Ocena gospodarowania na trwałych użytkach zielonych w różnych typach gospodarstw

• Autorzy: Wróbel B. , Barszczewski J.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of grasslands management in different kinds of farms

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania, których celem była ocena wpływu wybranych czynników organizacyjnych gospodarstw na sposoby i intensywność gospodarowania na trwałych użytkach zielonych (TUZ), przeprowadzono w latach 2012–2013 metodą wywiadu bezpośredniego. Do badań wylosowano 120 gospodarstw z ponad 20-procentowym udziałem TUZ w strukturze użytków rolnych. Gospodarstwa podzielono wg poziomu intensywności gospodarowania na TUZ, wyróżniając: poziom intensywny, półintensywny i ekstensywny. Kryterium tego wyróżnienia stanowił poziom nawożenia TUZ azotem pochodzącym zarówno z nawozów mineralnych, jak i naturalnych. Spośród ankietowanych gospodarstw najwięcej, bo aż 52%, prowadziło produkcję na poziomie półintensywnym, 34% – na poziomie ekstensywnym i tylko 14% na poziomie intensywnym. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że determinantą poziomu intensywności gospodarowania na TUZ w badanych gospodarstwach, niezależnie od systemu gospodarowania, była obsada zwierząt gospodarskich wyrażona w DJP•ha^-1 UR. Największa obsada była w gospodarstwach intensywnych (1,41 DJP∙ha^-1), a najmniejsza w gospodarstwach ekstensywnych (0,60∙DJP ha^-1).

EN

During the years 2012–2013 the study, which aimed to assess the impact of the selected organizational factors of farms on ways and intensity of farming on permanent grasslands (PG) were conducted by questionnaire method. 120 farms with over 20% share of PG in structure of agricultural land for study were chosen. Basing on the intensity of farming on PG surveyed farms were divided on three groups: intensive, semi-intensive and extensive. The criterion for this division was the level of PG fertilization with nitrogen both mineral and natural origin. Among the surveyed farms, 52% farms were semi-intensive, 34% – extensive and only 14% – intensive. It was found that the determinant factor of the level of intensity of farming on PG in the surveyed farms, regardless of the system of management, was livestock density expressed in large units per 1 ha of agriculture lands, which was the biggest in intensive farms (1.41 LU∙ha^-1) and the smallest – in extensive (0.60 LU∙ha^-1).

Słowa kluczowe

PL

analiza dyskryminacyjna; gospodarstwo łąkarskie; intensywność gospodarowania; obsada zwierząt; poziom nawożenia

EN

discrimination analysis; grassland farm; intensity of management; level of fertilization; livestock density

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 16, z. 3
• Strony: 87--106
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., rys.

Twórcy

autor

Wróbel B.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Użytków Zielonych, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn

autor

Barszczewski J.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Użytków Zielonych

Bibliografia

• ARiMR 2015. Ogłoszenie Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia 21 września 2015 r. w sprawie wielkości średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w poszczególnych województwach oraz średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w kraju w 2015 roku [An announcement of the President of the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture dated on the 21 September 2015 on the average size of the area of agricultural land on a farm in each province and the average area of agricultural land on a farm in the country in 2015] [online]. [Dostęp 22.07.2016]. Dostępny w Internecie: http://www.arimr.gov.pl/dla-beneficjenta/srednia-powierzchnia-gospodarstwa.html
• BARSZCZEWSKI J. 2008. Kształtowanie się obiegu składników nawozowych w produkcyjnym gospodarstwie mlecznym w warunkach dochodzenia do zrównoważonego systemu gospodarowania [Nutrient cycling in a productive dairy farm on its way to sustainable management]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 23. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 978-83-88763-72-4 ss. 123.
• BARSZCZEWSKI J. 2015. Stan trwałych użytków zielonych i ich wykorzystanie w kraju. W: Racjonalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego trwałych użytków zielonych w Polsce w różnych warunkach glebowych i systemach gospodarowania [State of permanent grasslands and their utilisation in the country. In: Rational utilisation of production potential of permanent grasslands in Poland in various soil conditions and systems of management]. Red. J. Barszczewski. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 40. Falenty. Wydaw. ITP. s. 16–35.
• BARSZCZEWSKI J., WASILEWSKI Z., WRÓBEL B. 2013. Ocena pratotechnicznych wskaźników intensywności gospodarowania na trwałych użytkach zielonych w systemie konwencjonalnym [Evaluation of pratotechnique indices of management intensity on conventionally managed permanent grasslands]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 13. Z. 3(43) s. 5–22.
• BOJARSZCZUK J., KSIĘŻAK J. 2010. Ocena zasobów czynników produkcji oraz efektywności ich wykorzystania w gospodarstwach mlecznych położonych w trzech rejonach województwa lubelskiego [Evaluation of production factors and their efficiency in dairy farms localized in three regions of lubelskie voivodeship]. Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia. Nr 9 (2) s. 29–39.
• BOJARSZCZUK J., KSIĘŻAK J., KOPIŃSKI J., KOZERA P. 2015. Ocena organizacji produkcji i efektywności wykorzystania powierzchni paszowej w gospodarstwie wyspecjalizowanym w chowie bydła mlecznego [The evaluation of production organization and effectiveness of fodder area utilization in farm specialized in dairy cattle breeding]. Monografie i Rozprawy Naukowe. Nr 47. Puławy. IUNG-PIB. ISBN 978-83-7562-208-9 ss. 90.
• DUER I., FOTYMA M., MADEJ A. 2002. Kodeks dobrej praktyki rolniczej [Code of good agricultural practice]. Warszawa. MRiRW, MŚ FAPA. ISBN 83-88010-58-1 ss. 93.
• FOTYMA M., IGRAS J., KOPIŃSKI J., PODYMA W. 2010. Ocena zagrożeń nadmiarem azotu pochodzenia rolniczego w Polsce na tle innych krajów europejskich. W: Ocena zrównoważenia gospodarowania zasobami środowiska rolniczego w wybranych gospodarstwach, gminach, powiatach i województwach [Risk assessment of excess nitrogen from agricultural sources in Poland compared to other European countries. In: Evaluation of management sustainability of environmental resources in selected agricultural farms, municipalities, counties and provinces]. Studia i Raporty IUNG-PIB. Nr 20 s. 53–75.
• GUS 2015. Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2014 r. [Production of agricultural and horticultural crops in 2014]. Warszawa. ISSN 1509-7099 ss. 84.
• HARASIM A., MADEJ A. 2008. Ocena poziomu zrównoważonego rozwoju gospodarstw bydlęcych o różnym udziale trwałych użytków zielonych [Evaluation of sustainable development of cattle farms with varied percentage of grasslands]. Roczniki Nauk Rolniczych. Ser. G. T. 95. Z. 2 s. 28–38.
• HARASIM A., MATYKA M. 2009. Regionalne zróżnicowanie trwałych użytków zielonych a wybrane wskaźniki rolnictwa w Polsce [Regional differentiation of grasslands and some indicators of agriculture in Poland]. Studia i Raporty IUNB-PIB. Z. 15 s. 59–69.
• IGRAS J., LIPIŃSKI W. 2005. Zagrożenia dla środowiska przy różnym poziomie intensywności produkcji roślinnej w ujęciu regionalnym. W: Efektywne i bezpieczne technologie produkcji roślinnej [Threats to the environment at different levels of crop production intensity in regional perspective. In: Efficient and safe technologies of crop production]. Materiały 9 Konferencji Naukowej 1–2 czerwca, Puławy. Puławy. IUNG s. 141–150.
• JANKOWSKA-HUFLEJT H. 2006. The function of permanent grasslands in water resources protection. Journal of Water and Land Development. No 10 s. 55–65.
• JANKOWSKA-HUFLEJT H., BARSZCZEWSKI J., MORACZEWSKI R. 2009. Uwarunkowania i stan gospodarowania na użytkach zielonych w kraju i w woj. podlaskim [Conditionings and the state of grassland management in the country and in the province Podlasie]. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr 2 s. 73–77.
• JANKOWSKA-HUFLEJT H., DOMAŃSKI P. 2008. Aktualne i możliwe kierunki wykorzystania trwałych użytków zielonych w Polsce [Present and possible directions of utilising permanent grasslands In Poland]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 8. Z. 2b(24) s. 31–49.
• JANKOWSKA-HUFLEJT H., WRÓBEL B. 2006. Analiza wykorzystania trwałych użytków zielonych w produkcji zwierzęcej w wybranych gospodarstwach ekologicznych [The analyze of utilization of permanent grasslands for livestock production in chosen organic farms]. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering. Vol. 51(2) s. 54–62.
• KOŁODZIEJCZAK A., KAWIŃSKA M. 2014. Intensywność organizacji rolnictwa w Polsce [The intensity of the organization of agriculture in Poland]. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna. Nr 26 s. 107–117.
• KOPIŃSKI J. 2006a. Porównanie grup gospodarstw rolnych o różnych kierunkach produkcji w aspekcie rozwoju zrównoważonego [Comparison of farm groups of with different types of production In the context of sustainable development]. Zeszyty Naukowe AR Wrocław. Ser. Rolnictwo. T. 540. Z. 87 s. 235–240.
• KOPIŃSKI J. 2006b. Zróżnicowanie nawożenia jako miara intensywności produkcji roślinnej w regionach [Differentiation of fertilization as a measure of the crop production intensity in regions]. Wieś Jutra. Nr 6 s. 15.
• KOPIŃSKI J. 2009. Regionalne zróżnicowanie intensywności organizacji produkcji rolniczej w Polsce [Regional differences in the intensity of agricultural production organisation in Poland]. Studia i Raporty IUNG-PIB. Nr 15 s. 37–49.
• KOPIŃSKI J. 2011. Tendencje zmian intensywności produkcji rolniczej w Polsce w aspekcie potencjalnych oddziaływań środowiskowych [Trends of changes in the intensity of agricultural production in Poland in the context of potential environmental interactions]. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Problemy Rolnictwa Światowego. T. 11 (26) s. 95–104.
• KOPIŃSKI J. 2012. Realizacja celów środowiskowych i ekonomicznych w gospodarstwach o różnych kierunkach specjalizacji [Realization of environmental and economic objectives by the farms of various specializations directions]. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 2 (76) s. 97–103.
• KRASOWICZ S., KUŚ J., JANKOWIAK J. 2007. Ekonomiczno-organizacyjne uwarunkowania funkcjonowania gospodarstw rolniczych o różnych kierunkach produkcji w aspekcie rozwoju zrównoważonego [Economic-organisational conditions of the operation of agricultural holdings engaged In different lines of production in terms of sustainable development]. Studia i Raporty IUNG-PIB. Nr 7 s. 55–76.
• KRASOWICZ S., NIEŚCIÓR E. 2004. Regionalne zróżnicowanie intensywności organizacji produkcji rolnej w Polsce [Regional differences in the intensity of agricultural production organisation In Poland]. Acta Agraria et Silvestria. Nr 43 (1) s. 131–141.
• KRZYŚKO M. 1982. Analiza dyskryminacyjna [Discriminant analysis]. Poznań. Wydaw. Nauk. UAM ss. 98.
• LEMAIRE G., FRANZLUEBBERS A., CARVALHO P.C.D.F., DEDIEU B. 2014. Integrated crop-livestock systems: Strategies to achieve synergy between agricultural production and environmental quality. Agriculture, Ecosystems and Environment. No 190 s. 4–8.
• LEMAIRE G., WILKINS R., HODGSON J. 2005. Challenge for grassland science: Managing research priorities. Agriculture, Ecosystems and Environment. No 108 s. 99–108.
• MANTEUFFEL R. 1981. Racjonalizacja produkcji w gospodarstwie rolnym. Rationalization of production on the farm. Warszawa. LSW. ISBN 8320533260 ss. 334.
• NOSECKA B. (red.) 2012. Czynniki konkurencyjności sektora rolno-spożywczego we współczesnym świecie [Factors of competitiveness of the agrifood sector in the modern world]. Warszawa. IERiGŻ-PIB. ISBN 978-83-7658-262-7 ss. 114.
• OKULARCZYK S. 2002. Ekonomiczne i ekologiczne możliwości produkcji mleka i wołowiny z wykorzystaniem użytków zielonych. W: Pasze z użytków zielonych czynnikiem jakości zdrowotnej środków żywienia zwierząt i ludzi [Economic and ecological possibilities for the milk and beef production with the use of grasslands. In: Forages from grasslands as factor in the quality of animal and human means of nutrition]. Red. H. Jankowska-Huflejt, J. Zastawny. Falenty. Wydaw. IMUZ s. 66–72.
• POLNA M. 2009. Intensywność organizacji rolnictwa w Polsce w latach 1996–2002 [Intensity of agricultural production organisation in Poland in the years 1996–2002]. Journal of Agribusiness and Rural Development. Nr 2(12) s. 157–165.
• PRUSAK A., TABOR S. 2009. Zrównoważenie produkcji rolniczej w aspekcie zasobów użytków zielonych oraz obsady inwentarza żywego [The agricultural production balancing in the aspekt of grassland resources and livestock]. Inżynieria Rolnicza. Nr 6(115) s. 217–222.
• TERLIKOWSKI J., KOZŁOWSKA T., WESOŁOWSKI P., MENDRA M. 2013. Ocena intensywności produkcji na trwałych użytkach zielonych w integrowanym systemie gospodarowania [An assessment of the production intensity on grasslands in sustainable farming system]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 13. Z. 4(44) s. 145–162.
• TWARDY S., SMOROŃ S., NADOLNA L. 2013. Sposoby gospodarowania na obszarach niżowych i urzeźbionych w gospodarstwach ekologicznych [Farming methods in organic farms on lowlands and on diversified relief areas]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 13. Z. 4(44) s. 163–174.
• WASILEWSKI Z. 2009. Stan obecny i kierunki gospodarowania na użytkach zielonych zgodnie z wymogami wspólnej polityki rolnej [Present status and directions of grassland management according to the requirements of the common agricultural policy]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 9. Z. 2 (26) s. 169–184.
• WASILEWSKI Z. 2015a. Rodzaje, potencjał produkcyjny i zachowanie wartości przyrodniczych użytków zielonych. W: Racjonalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego trwałych użytków zielonych w Polsce w różnych warunkach glebowych i systemach gospodarowania [Types, production potential and natural value preservation of grassalands. In: Rational utilisation of production potential of permanent grasslands in Poland in various soil conditions and systems of management]. Red. J. Barszczewski. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 40. Falenty. Wydaw. ITP s. 36–56.
• WASILEWSKI Z. 2015b. Użytkowanie i nawożenie pastwisk niżowych. W: Racjonalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego trwałych użytków zielonych w Polsce w różnych warunkach glebowych i systemach gospodarowania [Management and fertilisation of lowland pastures. In: Rational utilisation of production potential of permanent grasslands in Poland in various soil conditions and systems of management]. Red. J. Barszczewski. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 40. Falenty. Wydaw. ITP s. 107–126.
• WASILEWSKI Z., BARSZCZEWSKI J., WRÓBEL B. 2008. Influence of different participation of forages from grasslands in feeding ratio on effectiveness of dairy cattle feeding. Grassland Science in Europe. Vol. 13 s. 873–875
• WINNICKI S., JUGOWAR J. L., NAWROCKI L. 2012. Analiza możliwości organizacji bazy paszowej na glebach o niskiej bonitacji dla stada krów wysokiej wydajności [An analysis of the possibility of fodder base management on low grade soils for high capacity milking cows]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 12. Z. 1(37) s. 239–248.
• WRÓBEL B., TERLIKOWSKI J. 2015. Stan oraz wykorzystanie trwałych użytków zielonych w kraju w świetle badań ankietowych. W: Racjonalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego trwałych użytków zielonych w Polsce w różnych warunkach glebowych i systemach gospodarowania [State and utilization of permanent grasslands in the country in the light of the survey. In: Rational utilisation of production potential of permanent grasslands in Poland in various soil conditions and systems of management]. Red. J. Barszczewski. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 40. Falenty. Wydaw. ITP s. 202–232.
• ZIĘTARA W. 2009. Uwarunkowania rozwoju gospodarstw wielkotowarowych w Polsce [Conditions for large scale farms development in Poland]. Roczniki Naukowe SERiA. T. 9. Z. 1 s. 490–496.