluczowe

PL

głazy narzutowe; petrografia; nuklid; geoturystyka; antropopresja; Trójmiejski Park Krajobrazowy

EN

erratic boulders; petrography; terrestrial cosmogenic nuclides dating; geotourism; anthropopression; Trójmiejski Landscape Park

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 63, nr 4
• Strony: 256–--262
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., rys.

Twórcy

autor

Woźniak P. P.

• Katedra Geomorfologii i Geologii Czwartorzędu, Uniwersytet Gdański, ul. Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk

autor

Tylmann K.

• Zakład Geologii Morza, Uniwersytet Gdański, al. Marszałka Piłsudskiego 46, 81-378 Gdynia

autor

Kobiela A.

• Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 8, ul. Meissnera 9, 80-462 Gdańsk

Bibliografia

• 1. ALEXANDROWICZ Z., DRZAŁ M. & KOZŁOWSKI S. 1975 - Katalog rezerwatów i pomników przyrody nieożywionej w Polsce. Studia Naturae, ser. B, 26: 1-298.
• 2. ALEXANDROWICZ Z., KUĆMIERZ A., URBAN J. & OTĘSKA-BUDZYN J. 1992 - Waloryzacja przyrody nieożywionej obszarów i obiektów chronionych w Polsce. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 3. AUGUSTOWSKI B. 1965 - Rozwój form systemu odwodnienia późnoglacjalnego na Pobrzeżu Kaszubskim. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Gdańsku, Gdańsk.
• 4. CZERNICKA-CHODKOWSKA D. 1983 - Zabytkowe głazy narzutowe na obszarze Polski. Katalog cz. IV. Wyd. Geol., Warszawa.
• 5. CZUBLA P. 2001 - Eratyki fennoskandzkie w utworach czwartorzędowych Polski środkowej i ich znaczenie stratygraficzne. Acta Geogr. Lodz., 80.
• 6. DAVIS J.C. 2002 - Statistics and data analysis in geology. Wiley & Sons, New York.
• 7. DUDZIAK J. 1974 -Wielkie głazy narzutowe w Polsce i ich znaczenie dla badań plejstocenu. Ochr. Prz., 39: 277-296.
• 8. DZIERŻEK J. & ZREDA M. 2007 - Timing and style of deglaciation of north eastern Poland from cosmogenic 36Cl dating of glacial and glaciofluvial deposits. Geol. Quart., 51: 203-216.
• 9. FAŁTYNOWICZ W. 1997 - Porosty głazów narzutowych Parków Krajobrazowych Trójmiejskiego i Kaszubskiego. Monographiae Botanicae, 81: 1-54.
• 10. GOSSE J.C. & PHILLIPS F.M. 2001 - Terrestrial in situ cosmogenic nuclides: theory and application. Quatern. Sci. Rev., 20: 1475-1560.
• 11. GÓRSKA-ZABIELSKA M. 2008 - Fennoskandzkie obszary alimentacyjne osadów akumulacji glacjalnej i glacjofluwialnej lobu Odry. Wyd. Nauk.UAM, Poznań.
• 12. GÓRSKA-ZABIELSKA M. 2010 - Głazy narzutowe Wielkopolski. Prace i Studia z Geografii i Geologii, 18. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
• 13. HAJEK B. 2007 - Struktura warstwy mszystej na pomnikowych głazach narzutowych Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Praca magisterska w archiwum Katedry Ekologii Roślin Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• 14. HERMANN R. 1911 - Die erratischen Blöcke im Regierungsbezirk Danzig. Beiträge zur Naturdenkmalpflege, 2 (1): 1-108.
• 15. IVY-OCHS S. & KOBER F. 2008 - Surface exposure dating with cosmogenic nuclides. Eiszeitalter und Gegenwart. Quatern. Sci. J., 57: 179-209.
• 16. KOBIELA A. 2008 - Głazy narzutowe w południowej części Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Praca magisterska w archiwum Katedry Geomorfologii i Geologii Czwartorzędu Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• 17. KRAWIEC F. 1938 - Flora epilityczna głazów narzutowych zachodniej Polski. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Matematyczno-Przyrodniczej B9, 2.
• 18. MACDOUGALL D. 1998 - Zamarznięta Ziemia. Historia dawnych i przyszłych epok lodowcowych. Prószyński i S-ka, Warszawa.
• 19. MOJSKI J.E. 1979a- Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, ark. Gdańsk. Wyd. Geol., Warszawa.
• 20. MOJSKI J.E. 1979b - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, ark. Gdynia. Wyd. Geol., Warszawa.
• 21. PIKIES R. 2003 - Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski, ark. Żukowo. Wyd. Geol., Warszawa.
• 22. PIKIES R. & ZALESZKIEWICZ L. 2004 - Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski, ark. Rumia. Wyd. Geol., Warszawa.
• 23. PRUSSAK W. 2002 - Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski, ark. Wejherowo. Wyd. Geol., Warszawa.
• 24. RINTERKNECHT V.R., MARKS L., PIOTROWSKI J.A., RAISBECK G.M., YIOU F., BROOK E.J. & CLARK P.U. 2005 - Cosmogenic 10Be ages on the Pomeranian Moraine, Poland. Boreas, 34: 186-191.
• 25. SCHULZ W. 2003 - Geologischer Führer für den norddeutschen Geschiebesammler. cw Verlagsgruppe, Schwerin.
• 26. SKOWROŃSKA S. 2010 - Głazy narzutowe na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego w otoczeniu Cisowskiej Strugi. Praca licencjacka w archiwum Katedry Geomorfologii i Geologii Czwartorzędu Uniwersytetu Gdańskiego.
• 27. SZARZYŃSKA A. & ZIÓŁKOWSKI P. 2012 - Skandynawskie dary. Głazy narzutowe Warmii i Mazur. Wydawnictwo Mantis, Olsztyn. VINX R. 2005 - Gesteinsbestimmung im Gelände. Elsevier, München.
• 28. WOŻNIAK P.P. 2006 - Interpretational problems induced by regional changeability of petrographic till composition. Archivs für Geschiebekunde, 5 (1-5): 237-250.
• 29. WOŻNIAK P.P., CZUBLA P., WYSIECKA G. & DRAPELLA M. 2009 - Petrographic composition and directional properties of tills on the NW surroundings of Gdańsk Bay, Northern Poland. Geologija, 51 (3-4): 59-67.
• 30. WOŻNIAK P.P. & CZUBLA P. w druku - The Late Weichselian glacial record in northern Poland: A new look at debris transport routes by the Fennoscandian Ice Sheet. Quatern. Internat., http://dx.doi.org/10.1016/ j.quaint.2015.01.014.